Ngày 3-12, trong khuôn khổ khai mạc Lễ hội Vượt Sóng 2025 với chủ đề “Ngược sóng nhưng không ngược ước mơ”, Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM tổ chức tọa đàm “Người khuyết tật và quyền giáo dục của người khuyết tật”, mở đầu chuỗi hoạt động thúc đẩy quyền tiếp cận giáo dục cho người khuyết tật.
Chia sẻ tại tọa đàm, PGS.TS Lê Vũ Nam, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM cho biết, những năm qua Đảng, Nhà nước và toàn xã hội đã nỗ lực hoàn thiện chính sách, mở rộng dịch vụ hỗ trợ và bảo vệ quyền của người khuyết tật, đặc biệt là quyền được giáo dục.
Tuy nhiên, người khuyết tật vẫn đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trong tiếp cận giáo dục, y tế, việc làm, giao thông cũng như các rào cản về thái độ và nhận thức của cộng đồng.
Tại tọa đàm, PGS.TS Đoàn Thị Phương Diệp, Trường ĐH Kinh tế - Luật, Đại học Quốc gia TP.HCM nhấn mạnh rằng để người khuyết tật có thể tham gia thị trường lao động, trước hết họ phải được bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục. Đây là nền tảng quan trọng giúp trang bị kiến thức và kỹ năng.
Theo PGS.TS Đoàn Thị Phương Diệp, dù người khuyết tật còn hạn chế về năng lực và khả năng tự chủ, điều đó không làm giảm giá trị hay quyền của họ trong xã hội.
Những bước tiến trong Pháp luật Việt Nam đã thể hiện sự thay đổi trong cách nhìn nhận, chuyển từ quan điểm “hỗ trợ” sang khẳng định bình đẳng, quyền con người và khả năng tham gia đầy đủ vào đời sống xã hội của người khuyết tật.
“Việc ghi nhận quyền là chưa đủ, quan trọng hơn là tạo điều kiện để quyền đó được thực thi trên thực tế. Hiện người khuyết tật có quyền làm việc, học tập, tiếp cận dịch vụ nhưng nhiều lĩnh vực vẫn chưa bảo đảm đầy đủ, nhất là việc làm, giao thông, thông tin và công nghệ. Ở các đô thị lớn như TP.HCM, việc tiếp cận giáo dục, y tế đã được cải thiện nhưng sự chênh lệch giữa các địa phương vẫn còn lớn” - PGS.TS Đoàn Thị Phương Diệp chia sẻ.
PGS.TS Đoàn Thị Phương Diệp cho hay, thách thức hiện nay là triển khai hiệu quả các quyền này, đảm bảo người khuyết tật thực sự được hòa nhập và phát huy năng lực của mình.
Do đó, PGS.TS Đoàn Thị Phương Diệp nhấn mạnh, để quyền của người khuyết tật đi vào thực tế, chính sách nhà nước phải được rà soát thường xuyên. Đồng thời các cơ quan, tổ chức và cộng đồng cần phối hợp chặt chẽ nhằm hoàn thiện dịch vụ hỗ trợ và nâng cao năng lực thực thi ở các địa phương.
Cũng tại tọa đàm, ông Cao Thanh Bình, Trưởng ban Văn hóa - Xã hội, HĐND TP.HCM, cho biết thành phố cùng các cơ quan trung ương và địa phương đã triển khai nhiều chính sách đặc thù chăm lo cho người yếu thế, đặc biệt là trẻ em khuyết tật.
Theo đó, trẻ khuyết tật được miễn học phí, không phải đóng bảo hiểm y tế, được chăm sóc sức khỏe định kỳ và hưởng các hỗ trợ hàng tháng nếu thuộc diện bảo trợ xã hội.
Sắp tới, HĐND TP.HCM sẽ ban hành nghị quyết mới, đảm bảo tất cả trẻ em khuyết tật và trẻ yếu thế được tiếp cận đầy đủ các dịch vụ giáo dục kèm theo như ăn bán trú, đồng phục và các hỗ trợ khác mà không phải đóng phí. Các chính sách dành cho giáo viên và người chăm sóc các em cũng được đặc biệt quan tâm.
Ông nhấn mạnh, TP.HCM luôn ưu tiên nhóm đối tượng này và cam kết không để bất cứ trẻ em nào bị bỏ lại phía sau.
Được biết, Lễ hội “Vượt sóng” thuộc dự án cộng đồng Vượt sóng, diễn ra từ ngày 3 đến 6-12 tại Nhà Văn hóa Thanh niên TP.HCM, thu hút gần 3.000 người, nhân dịp kỷ niệm 33 năm Ngày Quốc tế Người khuyết tật.
