Mới đây, ngày 28-3-2108, một gia đình ở Vị Xuyên, Hà Giang bị ngộ độc nấm, đã khiến ba trong bốn thành viên trong gia đình tử vong.
Theo BS Nguyễn Tiến Dũng (Trung tâm Chống độc BV Bạch Mai), loại nấm mà bốn người trong gia đình ông Sùng Diêu Hồng (nạn nhân cuối cùng sống sót và đang trong quá trình điều trị) ăn phải là loại nấm gây ngộ độc chậm. Đây là loại nguy hiểm, thường gây chết người sau khi ăn chỉ một mũ nấm, do viêm gan nhiễm độc phá hủy tế bào gan, suy gan cấp, dẫn đến hôn mê gan. Các biểu hiện xuất hiện muộn sau khi ăn 6-40 giờ (thường là 12-18 giờ), bệnh nhân buồn nôn, nôn nhiều, tiêu chảy liên tục như tả, kéo dài 1-2 ngày, gây mất nước và rối loạn điện giải, trụy mạch, tiểu ít hoặc vô niệu.
Trên thực tế, việc phân biệt các loại rau quả độc và đặc biệt là nấm độc thường rất khó và phức tạp. Hơn nữa, lượng chất độc trong các bộ phận của cây cũng khác nhau tùy theo mùa và mức độ ăn, mức độ thích ứng, độ tuổi của mỗi người. Theo các chuyên gia, trong các loại thực phẩm gây ngộ độc thì ngộ độc nấm là nguy hiểm và có tỉ lệ tử vong nhiều nhất vì so với các loại rau độc do chứa các độc tố muscarin, phallatoxin, amatoxin… có tác dụng tiêu hủy hồng cầu, bạch cầu, tế bào thần kinh. Chỉ cần vài cây nấm độc trong món ăn có nấm cũng có thể gây độc, thậm chí làm chết nhiều người.
Trong các loại thực phẩm gây ngộ độc thì ngộ độc nấm là nguy hiểm và có tỉ lệ tử vong nhiều nhất. Ảnh: Internet
Các triệu chứng ngộ độc nấm thường thấy: Triệu chứng thường gặp đầu tiên là loạn nhịp thở, chóng mặt buồn nôn, rối loạn hoạt động của bộ máy tiêu hóa, gan thận, co giật, rối loạn thần kinh, tim mạch, hôn mê và tê liệt thần kinh trung ương...
Ngoài ra, với các biểu hiện ngộ độc chậm, thông thường sau khi ăn nấm 6-40 giờ (trung bình 12 giờ) mới xuất hiện triệu chứng, các bác sĩ đã chỉ ra một số dấu hiệu sau đây: Hầu hết các trường hợp do nấm lục (nấm độc xanh đen) 6-40 giờ sau ăn, bệnh nhân mới biểu hiện nôn, đau bụng, tiêu chảy dữ dội và nhiều trong khi đó hầu hết chất độc đã vào máu. Có trường hợp sau 1-2 ngày điều trị, các biểu hiện nôn, đau bụng, tiêu chảy đỡ, người bệnh (thậm chí có thể cả cán bộ y tế) nghĩ là bệnh đã khỏi. Nhưng trên thực tế, tình trạng ngộ độc vẫn tiếp diễn âm thầm ở các cơ quan khác. Sau 3-4 ngày: Vàng mắt, vàng da, mệt mỏi, ăn kém, tiểu ít dần, phù, chảy máu nhiều nơi, hôn mê và tử vong, theo báo Sức Khỏe Và Đời Sống.
Trước những sự việc trên, Cục An toàn thực phẩm đã đưa ra một số lưu ý về cách xử trí cũng như dự phòng ngộ độc nấm, để giảm thiểu những điều không may khi ăn loại thực phẩm này.
Xử trí
- Ngay khi có triệu chứng ngộ độc nấm phải gây nôn, rồi chuyển đi cấp cứu ở trung tâm y tế gần nhất để chữa trị kịp thời: Rửa dạ dày, cho uống than hoạt tính sớm.
- Đưa cả những người cùng ăn nấm dù chưa có biểu hiện triệu chứng đến cơ sở y tế.
- Mang mẫu nấm còn lại hoặc thức ăn chế biến từ nấm còn lại mang tới cơ sở y tế để sơ bộ xác định loài nấm.
Dự phòng ngộ độc nấm
- Xác định thời gian từ lúc ăn nấm đến lúc có triệu chứng ngộ độc nấm: Nếu dưới sáu tiếng: điều trị ở xã, huyện; nếu hơn sáu tiếng gửi bệnh nhân lên bệnh viện tỉnh nơi có điều kiện lọc máu.
- Chỉ sử dụng khi biết chắc chắn nấm ăn được.
- Tuyệt đối không được ăn nấm lạ, nấm hoang dại kể cả nấm màu trắng, nấm có đủ các phần của thể quả (mũ, phiến nấm, cuống, vòng cuống và bao gốc) đặc biệt là những loại nấm có đầy đủ vòng cuống, bao gốc thường là nấm độc.
- Không ăn thử nấm, dứt khoát loại bỏ nấm khi còn nghi ngờ.
- Không hái nấm non chưa xòe mũ vì chưa bộc lộ hết đặc điểm cấu tạo khó nhận dạng nấm độc.
- Nấm tươi ăn được mới hái nên nấu ăn ngay, nếu để ôi, dập nát có thể hình thành độc tố mới gây ngộ độc.
- Không ăn nấm đã bị thối rữa, ôi thiu.
