Ngày 19-2, Văn phòng Chủ tịch nước họp báo công bố Luật Đất đai 2024, đạo luật quan trọng vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp bất thường lần thứ năm hồi giữa tháng 1.
Luật Đất đai 2024 gồm 16 chương, 260 điều, trong đó sửa đổi, bổ sung 180/212 điều của Luật Đất đai 2013 và bổ sung mới 78 điều, có hiệu lực từ ngày 1-1-2025, trừ một số quy định đặc thù.
Bảng giá đất sẽ ban hành hằng năm
Tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân cho hay chương Tài chính về đất đai, giá đất có nhiều điểm mới quan trọng.
Theo đó, luật bỏ quy định về khung giá đất của Chính phủ; quy định cụ thể nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá đất.
Luật Đất đai 2024 quy định bảng giá đất được xây dựng hằng năm; bảng giá đất lần đầu được công bố và áp dụng từ ngày 1-1-2026, được điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung bảng giá đất từ ngày 1-1 của năm tiếp theo.
Luật cũng bổ sung quy định tiền thuê đất hằng năm được áp dụng ổn định cho chu kỳ năm năm tính từ thời điểm Nhà nước quyết định cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất (SDĐ). Tiền thuê đất cho chu kỳ tiếp theo được tính căn cứ bảng giá đất của năm xác định tiền thuê đất tiếp theo. Trường hợp tiền thuê đất tăng so với chu kỳ trước thì được điều chỉnh nhưng không quá tỉ lệ do Chính phủ quy định cho từng giai đoạn.
Tại cuộc họp báo, trả lời câu hỏi của PV liên quan đến bảng giá đất mới, ông Ngân nói đây là nội dung được thảo luận rất kỹ trong quá trình xây dựng luật, ngay cả vấn đề bảng giá đất quy định hằng năm hay năm năm như Luật Đất đai 2013.
Qua nhiều lần họp, phân tích, bàn bạc, thống nhất, Quốc hội đã thông qua và giữ nguyên phương án như đã trình là bảng giá đất sẽ ban hành hằng năm.
Từ khi luật được thông qua đến khi ban hành bảng giá đất mới (ngày 1-1-2026) phải mất gần hai năm; đồng thời chuẩn bị cơ sở xây dựng bảng giá đất trong bối cảnh bỏ khung giá đất để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, tránh gây ách tắc, ông Ngân nêu rõ quá trình xử lý chuyển tiếp đã có quy định cụ thể.
Theo đó, năm 2025 vẫn sử dụng bảng giá đất của Luật Đất đai 2013, có điều chỉnh, bổ sung để đảm bảo phù hợp với giá đất thị trường theo nguyên tắc định giá đất của luật này.
Lãnh đạo Bộ TN&MT nhấn mạnh để chuẩn bị một cách chu đáo, kỹ lưỡng cho bảng giá đất mới từ ngày 1-1-2026, luật đã quy định bảng giá đất xác định theo khu vực, vị trí.
Địa phương nào có cơ sở dữ liệu giá đất, bản đồ địa chính số thì áp dụng. Khi xây dựng bảng giá đất trên cơ sở dữ liệu giá đất, đến tận thửa đất và thửa đất chuẩn, vùng giá trị được điều chỉnh, bổ sung kịp thời thì giá đất cụ thể được sử dụng bảng giá đất để áp dụng.
“Những địa phương nào có cơ sở dữ liệu giá đất, có đầy đủ các điều kiện xây dựng bảng giá đất đạt chuẩn như quy định tại khoản 4 Điều 160 thì rất tốt. Điều này khuyến khích các địa phương tăng cường đầu tư kinh phí, nhân lực, giải pháp... để xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai theo chủ trương, theo luật” - ông Ngân nói và cho hay phấn đấu đến năm 2025 sẽ xây dựng xong cơ sở dữ liệu đất đai.
“Phải đảm bảo việc đề xuất cấp sổ hồng đúng pháp luật, không để xảy ra mâu thuẫn xã hội trong quá trình thực hiện chính sách.”
Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Minh Ngân
Tăng cường kiểm tra, giám sát việc cấp sổ hồng với đất không giấy tờ
Thông tin thêm về việc cấp giấy chứng nhận quyền SDĐ (sổ hồng) với đất không giấy tờ đến trước ngày 1-7-2014, Thứ trưởng Lê Minh Ngân cho hay quá trình cấp sổ hồng, nhất là với các trường hợp không có giấy tờ về quyền sử dụng thì căn cứ thực tế SDĐ và lịch sử quản lý đất đai là yếu tố hết sức quan trọng.
“Chúng ta phải khẳng định khi cấp sổ hồng cho người dân mà để xảy ra tranh chấp phức tạp hơn thì không nên. Hơn ai hết, chỉ có cán bộ trực tiếp gắn bó với người dân, trực tiếp nắm quỹ đất ở địa phương, trực tiếp quản lý di biến động của đất đai trong suốt quá trình lịch sử SDĐ mới nắm được việc này” - ông Ngân nói và cho rằng phải đảm bảo không có tranh chấp mới gọi là sử dụng ổn định.
Về việc làm sao để thuận lợi cho người dân khi cấp sổ hồng, ông Ngân cho rằng luật mới nêu ra điều kiện về chính sách, còn lại là việc tổ chức thực hiện và ý thức chấp hành pháp luật của người dân.
Thứ trưởng Bộ TN&MT nhấn mạnh để làm tốt chính sách nói trên phải đảm bảo cả ba yếu tố này. Trong đó, yếu tố về pháp luật là phải có đất sử dụng ổn định, không có tranh chấp, được UBND cấp xã xác nhận.
Thứ hai là yếu tố thực hiện, chính quyền địa phương, MTTQ, thậm chí các cơ quan thanh tra, kiểm tra phải xem xét việc thực hiện có gây khó khăn cho người dân không. “Việc này không thể quy định cụ thể trong luật. Nhưng trong nghị định, chúng tôi sẽ đưa vào trình tự, thủ tục cấp sổ hồng trong trường hợp này để hạn chế tối đa việc gây khó khăn, phiền hà cho người dân” - ông Ngân nói.
Lãnh đạo ngành TN&MT cũng nhắc tới “ý thức của người dân”, theo đó phải đảm bảo việc đề xuất cấp sổ hồng đúng pháp luật, không để xảy ra mâu thuẫn xã hội trong quá trình thực hiện chính sách.
Sau cùng, ông Ngân khẳng định đây là chính sách rất tốt, vừa kế thừa các quy định của Luật Đất đai trước đây, đồng thời căn cứ vào thực tiễn hiện nay để có chính sách đó.•
Thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền sử dụng đất
Một nội dung đáng chú ý khác là Luật Đất đai quy định chỉ được thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền SDĐ đối với đất ở; được sử dụng quyền SDĐ đang có để thực hiện dự án nhà ở thương mại đối với đất ở hoặc đất ở và đất khác.
Ngoài ra, luật quy định trường hợp cần thiết, Chính phủ có thể nghiên cứu, xây dựng đề án trình Quốc hội xem xét ban hành nghị quyết cho phép thí điểm thực hiện dự án nhà ở thương mại thông qua thỏa thuận về nhận quyền SDĐ hoặc đang có quyền SDĐ khác quy định của luật.
Thứ trưởng Bộ TN&MT cho hay nội dung này đã được bàn bạc rất kỹ lưỡng, Chính phủ đã họp vài lần, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến. Cuối cùng, Quốc hội quyết định như hiện nay.
Nêu nguyên tắc xây dựng pháp luật đồng thời nhấn mạnh đây là nội dung mới, chưa được thực tiễn chứng minh, ông Ngân cho rằng cần phải tổ chức thí điểm vì chính sách này tác động rất lớn đến quá trình phát triển đô thị, thị trường bất động sản và tài chính về đất, đặc biệt là việc tiếp cận đất đai của các đối tượng SDĐ theo luật.
“Bộ TN&MT thấy đây là nội dung rất tốt. Xuyên suốt cả quá trình quản lý đất đai, nếu việc gì mình thấy có lợi cho đất nước, cho nhân dân, đã có sự chỉ đạo thì chúng ta phải quyết tâm làm” - ông Ngân nói.
