Hôm qua (4-11), Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký Công điện về việc tập trung thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp cấp bách, trọng tâm chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (chống khai thác IUU), gỡ cảnh báo thẻ vàng của Ủy ban châu Âu (EC).
Xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm
Công điện này được gửi đến các bộ ngành có liên quan và lãnh đạo 28 địa phương có biển trên cả nước, trong đó yêu cầu tập trung chỉ đạo triển khai thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm, cấp bách chống khai thác IUU, quyết tâm gỡ cảnh báo thẻ vàng của EC tại đợt thanh tra lần thứ 5 (dự kiến cuối Quý II-2024).
Cụ thể, tiếp tục thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả ý kiến chỉ đạo Đảng, Nhà nước tại các văn bản liên quan về chống khai thác IUU, gắn trách nhiệm người đứng đầu các cấp với kết quả thực hiện chống khai thác IUU. Kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vì lợi ích riêng cố tình thực hiện hành vi trái phép ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia, hình ảnh của đất nước trên trường quốc tế.
Các đơn vị, địa phương tiếp tục triển khai thực hiện các hình thức, hoạt động thông tin truyền thông phù hợp cả trong nước và trên diễn đàn quốc tế về nỗ lực chống khai thác IUU của Việt Nam. Tuyên truyền, tập huấn các quy định pháp luật chống khai thác IUU cho cộng đồng ngư dân và các tổ chức, cá nhân có liên quan.
Cùng đó là ban hành cơ chế, chính sách chuyển đổi, hỗ trợ sinh kế cho ngư dân tự nguyện không tham gia hoạt động khai thác thủy sản hoặc tàu cá không còn đủ điều kiện theo quy định.
Thủ tướng cũng yêu cầu các địa phương tổng kiểm tra, rà soát toàn bộ các tàu cá trên địa bàn đảm bảo nắm chắc thực trạng (số lượng tàu, tàu cá đã hoặc chưa hoặc hết hạn đăng ký, đăng kiểm, cấp phép; tàu cá hoạt động trên địa bàn ngoài tỉnh, tàu cá chưa lắp thiết bị VMS…); xử lý nghiêm, triệt để theo quy định tàu cá "3 không", tàu cá không đủ điều kiện tham gia khai thác thủy sản.
Bộ NN&PTNT cùng các địa phương theo dõi, giám sát 100% tàu cá hoạt động trên biển qua hệ thống giám sát tàu cá, nắm rõ và xử lý nghiêm từng trường hợp vi phạm quy định về mất kết nối VMS (không báo cáo vị trí 6 tiếng một lần, mất kết nối quá 10 ngày không đưa tàu về bờ…).
Đảm bảo 100% tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên ra vào cảng (kể cả cảng cá tư nhân), xuất nhập bến phải có đầy đủ giấy tờ, có lắp đặt thiết bị VMS và phải hoạt động liên tục theo quy định. Đồng thời, tổng rà soát các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang thị trường châu Âu.
Biểu dương Bình Định chuẩn bị tốt nội dung làm việc với EC
Liên quan đến truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, người đứng đầu Chính phủ nêu rõ 100% tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên bốc dỡ sản phẩm thủy sản khai thác tại cảng cá phải được giám sát và truy xuất nguồn gốc.
Thực hiện đúng quy định công tác xác nhận, chứng nhận sản phẩm thủy sản khai thác trong nước, nghiêm cấm và xử lý nghiêm các trường hợp hợp thức hóa hồ sơ, đặc biệt tập trung vào các loài cá ngừ vây vàng, mắt to, cá cờ kiếm. Tổng rà soát các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sang thị trường châu Âu đảm bảo hồ sơ đầy đủ, hợp pháp.
"Hoàn thiện, đưa vào sử dụng Hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử để theo dõi, kiểm soát tính minh bạch, hợp pháp theo quy định công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc sản phẩm thủy sản khai thác trong nước" - Thủ tướng nêu yêu cầu với Bộ NN&PTNT.
Công điện cũng nhấn mạnh việc yêu cầu thực hiện các biện pháp mạnh không để tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, vi phạm về thiết bị VMS; điều tra, xử phạt 100% các trường hợp vi phạm.
“Bộ Công an khẩn trương củng cố, truy tố xét xử hành vi môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài” – Thủ tướng yêu cầu.
Đáng chú ý, Thủ tướng giao Bộ NN&PTNT chủ trì đàm phán, ký kết và tổ chức thực hiện đường dây nóng giữa Việt Nam và các nước Thái Lan, Indonesia, Malaysia, Philippines; tổ chức các Đoàn công tác liên ngành làm việc với các nước bắt giữ, xử lý tàu cá, ngư dân Việt Nam, nắm bắt tình hình, có biện pháp xử lý các trường hợp vi phạm.
Tại công điện này, Thủ tướng biểu dương tỉnh Bình Định và đề nghị khen thưởng, động viên, khích lệ tổ chức, cá nhân chuẩn bị nội dung, kết quả làm việc với Đoàn Thanh tra của EC cơ bản đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ được giao.
Đặc biệt, Thủ tướng đã phê bình tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu thiếu sâu sát, lơ là chủ quan trong chỉ đạo, tổ chức thực hiện; chuẩn bị nội dung, kế hoạch còn nhiều thiếu sót mà Đoàn đã phát hiện tại thời điểm thanh tra. Do đó, ông yêu cầu tổ chức kiểm điểm trách nhiệm, xử lý nghiêm theo quy định các tổ chức, cá nhân có liên quan, báo cáo Thủ tướng trước 15-11.
Một số vấn đề còn tồn tại trong chống khai thác IUU của Việt Nam
Vừa qua, từ ngày 10 đến 18-10, Đoàn Thanh tra EC đã sang thanh tra về chống khai thác IUU lần thứ tư tại Việt Nam. Qua kiểm tra, Đoàn đã chỉ ra những vấn đề còn tồn tại, hạn chế chậm khắc phục.
Cụ thể, tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài vẫn tiếp tục xảy ra.
Công tác thực thi pháp luật tại địa phương còn chưa đồng bộ, trách nhiệm thi hành công vụ của một số tổ chức, cá nhân còn rất hạn chế, chậm trễ trong điều tra, xác minh, xử lý các vụ việc vi phạm khai thác IUU.
Còn vi phạm khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, xử phạt hành vi vi phạm quy định về mất kết nối VMS, vượt ranh giới trên biển.
Công tác quản lý đội tàu, theo dõi, kiểm soát hoạt động của tàu cá chưa quyết liệt, chặt chẽ đảm bảo theo quy định.
Công tác truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác vẫn còn yếu và nhiều thiếu sót.
Nếu không sớm giải quyết dứt điểm các tồn tại, hạn chế trên thì nguy cơ Việt Nam bị nâng cảnh báo lên thẻ đỏ là rất cao.
