Việc cúng sao giải hạn tính theo âm lịch, còn gọi tính tuổi mụ (tức tuổi ta). Nghĩa là sinh năm 2.000 đến năm 2017 tính tuổi mụ là 18 nhưng tuổi tính theo giấy tờ thì chỉ mới 17.
Những sao nặng thường rơi vào tổng số tuổi bằng 10 như: 19, 28, 37, 46, 55, 64, 73, 82, 91 theo tuổi âm lịch. Sao được xem nặng nhất của nam là La Hầu, nữ thì Kế Đô.
Số sao tương ứng với số tuổi mỗi năm và nam nữ có sao, hạn khác nhau. Chín sao gồm: La Hầu, Thổ Tú, Thủy Diệu, Thái Bạch, Thái Dương, Vân Hớn, Kế Đô, Thái Âm, Mộc Đức.
Tương ứng chín sao là tám hạn: Huỳnh Tiền, Tam Kheo, Ngũ Mộ, Thiên Tinh, Tán Tận, Thiên La, Địa Võng và Diêm Vương.
Phật giáo: "Mê tín dị đoan"
Zing dẫn lời của Thượng tọa Thích Nhật Từ - Ủy viên Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam cho rằng tục này hoàn hoàn mê tín dị đoan.
Thượng tọa nhận định cúng sao phát xuất từ tập tục coi bói. Người ta thường coi năm nay bị sao xấu nào chiếu mạng, có thể bị tam tai, gặp những hạn vận xấu nên mới bày ra cúng sao giải hạn.
Sư thầy khẳng định: “Đây là quan niệm hoàn toàn mê tín dị đoan, gieo rắc niềm tin không có cơ sở khoa học và nhân quả. Người tin sẽ rơi vào nỗi sợ hại nghiêm trọng, tác động đến tâm lý, thái độ sống và thậm chí là sự sinh hoạt thường nhật của họ”.
“Xui hay hên, tốt hay xấu, hạnh phúc hay khổ đau, thành công hay thất bại đều là những điều diễn ra hằng ngày trong cuộc sống của con người” - thượng tọa nhấn mạnh".
Với quan niệm này, trên Tuổi Trẻ, Hòa thượng Thích Thiện Bảo - Phó ban hoằng pháp Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam, trưởng ban thông tin - truyền thông Phật giáo TP.HCM - cho biết: "Việc cúng sao giải hạn không phải là văn hóa Phật giáo. Đây là theo tập tục dân gian vốn có từ thời xưa, khi mà con người cảm thấy quá bé nhỏ trước thiên nhiên, bị đủ loại bệnh hoạn mà chưa tìm ra thuốc chữa, rồi cho là vì các vị thần trừng phạt nên sợ sệt mà tưởng tượng ra - từ thần sấm, thần sét, thần cây đa, cây đề, thần hổ, thần rắn, thần núi, thần sông...
Đạo Phật chủ trương con người là chủ nhân quyết định vận mệnh chính mình, theo đó, Đức Phật dạy: “Không ai làm cho chúng ta thanh tịnh, không ai làm cho chúng ta ô uế, chính chúng ta làm cho chúng ta thanh tịnh và cũng chính chúng ta làm cho chúng ta ô uế”. Cho nên việc cúng sao giải hạn hoàn toàn không phù hợp giáo lý truyền thống của đạo Phật...”.
Các nhà nghiên cứu văn hóa: "không phải là mê tín"
Theo Tín ngưỡng, phong tục và những kiêng kỵ dân gian Việt Nam do Ánh Hồng biên soạn: "Người Việt xưa tin rằng vào một tuổi nhất định, người ta thường gặp vận hạn (những chuyện không may).
Đây không hoàn toàn là quan niệm mê tín, xét ở khía cạnh khác, những năm tuổi này cũng có tương quan với những chu kỳ biến đổi (có nhiều khả năng bất lợi) về sinh học của đời người.
Muốn giảm nhẹ điều này, người ta thường cúng giải sao (dâng sao giải hạn) vào đầu năm hoặc hằng tháng. Lễ dâng sao giải hạn có thể thực hiện tại chùa hay tại nhà...".
Sách Tín ngưỡng, phong tục và những kiêng kỵ dân gian Việt Nam do Ánh Hồng biên soạn đưa ra phép cúng sao: - Sao La Hầu cúng ngày 8, dùng chín ngọn đèn, lạy về hướng bắc. - Sao Thổ Tú cúng ngày 19, dùng năm ngọn đèn, lạy về hướng tây. - Sao Thủy Diệu cúng ngày 21, dùng bảy ngọn đèn, lạy về hướng bắc. - Sao Thái Bạch cúng ngày 15, dùng tám ngọn đèn, lạy về hướng tây. - Sao Thái Dương cúng ngày 27, dùng 12 ngọn đèn, lạy về hướng đông. - Sao Vân Hớn cúng ngày 29, dùng 15 ngọn đèn, lạy về hướng nam. - Sao Kế Đô cúng ngày 18, dùng 22 ngọn đèn, lạy về hướng tây. - Sao Thái Âm cúng ngày 26, dùng bảy ngọn đèn, lạy về hướng tây. - Sao Mộc Đức cúng ngày 25, dùng 20 ngọn đèn, lạy về hướng đông. |
Hàng ngàn người ngồi dưới đường làm lễ dâng sao giải hạn tại Hà Nội. Ảnh: Zing
Thơ về sao, hạn trong một cuốn sách
Bảng tính sao, hạn của nam, nữ hằng năm thường thấy treo ở một số chùa (ảnh theo phongthuyhoc.com).