Sáng 22-12, TAND Tối cao tổ chức hội nghị triển khai công tác toà án năm 2023.
Những lời đầu tiên trong phát biểu khai mạc, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình nhắc tới hai “cái yếu” về mặt chuyên môn của ngành trong năm 2022. Điểm yếu thứ nhất, theo Chánh án, là công tác xét xử án hành chính, nhiều địa phương không đạt tỷ lệ Quốc hội giao, chất lượng cũng không cao, tỷ lệ hủy, sửa nhiều.
Thứ hai là về giải quyết đơn đề nghị giám đốc thẩm. Ông Bình đánh giá thời gian qua, số đơn đề nghị giám đốc thẩm phát sinh nhiều quá, cuối cùng kéo hết lên cấp tối cao. Điều này có những bất hợp lý về quy định của luật, trong tương lai cần có sự điều chỉnh nhưng về mặt chủ quan, ngành toà án cũng cần khắc phục việc này.
 |
Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hoà Bình. Ảnh: XĐ |
Có tòa địa phương lấy tivi ở nhà phục vụ xét xử trực tuyến
“Nhưng cái được là tổng thể tất cả các chỉ tiêu chính Quốc hội giao chúng ta đều đạt”- ông Bình nói và điểm lại một số kết quả theo ông là “điểm nhấn”.
Thứ nhất, ngành toà án đã hoàn thành tất cả các đề án Trung ương giao cho. Theo ông, quá trình xây dựng đề án nhà nước pháp quyền, Trung ương giao cho ngành toà án một số đề án quan trọng, trong đó có đề án cải cách tư pháp, xây dựng toà án điện tử, xây dựng tư pháp người chưa thành niên và đề án đổi mới chế định hội thẩm nhân dân tham gia xét xử.
“Những đề án này chúng ta đã làm tốt, được cấp có thẩm quyền thông qua, đánh giá với chất lượng cao”- ông Bình nói. Ông nhấn mạnh riêng đề án cải cách tư pháp, nhiều nội dung đổi mới của toà án đã được Trung ương đưa vào Nghị quyết Trung ương 6.
Điểm nhấn thứ hai, theo ông Bình, là việc xét xử các vụ án tham nhũng. Chánh án TAND Tối cao đánh giá đấu tranh phòng, chống tham nhũng (PCTN) là một “điểm sáng” trong xây dựng và chỉnh đốn Đảng nhiều năm vừa qua.
“Tham gia vào tiến trình giải quyết các vụ án do Ban chỉ đạo TƯ PCTN, tiêu cực chỉ đạo, hệ thống toà án đã làm tốt chức năng, nhiệm vụ của mình... Các bản án đúng người, đúng tội, tâm phục, khẩu phục, rất nghiêm khắc nhưng cũng nhân đạo, nhân văn, thu hồi được nhiều tài sản” - ông Bình nói.
Ông cho rằng điều này có sự đóng góp của tất cả các cơ quan trong khối nội chính, dưới sự chỉ đạo của Ban chỉ đạo Trung ương do Tổng bí thư đứng đầu.
“Từ nay đến năm 2023, các đồng chí sẽ lần lượt chứng kiến đưa ra xét xử nhiều vụ án rất lớn” - ông nói thêm.
Thứ ba là “điểm sáng” trong xây dựng pháp luật. Theo ông, nhiệm kỳ QH khoá XIV, tổng kết xây dựng pháp luật, UBTVQH chỉ ban hành được duy nhất một pháp lệnh là pháp lệnh người có công. Trong khi năm đầu nhiệm kỳ này, UBTVQH đã ban hành được 3 pháp lệnh, đều do TANDTC xây dựng.
Ngoài ra, Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao cũng ban hành nhiều Nghị quyết, phát triển án lệ. “Rất mừng là việc vận dụng án lệ trong xét xử đã thành xu thế, thành thói quen của các thẩm phán. Tổng kết chúng ta đã có hơn 1.000 vụ án viện dẫn án lệ”- ông Bình nói thêm.
