Phần lớn các vụ ly hôn do phụ nữ chủ động đứng đơn, mặt khác tỉ lệ ly hôn của những người trẻ chiếm quá nửa lượng án ly hôn mà các tòa thụ lý...
Theo kết quả điều tra của Bộ VH-TT&DL (phối hợp với Tổng cục Thống kê), trường hợp vợ chủ động ly hôn cao gấp hai lần so với chồng. Còn theo số liệu tổng kết của TAND Tối cao năm 2010, cả nước có 88.591 vụ ly hôn mà trong đó phần lớn do phía người vợ đứng đơn.
Vượt qua quan niệm cũ?
Nhận xét về hiện tượng này, một thẩm phán TAND TP Hà Nội nói trước đây trong các vụ bạo hành gia đình, phụ nữ, nhất là ở vùng nông thôn thường có tâm lý phụ thuộc, cam chịu, nhẫn nhịn. Bị chồng hành hạ, đánh đập nhưng nhờ chính quyền địa phương can thiệp họ còn ngần ngại, nói gì đến chuyện đâm đơn ra tòa xin ly hôn. Nhưng ngày nay đã khác, họ mạnh mẽ hơn rất nhiều. Khi người chồng hành xử quá tệ bạc, họ sẵn sàng chủ động chia tay để tìm một lối thoát cho mình.
Góp một góc nhìn, Thẩm phán Hoàng Văn Hải, Phó Chánh án TAND tỉnh Tây Ninh, cho rằng một khi nền kinh tế suy thoái, khủng hoảng, khó khăn thì sức ép cuộc sống đối với các gia đình là rất lớn. “Trăm dâu đổ đầu tằm”, ngoài việc phải đi làm kiếm tiền như chồng, người vợ còn phải lo đủ thứ việc nhà, chăm sóc con cái, tính toán chi tiêu… nên thường bị stress. Nếu như đàn ông có điều kiện hơn để giải tỏa căng thẳng qua việc đi nhậu, đi chơi thì người vợ thường phải chôn chân trong căn bếp. Xã hội càng hiện đại thì đức tính cam chịu, sự hy sinh đời sống cá nhân của người phụ nữ càng giảm. Đến một lúc nào đó, họ sẽ mong muốn thoát khỏi mâu thuẫn gia đình bằng cách xin ly hôn.
Ngoài ra, một thẩm phán TAND TP.HCM cho biết một bộ phận tầng lớp phụ nữ trí thức ngày nay có xu hướng thích sống độc thân cho thoải mái, không coi trọng gia đình bằng sự nghiệp. Ông kể một vụ mình giải quyết: 36 tuổi, chị L. (giảng viên một trường ĐH tại TP.HCM) kết hôn với một đồng nghiệp cùng trường. Chỉ sau một năm sống chung, đầu năm 2011, chị L. đã xin ly hôn. Thẩm phán mời lên làm việc, chị cũng chẳng giấu giếm, nói thẳng là thấy cuộc sống vợ chồng quá tù túng, tẻ nhạt. Đã thế, khi chị ngỏ ý muốn đi nước ngoài làm luận án tiến sĩ thì người chồng gạt phắt. Chị quyết định chia tay để rảnh tay nghiên cứu khoa học và kiếm tiền trong khi người chồng vẫn muốn đoàn tụ. Yêu cầu xin ly hôn của chị đã bị cấp sơ thẩm bác, chị kháng cáo lên TAND TP để quyết ly hôn cho bằng được.

Nhiều gia đình trẻ lung lay
Theo một công trình nghiên cứu của TS Nguyễn Minh Hòa (Trường ĐH KH-XH&NV TP.HCM), trung bình cứ ba cặp kết hôn thì sẽ có một cặp chia tay.Kết quả này cũng được phản ánh rõ nét qua thực tiễn xét xử án ly hôn, khi độ tuổi xin ly hôn ngày càng trẻ hóa. Theo thống kê, năm 2010 số lượng án ly hôn tại TAND TP.HCM là khoảng 18.000 vụ, trong đó tỉ lệ ly hôn của các đôi vợ chồng trẻ (độ tuổi 20-30) chiếm hơn 60%.
Các thẩm phán cho biết không ít cặp vợ chồng trẻ trình độ học vấn cao, thừa kiến thức xã hội, kỹ năng nghề nghiệp, giao tiếp... nhưng lại thiếu hiểu biết và kỹ năng tổ chức cuộc sống gia đình. Họ yêu nhanh, cưới vội và chia tay dễ dàng. Chẳng hạn như vụ thuận tình ly hôn chóng vánh của vợ chồng anh S. và chị C. ở quận 4 (TP.HCM), xảy ra chưa đầy một năm sau một đám cưới linh đình. Họ đều tốt nghiệp ĐH, đi làm có thu nhập cao. Nhưng chỉ sau một thời gian ngắn góp gạo thổi cơm chung, mâu thuẫn đã phát sinh bởi cả hai đều quen một cuộc sống tự do thoải mái, không muốn phải hy sinh cho người kia. Giận hờn, tự ái, chiến tranh lạnh, ly thân, cuối cùng là đường ai nấy đi.
