Ngày 2-6, tại Hà Nội, đã diễn ra Lễ ký bản ghi nhớ thoả thuận hợp tác đôi bên Việt – Mỹ; tiếp nhận tượng trưng Hồ sơ Di sản chiến tranh Việt Nam, do Trung tâm Việt Nam và Lưu trữ (VNCA) tại Đại học Công nghệ Texas Mỹ bàn giao.
Trong số 30 triệu trang tài liệu của VNCA thu thập được, có hơn 2,7 triệu trang về Quân đội Nhân dân Việt Nam và Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam, thu được trên chiến trường.
Những tài liệu độc đáo này chứa nhiều thông tin về các hoạt động quân sự, bao gồm thông báo tử vong, danh sách và địa điểm chôn cất liệt sĩ. VNCA hiện đang thực hiện một dự án sử dụng các tài liệu và tư liệu phong phú để tìm kiếm thông tin về các liệt sĩ đã hy sinh trong chiến tranh và được chôn cất, nhưng hài cốt vẫn còn mất tích và chưa được trả về với gia đình.
 |
Ngoài ra VNCA cũng thực hiện việc trao trả di sản (nhật ký, thư, ...) cho các cá nhân, hoặc thân nhân liệt sĩ. |
Đại tá, Cựu chiến binh, Nhà văn Đặng Vương Hưng (người sáng lập và hiện là Chủ tịch tổ chức Trái tim Người lính Việt Nam) cho biết: Trong kháng chiến chống Mỹ, đã có một khối lượng khổng lồ gồm hàng vạn những cuốn sổ tay nhật ký, thư tay, vật dụng cá nhân… là kỷ vật, di vật của Bộ đội miền Bắc và quân Giải phóng miền Nam bị quân đội Mỹ và lính Việt Nam Cộng hòa thu thập được trên chiến trường. Hầu hết bản gốc đã bị hủy trong thời chiến.
Tuy nhiên, nhiều nội dung của các di vật và kỷ vật nêu trên đã được Trung tâm Việt Nam và Lưu trữ tại Đại học Texas Tech University số hóa hình ảnh và thông tin trong một dự án phi lợi nhuận mang tên Hồ sơ Di sản Chiến tranh Việt Nam.
Những bản copy này cũng có thể được xem như là “bản gốc”, chứa đựng nhiều thông tin riêng tư, nhưng rất cảm động và thiêng liêng, vì hầu như các gia đình liệt sĩ liên quan chưa bao giờ có cơ hội thấy chúng…
 |
Ông Phan Đình Đều (em ruột của liệt sĩ Phan Đình Điều) bày tỏ xúc động khi tiếp nhận lại kỷ vật. Ảnh VT. |
Là một trong những thân nhân liệt sĩ, ông Phan Đình Đều (em ruột của liệt sĩ Phan Đình Điều) gửi lời cảm ơn ban tổ chức đã kết nối để gia đình được xem lại những kỷ vật của anh trai ông.
Không kìm được nước mắt, ông bày tỏ nguyện vọng của gia đình là từ những thông tin này có thể tìm được hài cốt của anh trai ông về nghĩa trang quê nhà.
Cũng tại sự kiện, ông Dương Ngọc Vân, thân nhân của liệt sĩ Nguyễn Cao Kỳ đến từ xã Bình Chánh, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam đã nhận hiện vật của liệt sĩ cùng số tiền 10 triệu đồng do một cựu chiến binh của Tổ chức Trái tim người lính Việt Nam gửi tặng gia đình liệt sĩ.
Ông Vân cũng cho biết, hoàn cảnh gia đình liệt sĩ rất khó khăn, chỉ còn mẹ của liệt sĩ, hiện đã già yếu, nơi hương khói cho liệt sĩ cũng chưa có bàn thờ. Những dòng nhật ký cùng thư từ của liệt sĩ (đã được scan và in thành tài liệu) sẽ được ông mang về trao tận tay mẹ của liệt sĩ tại quê nhà.
Tại buổi lễ đã diễn ra Lễ ký bản Thỏa thuận ghi nhớ việc Hợp tác giữa Tổ chức Trái tim người lính Việt Nam với Trung tâm Việt Nam và Lưu trữ tại Đại học Texas Tech University, Mỹ.
Theo Tiến sĩ Steve Maxner, đây sẽ là dịp để hai bên cùng phối hợp xử lý, khai thác những Hồ sơ Di sản chiến tranh Việt Nam đang được lưu giữ tại VNCA một cách hiệu quả cũng như cùng nhau thiết lập những cầu nối để chuyển giao lại những hiện vật nêu trên cho thân nhân các cựu chiến binh và gia đình liệt sĩ tại Việt Nam; góp phần xoa dịu vết thương chiến tranh ở Việt Nam cũng như biên soạn thành những cuốn sách tư liệu quý, lưu giữ cho thế hệ mai sau...