Thứ tư, ngành toà án thực hiện các Nghị quyết lớn của QH trong đó có hai nghị quyết quan trọng. Với Nghị quyết về hoà giải, ông Bình đánh giá tỷ lệ hoà giải thành của các trung tâm hoà giải là rất cao, đỡ cho việc xét xử, giải quyết các xung đột của xã hội một cách thân thiện, góp phần bảo đảm cho an ninh trật tự.
Với Nghị quyết xét xử trực tuyến, dù chưa được đầu tư nhưng Chánh án TAND Tối cao ghi nhận toà án các địa phương đã “rất nỗ lực, rất đáng biểu dương”. “Thậm chí, có địa phương còn lấy tivi ở nhà lên phục vụ xét xử trực tuyến”- ông nói và cho hay đến nay đã có hơn 5.000 vụ được xét xử trực tuyến và “đánh giá của xã hội đối với chủ trương này rất tốt”.
Ngoài ra, khi đưa vào sử dụng phần mềm trợ lý ảo, nhiều thẩm phán tham khảo và áp dụng phần mềm này...
Khắc phục khiếm khuyết trong xét xử án hành chính
Nói về nhiệm vụ năm 2023, Chánh án TAND Tối cao nhấn mạnh các chỉ tiêu cơ bản và chất lượng xét xử phải được hoàn thành và nâng lên. “Đây là nhiệm vụ căn cốt”- ông lưu ý. Theo đó, Chánh án yêu cầu các chỉ tiêu QH giao phải bảo đảm. Mặt khác, “cái gì còn yếu, còn thiếu phải nâng lên, đặc biệt là khu vực án hành chính phải có giải pháp”.
 |
Chánh án Nguyễn Hoà Bình phát biểu khai mạc Hội nghị triển khai công tác ngành toà án năm 2023. Ảnh: XĐ |
“Đương nhiên, án hành chính, chỉ với nỗ lực riêng biệt của toà không làm được, phải có sự tham gia của chính quyền, các bên liên quan nhưng về chủ quan, ngành toà án phải khắc phục được khiếm khuyết trong xét xử án hành chính”- Chánh án nói.
Đáng chú ý, điểm mới trong chỉ thị của Chánh án năm 2023, ông Nguyễn Hoà Bình yêu cầu mỗi địa phương, mỗi tỉnh phải giới thiệu và được chấp nhận tối thiểu là một án lệ. “Anh nào không có được án lệ này coi như không hoàn thành nhiệm vụ”- ông Bình lưu ý.
Ngoài ra, ông cũng yêu cầu toà án các cấp thực hiện mạnh hơn các chủ trương của Quốc hội như xét xử trực tuyến. “Năm 2022 chúng ta đã làm được nhiều, nhưng năm 2023 phải làm nhiều hơn. Việc này thế giới phổ biến rồi, chúng ta làm được năm đầu mới nhận ra rằng việc này có tác dụng quá”- Chánh án TANDTC nói thêm.
Đặc biệt, Chánh án TAND Tối cao yêu cầu hội nghị thảo luận kỹ, tăng cường việc xây dựng chỉnh đốn Đảng, xây dựng ngành, xây dựng lực lượng thật trong sạch vững mạnh.
“Thời gian qua, Đảng xử lý quyết liệt và không có vùng cấm, thực tế các đồng chí đã chứng kiến, các lãnh đạo rất cao cũng bị xử lý. Chúng ta, chỗ nọ chỗ kia có vi phạm kỷ luật, thậm chí là vi phạm pháp luật hình sự, bị truy tố. Những việc này, từng đơn vị có cán bộ vi phạm rút ra bài học, từ đó phổ biến cho anh em rút kinh nghiệm, để phòng ngừa không để xảy ra việc này”- ông Bình nhấn mạnh thêm.
Theo Chánh án, câu chuyện xây dựng ngành Toà án trong sạch, vững mạnh, liêm chính là nhiệm vụ rất lớn, gắn liền với cuộc vận động xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo Nghị quyết Trung ương.