Theo Thẩm phán Phạm Công Hùng, tỉ lệ ly hôn nhiều nhất là ở năm năm đầu sau khi vợ chồng chung sống. Nếu vượt qua được giai đoạn này thì hôn nhân sẽ vững bền hơn. Ông phân tích: Khi yêu nhau, người ta thường che đậy đi những mặt hạn chế, khiếm khuyết, tô hồng ưu điểm của bản thân. Nhưng khi ở chung với nhau, mọi hỉ nộ ái ố, tính tốt tính xấu đều bộc lộ hết, từ đó các xung đột về lối sống, ý thức chăm lo cho gia đình, sự quan tâm lẫn nhau... sẽ phát sinh. Thật ra xung đột trong mỗi gia đình là chuyện bình thường nhưng quan trọng là vợ chồng xử lý chúng ra sao. Những người trẻ hiện nay rất thiếu kỹ năng xử lý xung đột gia đình, cộng thêm cá tính mạnh nên cứ đụng chuyện là “xù lông nhím”, sẵn sàng “anh đường anh, tôi đường tôi”.
| Thực dụng... Sau năm năm chung sống, có một con chung, chị LTMN (ngụ quận 5, TP.HCM) đã làm đơn xin ly hôn chồng. Chị có bằng thạc sĩ, làm trưởng chi nhánh một ngân hàng trong quận, còn người chồng chỉ tốt nghiệp trung cấp, làm cán bộ đoàn phường nên địa vị xã hội và thu nhập của hai bên rất khác nhau. Trong nhà, chị là người chủ thật sự vì làm ra nhiều tiền. Bị vợ coi thường là bất tài, người chồng vẫn luôn nhẫn nhịn vì không muốn con nhỏ phải mất mẹ hoặc mất cha. Nhưng anh nhân nhượng mấy cũng bằng vô ích vì chị đã chủ động ly hôn. Tòa hòa giải, chị N. nói như tát nước vào mặt chồng trước thẩm phán: “Từ ngày tui lấy anh đến nay anh cho tôi được gì nào, anh kể đi. Tui thấy hối tiếc vì đã lấy anh làm chồng. Anh thì chỉ có trên răng dưới dép chứ làm được gì cho mẹ con tui”... Cuối cùng, nhận thấy tình trạng hôn nhân của họ đã trầm trọng không thể cứu vãn, tòa đã tuyên cho họ được ly hôn. Mặt trái buồn của hôn nhân Năm 2010, cả tỉnh Đồng Nai có 4.753 vụ ly hôn (tăng 580 vụ so với năm 2009), trong đó xuất phát từ bạo hành gia đình là chủ yếu. Tình trạng này xảy ra nhiều ở khu vực nông thôn với khoảng 1.000 vụ/năm. Án ly hôn ở Đồng Nai luôn chiếm tỉ lệ trên 40% tổng số các loại án, trong năm năm qua đã tăng từ 10% đến 23%. Sáu tháng đầu năm 2011, ngành tòa án tỉnh Yên Bái đã thụ lý 589 vụ ly hôn. Theo tổng kết, những nguyên nhân chủ yếu dẫn đến ly hôn là mâu thuẫn lối sống, bạo hành gia đình và nghiện ma túy, rượu chè cờ bạc... Cùng thời điểm, TAND TP Vũng Tàu đã thụ lý 496 vụ ly hôn (tăng trên 99 vụ so với cùng kỳ năm ngoái). Theo TAND TP Vũng Tàu, điều đáng chú ý là độ tuổi ly hôn ngày càng trẻ hóa. Nhiều trường hợp vợ chồng mới sống với nhau chỉ một hoặc hai tháng đã đưa nhau ra tòa. Số vụ ly hôn do bạo hành gia đình, ngoại tình có chiều hướng tăng cao. Ở Quảng Trị, cũng trong sáu tháng đầu năm 2011, TAND TP Đông Hà đã thụ lý 100 đơn xin ly hôn(cả năm 2010 là 143 vụ), phần lớn là các cặp vợ chồng trẻ tuổi đời dưới 30. Nguyên nhân tập trung ở các lý do bạo lực gia đình, nghiện ma túy, nghiện rượu, cờ bạc và ngoại tình... Kết quả điều tra về gia đình Việt Nam do Bộ VH-TT&DL phối hợp cùng Tổng cục Thống kê cho thấy tuổi thọ hôn nhân trung bình của các cặp vợ chồng từ 18 đến 60 tuổi là 9,4 năm, ở các TP lớn chỉ còn tám năm. Tỉ lệ ly hôn ở thành thị cao hơn ở nông thôn. Ly hôn nhiều nhất ở Đông Nam Bộ và đồng bằng sông Cửu Long, thấp nhất là vùng Tây Bắc. Ở các khu vực đồng bằng sông Cửu Long, Đông Nam Bộ, tỉ lệ người vợ chủ động ly hôn chiếm trên 50%, còn lại là người chồng đứng đơn hoặc hai bên cùng thuận tình chia tay. |
THANH TÙNG