Khu tưởng niệm liệt sĩ Ngã Ba Giồng (còn được gọi là giồng Bằng Lăng) nơi đây lịch sử đã ghi lại: Khởi nghĩa Nam Kỳ diễn ra vào đêm 22 rạng 23 tháng 11 năm 1940 ở 18/21 tỉnh thành ở Nam Kỳ là cuộc khởi nghĩa do Đảng Cộng sản lãnh đạo có qui mô lớn ở Việt Nam kể từ khi Đảng ra đời và trước Tổng khởi nghĩa tháng Tám năm 1945. Đây là khởi nghĩa được đánh giá là cuộc khởi nghĩa lớn nhất ở Nam Kỳ từ sau khởi nghĩa Trương Định. Trong đó, Hóc Môn là nơi phát nguồn đầu tiên, nơi diễn ra cuộc họp Xứ ủy Nam Kỳ (tháng 9-1940) đã quyết định thời gian diễn ra khởi nghĩa. Lần đầu tiên ở Nam Kỳ, chính quyền cách mạng đã được thành lập ở một số tỉnh thành với thời gian khá lâu (như Mỹ Tho 49 ngày) và lá cờ đỏ sao vàng đã được treo ở nhiều nơi ngay sào huyệt của thực dân Pháp.
Tượng đài chiến sĩ vô danh - Ảnh N.TÝ
Ngã Ba Giồng- một trong 3 trường bắn của thực dân Pháp dựng ở Hóc Môn. Hóc Môn là nơi có nhiều đồng chí, cán bộ của ta bị địch xử bắn. Họ là những chiến sĩ cộng sản nổi tiếng như Hà Huy Tập, Nguyễn Văn Cừ, Võ Văn Tần, Nguyễn Thị Minh Khai, Phan Đăng Lưu, Đỗ Văn Dậy, Phạm Công Bỉnh, Nguyễn Thị Thử, Phạm Văn Sáng…
Địa danh 18 thôn Vườn trầu - Ảnh N.TÝ
Hóc Môn còn là quê hương của 18 thôn Vườn trầu. Bà con Hóc Môn cùng bà con Chợ Lớn, Gia Ðịnh, Sài Gòn có những trận đánh đã làm khiếp vía thực dân Pháp cho đến đế quốc Mỹ.
Vì sao lại gọi Ngã Ba Giồng ?
"Giồng" là gì ? Theo Từ điển tiếng Việt (Hoàng Phê, chủ biên): Giồng "là dải đất phù sa nổi cao lên, thường là ở ven sông. Đất giồng. Lập làng xóm trên giồng" (NXB Đà Nằng, Trung tâm Từ điển học, trang 403).
Cụm tượng đài Sống vĩ đại-chết vinh quang - Ảnh N.TÝ
Có một điều lý thú, Giồng là một từ của phương ngữ Nam Bộ. Đây là biến âm của từ Vồngtrong tiếng Việt toàn dân. Do đó, tất cả các địa danh này chỉ xuất hiện ở vùng đất mới phía nam. Ngoài từ giồng này, người Nam Bộ còn phát âm và viết sai các từ: chuối và (do hai loại chuối mang từ đảo Java về nên có tên là chuối chà vàchuối và) à chuối già; sấm vãn à sấm giảng (của ông Huỳnh Phú Sổ),...(Theo khoavanhoc-ngonngu.edu.vn).
Ở TP.HCM chúng ta bắt gặp nhiều địa danh như Giồng Ông Tố ở quận 2, Giồng Cháy là khu vực sát biển Cần Giờ, Giồng Ao là rạch ở ấp Miễu Ba, xã Cần Thạnh, huyện Cần Giờ, Giồng Cát là ấp của xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi từ sau 30-4-1975. Sau lại chia thành hai ấp Giồng Sao và Láng Cát (1994)... xuất hiện nhiều còn có Giồng Trôm ở TP.HCM, Tiền Giang, Tây Ninh… Đặc biệt Giồng Trôm là một huyện của tỉnh Bến Tre...
Trầu ở Hóc Môn - Ảnh N.TÝ
Sở dĩ gọi Ngã Ba Giồng vì Khu Tưởng niệm nơi đây được bao bọc bởi ba con đường Phan Văn Hớn, Dương Công Khi, Nguyễn Văn Bứa (trước là làng Xuân Thới Tây xưa) nay thuộc xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, TP. Hồ Chí Minh.
Vào Google gõ cụm từ "Ngã Ba Giồng" sẽ xuất hiện 138.000 kết quả. Đây cũng lại là điều thú vị mỗi khi dịp lễ, tết... về nguồn. Và vì sao Ngã Ba Giồng nhiều năm được chọn là nơi bắn pháo hoa dịp Giao thừa, cũng bởi đó là niềm tự hào không chỉ riêng người dân Hóc Môn, người Nam Bộ mà còn là của cả dân tộc Việt Nam.
| Ngày 31-12-1940, theo báo cáo chính thức của Thống đốc Nam Kỳ thì riêng tại vùng Chợ Lớn, Gia Ðịnh, Sài Gòn, Biên Hòa, Tây Ninh, Thủ Dầu Một, thực dân Pháp đã bắt và xử bắn 903 cán bộ, đảng viên, nhân dân đã tham gia cuộc Khởi nghĩa Nam Kỳ 1940 (theo nhandan.com.vn). |
| Khu Tưởng niệm liệt sỹ Ngã Ba Giồng được khởi công xây dựng lại ngày 30- 4- 2005 trên tổng diện tích qui hoạch 73.708 m2. Trong đó có các công trình chính như: Đền thờ, nhà truyền thống, quảng trường, các cụm tượng đài, hệ thống cây xanh, hồ phun nước… Công trình cơ bản hoàn thành giai đoạn 1 vào dịp tổ chức Lễ Kỷ niệm 70 năm Ngày Nam Kỳ Khởi Nghĩa (22-23/11/2010). Khu tưởng niệm được đưa vào sử dụng để đáp ứng nhu cầu của hàng triệu lượt du khách, đồng thời nhằm lấy ý kiến đóng góp để bổ sung cho bước hoàn thiện toàn công trình. Trước đó, ngày 30-12-2002, Di tích này được Bộ Văn hóa- Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) xếp hạng là di tích lịch sử quốc gia. |
NGUYỄN TÝ
