Mới đây, TAND Tối cao ban hành quyết định công bố thêm bảy án lệ mới đã được Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao thông qua.
1. Án lệ số 57/2023/AL về hành vi gian dối nhằm tiếp cận tài sản trong tội cướp giật tài sản
Nguồn án lệ: Bản án hình sự phúc thẩm số 590/2020/HS-PT ngày 18-12-2020 của TAND TP.HCM về vụ án “Cướp giật tài sản” đối với bị cáo Nguyễn Thành Quốc B.
Tình huống án lệ: Bị cáo dùng thủ đoạn gian dối để người quản lý tài sản chuyển giao tài sản cho bị cáo, sau đó lợi dụng sơ hở để nhanh chóng tẩu thoát.
Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, bị cáo phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Cướp giật tài sản”.
2. Án lệ số 58/2023/AL về tình tiết định khung hình phạt tại điểm c khoản 3 Điều 244 của BLHS
Nguồn án lệ: Bản án hình sự sơ thẩm số 179/2018/HSST ngày 14-9-2018 của TAND TP.Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh về vụ án “Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm” đối với bị cáo Hoàng Đình Q.
Tình huống án lệ: Bị cáo có hành vi vận chuyển 5 cá thể hổ và 1 bộ phận không thể tách rời sự sống của cá thể hổ thứ 6.
Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, bị cáo phải bị truy cứu TNHS theo quy định tại điểm c khoản 3 Điều 244 BLHS 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
3. Án lệ số 59/2023/AL về lỗi cố ý gián tiếp trong vụ án giết người
Nguồn án lệ: Bản án phúc thẩm số 50/2020/HS-PT ngày 10-12-2020 của TAND tỉnh Yên Bái về vụ án “Giết người” đối với các bị cáo Triệu Văn M, Đặng Văn T.
Tình huống án lệ: Bị cáo dùng hung khí nguy hiểm tấn công bị hại. Bị hại điều khiển xe mô tô bỏ chạy, bị cáo tiếp tục truy đuổi làm bị hại lo sợ phải tăng tốc bỏ chạy. Khi bị hại bị tai nạn thì bị cáo mới dừng việc truy đuổi. Bị hại tử vong trên đường đi cấp cứu.
Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, bị cáo phải chịu TNHS về tội “Giết người” với lỗi cố ý gián tiếp.
4. Án lệ số 60/2023/AL về thời hạn trả thưởng xổ số kiến thiết
Nguồn án lệ: Quyết định giám đốc thẩm số 239/2022/DS-GĐT ngày 5-9-2022 của Uỷ ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại TP.HCM về vụ án “Tranh chấp trả thưởng tiền xổ số kiến thiết” giữa nguyên đơn là ông Thái Hữu T với bị đơn là Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên xổ số kiến thiết A.
Tình huống án lệ: Thể lệ tham gia dự thưởng của công ty xổ số kiến thiết xác định thời hạn trả thưởng đối với vé số trúng thưởng được tính theo ngày.
Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, tòa án phải xác định ngày đầu tiên của thời hạn không được tính mà tính từ ngày tiếp theo liền kề ngày được xác định theo quy định tại khoản 2 Điều 147 BLDS 2015; ngày cuối cùng của thời hạn trả thưởng được xác định theo quy định tại Điều 148 BLDS 2015.
5. Án lệ số 61/2023/AL về chấm dứt việc nuôi con nuôi khi con nuôi chưa thành niên
Nguồn án lệ: Quyết định sơ thẩm số 87/2019/QĐST-HNGĐ ngày 24-4-2019 của TAND huyện Trảng Bom, tỉnh Đồng Nai về việc “Yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi”, người yêu cầu là ông Trần Công T, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là anh Nguyễn Thanh H và chị Trần Thị Thảo T1.
Tình huống án lệ: Cha đẻ, mẹ đẻ và cha nuôi, mẹ nuôi thống nhất giao lại con nuôi chưa thành niên cho cha đẻ, mẹ đẻ tiếp tục chăm sóc, nuôi dưỡng; con nuôi có nguyện vọng được về sống với cha đẻ, mẹ đẻ và cha nuôi, mẹ nuôi có yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi.
Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, tòa án phải chấp nhận yêu cầu chấm dứt việc nuôi con nuôi.
6. Án lệ số 62/2023/AL về thời điểm bắt đầu thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên trong vụ án tranh chấp về xác định cha cho con
Nguồn án lệ: Bản án phúc thẩm số 07/2018/HN-PT ngày 22-3-2018 của TAND tỉnh Bình Phước về vụ án hôn nhân và gia đình “Xác định cha cho con, cấp dưỡng nuôi con” giữa nguyên đơn là chị Lê Thị D với bị đơn là anh Trịnh Vinh C.
Tình huống án lệ: Sau khi người con được sinh ra, người mẹ khởi kiện yêu cầu xác định bị đơn là cha đẻ của người con và yêu cầu bị đơn thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng cho con chưa thành niên. Tòa án xác định bị đơn là cha đẻ của người con và có nghĩa vụ cấp dưỡng cho con.
Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, tòa án phải xác định thời gian cấp dưỡng cho con chưa thành niên được tính kể từ khi người con được sinh ra.
7. Án lệ số 63/2023/AL về xem xét quyết định hành chính có liên quan đến hành vi hành chính bị khiếu kiện
Nguồn án lệ: Quyết định giám đốc thẩm số 04/2018/HC-GĐT ngày 23-10-2018 của Uỷ ban Thẩm phán TAND Cấp cao tại Đà Nẵng về vụ án hành chính “Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính về việc cưỡng chế tháo dỡ công trình vi phạm trật tự đô thị và yêu cầu đòi bồi thường do hành vi cưỡng chế gây ra” giữa người khởi kiện là ông Lê Hữu T, bà Lê Thị Ngọc L với người bị kiện là Chủ tịch UBND phường A.
Tình huống án lệ: Người khởi kiện khiếu kiện quyết định hành chính và hành vi hành chính có liên quan đến quyết định hành chính nhưng chỉ có hành vi hành chính còn thời hiệu khởi kiện.
Giải pháp pháp lý: Trường hợp này, toà án phải giải quyết yêu cầu khởi kiện đối với hành vi hành chính và có quyền xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính có liên quan đến hành vi hành chính bị khiếu kiện.
