Phiên tòa nào cũng buộc nhà báo phải có hai loại giấy tờ!

Thứ hai, nhà báo muốn ghi âm, ghi hình phiên tòa phải được chủ tọa phiên tòa cho phép.

Tháng 3-2014, Pháp Luật TP.HCM đã có nhiều bài phân tích bất hợp lý của hai quy định trên. Sau đó, trong thông tư được ban hành, TAND Tối cao đã bỏ quy định nhà báo muốn tham dự đưa tin, đưa hình về phiên tòa phải được sự đồng ý của chánh án tòa án nơi quyết vụ án hoặc của thẩm phán chủ tọa phiên tòa. Thay vào đó, TAND Tối cao quy định nhà báo muốn tham dự để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải xuất trình cả thẻ nhà báo lẫn giấy giới thiệu công tác cho thư ký phiên tòa tại bàn thư ký chậm nhất là 15 phút trước giờ khai mạc phiên tòa.

Tương tự, TAND Tối cao cũng bỏ quy định nhà báo muốn ghi âm, ghi hình phiên tòa phải được chủ tọa phiên tòa cho phép, thay vào đó chỉ quy định chung chung là “chấp hành sự điều khiển của chủ tọa phiên tòa, tuân thủ các quy định của pháp luật”.

Tuy nhiên, quy định nhà báo muốn tham dự để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải xuất trình cả thẻ nhà báo lẫn giấy giới thiệu công tác đã làm giới báo chí than phiền. Theo rất nhiều nhà báo, cả Luật Báo chí lẫn Nghị định 51/2002 (hướng dẫn thi hành Luật Báo chí) đều quy định nhà báo chỉ cần xuất trình thẻ nhà báo khi đến làm việc với cơ quan, tổ chức, cá nhân. Vì vậy, việc TAND Tối cao bắt nhà báo phải xuất trình thêm giấy giới thiệu công tác là không đúng pháp luật.

Sáng 19-6 (ba ngày sau khi Thông tư 01/2014 có hiệu lực), trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Hà Hùng Cường cũng khẳng định yêu cầu nhà báo phải xuất trình thêm giấy giới thiệu công tác trong Thông tư 01/2014 thực chất là “giấy phép con”, là rào cản cho hoạt động báo chí. Theo bộ trưởng, Bộ Tư pháp sẽ có văn bản góp ý cho TAND Tối cao về vấn đề này.

Một vướng mắc khác cũng đã được chỉ ra là quy định của TAND Tối cao không tính đến thực tế là hiện đang có một số lượng lớn các phóng viên chưa đủ điều kiện cấp thẻ. Do đó, rất nhiều ý kiến cho rằng TAND Tối cao nên sửa quy định thành nhà báo muốn tham dự để đưa tin về diễn biến phiên tòa phải xuất trình thẻ nhà báo hoặc giấy giới thiệu công tác (tức chỉ cần một trong hai loại giấy tờ là đủ).

Ngày 17-6 (một ngày sau khi Thông tư 01/2014 có hiệu lực), trả lời phỏng vấn của Pháp Luật TP.HCM, ông Trần Văn Độ (Phó Chánh án TAND Tối cao) đã giải thích chỉ có những phiên tòa lớn, nhạy cảm, đặc biệt cần phải có sự kiểm soát về an ninh trật tự mới buộc nhà báo dự tòa phải xuất trình cả thẻ nhà báo lẫn giấy giới thiệu. Ông Độ cũng cho biết TAND Tối cao có thể sẽ có hướng dẫn thêm về vấn đề này. Tuy nhiên, thực tế cho đến nay hầu như các tòa đều đã răm rắp áp dụng quy định buộc nhà báo phải có đủ hai loại giấy tờ trong tất cả phiên xử bất kể lớn hay nhỏ, đơn giản hay phức tạp, nhạy cảm hay bình thường.