Tháng 10-2018, tàu sân bay duy nhất của Nga là Đô đốc Kuznetsov bị hư hỏng nghiêm trọng khi ụ nổi PD-50 tại xưởng đóng tàu sửa chữa số 82 ở thành phố cảng Roslyakovo, miền Bắc nước Nga bị chìm sau tai nạn hồi năm ngoái, theo tạp chí National Interest. Tàu Đô đốc Kuznetsov khi đó đang trong quá trình đại tu tại đó.
Cụ thể, trong quá trình sửa chữa tại ụ tàu PD-50, do sự cố mất định khiến một cần cầu đổ sập xuống boong tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov, khiến bốn công nhân đang làm việc bị thương. Vụ tai nạn gây thủng một lỗ có kích thước 4x5m trên boong tàu Kuznetsov.
Tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov của Nga. Ảnh: SPUTNIK
Ụ PD-50 không bị lật úp, còn chiếc Kuznetsov được kéo ra ngoài, tới cầu tàu gần đó của một nhà máy đóng tàu quân sự. Trong khoảng bốn tiếng sau khi vụ tai nạn được báo cáo với ban quản lý cảng, PD-50 tiếp tục bị nước tràn vào cho tới khi bị chìm.
Việc sửa chữa lỗ thủng trên boong tàu sân bay Kuznetsov không quá khó khăn, vấn đề là hiện Nga không có phương án nào thay thế ụ nổi PD-50 được chế tạo tại Thụy Điển năm 1980. Không có ụ nổi, người ta không thể đưa tàu sân bay Kuznetsov khỏi mặt nước để phục vụ việc sửa chữa vỏ tàu.
Giờ đây, tàu chiến lớn nhất của Hải quân Nga đang chờ đợi quyết định về số phận của nó tại nhà máy sửa chữa tàu biển số 35, vịnh Kola gần Murmansk.
Theo tạp chí Izvestia, điện Kremlin chỉ có thể dừng hoạt động tàu sân bay Kuznetsov thay vì chi tiền để mua một ụ nổi mới. Theo Izvestina, bên cạnh chi phí đắt đỏ, các lệnh trừng phạt cũng làm phức tạp việc Nga mua một ụ nổi tương tự như PD-50.
“Không phải ai cũng xem việc tiếp tục sửa chữa là thích hợp. Có nhiều luồng ý kiến khác nhau, trong đó có cả ý kiến cho rằng thay vì dùng số tiền tân trang tàu thì tốt hơn là đóng hai tàu khu trục nhỏ hoặc một tàu sân bay hạt nhân” – một nguồn tin hải quân nói với Izvestia.
Ngay cả khi tàu Đô đốc Kuznetsov có thể sửa chữa được, hải quân Nga có thể sẽ sử dụng tàu sân bay “lắm tài nhiều tật” này làm tàu huấn luyện, một nguồn tin trong điện Kremlin nói với hãng thông tấn Belsat (Belarus).
Con tàu “tai tiếng”
Tàu Đô đốc Kuznetsov là tàu sân bay duy nhất trong biên chế hiện nay của hải quân Nga. Tàu được hạ thủy năm 1990 và gặp sự cố ngay từ lúc bắt đầu. Sau một loạt trục trặc nảy sinh trong quá trình vận hành, tàu phải nằm ụ để đại tu, nâng cấp trong thời gian dài.
Tàu sân bay Nga Đô đốc Kuznetsov neo đậu tại ụ nổi PD-50 để đại tu. Ảnh: TWITTER
Một trong những điểm yếu lớn nhất của Kuznetsov là hệ thống động lực. Tàu được gia cố bởi các tuabin hơi cao áp và nồi hơi turbo tăng áp. Nồi hơi là trái tim của tàu sân bay lớp Kuznetsov, tạo ra lực đẩy cho tàu di chuyển và cung cấp năng lượng cho mọi hệ thống trên tàu. Tuy nhiên, đây lại trở thành một trong những điểm yếu nhất trên tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov, khi nồi hơi cũ thường xuyên gặp sự cố gây ra tình trạng chết máy, buộc hải quân Nga phải triển khai tàu kéo thường trực để hỗ trợ tàu sân bay.
Tờ Defense Industry Daily mô tả các hệ thống trên của tàu “không hiệu quả”. Được biết, mỗi khi tàu Kuznetsov có chuyến di chuyển ra đại dương thì phải có tàu kéo chạy biển đi cùng.
Tàu đã bị xuống cấp nghiêm trọng do không được bảo trì sau một thời gian dài phải neo đậu một chỗ, không được trang bị hệ thống sưởi ấm nên khi trời lạnh, nước đóng băng ở mọi chỗ, thậm chí làm nứt hệ thống đường ống. 60% số phòng trên tàu không được cung cấp nước, dù là mùa đông hay mùa hè. Con tàu có 50 nhà vệ sinh (cho 1.900 thành viên thủy thủ đoàn) nhưng chỉ có 25 cái được phép hoạt động. 50% số ống thông hơi cũng bị hư hỏng trong khi trên tàu có rất ít cửa sổ nên bên trong tàu rất ngột ngạt. Chỗ ăn ở, sinh hoạt cho thủy thủ đoàn cũng không được tốt.
Trong những năm sau khi kết thúc Chiến tranh Lạnh, Đô đốc Kuznetsov hiếm khi ra biển làm nhiệm vụ. Từ năm 1991 đến 2015, con tàu chỉ thực hiện 6 đợt tuần tra trên biển, theo Defence Blog. Năm 2009, vụ tai nạn liên quan đến hệ thống điện khiến một thủy thủ thiệt mạng ngoài khơi Thổ Nhĩ Kỳ.
Tiêm kích Su-33 đậu trên boong tàu Đô đốc Kuznetsov ở Đông Địa Trung Hải tháng 11-2016. Ảnh: AP
Dù tàu sân bay Đô đốc Kuznetsov không ít lần mang “tai tiếng” nhưng Moscow vẫn nhiều lần triển khai tàu làm nhiệm vụ. Điển hình là đợt triển khai thực chiến đầu tiên của tàu ngoài khơi Syria năm 2016. Các máy bay chiến đấu cất cánh từ Đô đốc Kuznetsov để không kích các mục tiêu bên trong Syria. Hai máy bay đã rơi vì lỗi kỹ thuật chỉ trong ba tuần. Hiện tại, Nga dường như không đủ khả năng về kỹ thuật và tài chính để khôi phục các dự án tàu sân bay cũ, hay chế tạo tàu sân bay mới.
Trước khi ụ PD-50 bị chìm, hạm đội Nga đang dần dần thay thế những chiếc tàu cũ kỹ có kích thước lớn bằng những tàu mới nhỏ hơn. Những tàu mới này dù không thể di chuyển xa hay mang nhiều vũ khí nhưng rẻ hơn, dễ vận hành và sửa chữa hơn so với những tàu cũ.
Điện Kremlin đã mua bốn tàu chiến mới cỡ nhỏ trong năm 2018. Số lượng tàu Nga đã đạt đến con số 300 tàu, phần lớn trong số đó có lượng giãn nước vài nghìn tấn. So với Mỹ, hải quân Mỹ có số lượng tàu tương đương nhưng trung bình kích thước tàu lớn hơn, theo National Interest.
