Tờ Daily Beast cho hay ngày 23-1, các quan chức quân sự Nga đã tổ chức họp báo để phô trương những gì họ nói là một tên lửa hành trình ngay vào thời điểm Mỹ và Nga có nhiều tranh cãi xung quanh Hiệp ước Các lực lượng hạt nhân tầm trung (INF) mà hai nước ký năm 1987.
Tuy nhiên, theo một bản đánh giá của tình báo Mỹ, những gì thể hiện trong cuộc họp báo trên đều là trò lừa bịp. Từ tên lửa cho tới bệ phóng hay đồ họa đi kèm đều không đúng như những gì Nga đã tuyên bố.
Bộ Quốc phòng Nga trưng bày tên lửa hành trình 9M729 tại công viên giải trí quân sự Người yêu nước (Patriot Park) hôm 23-1. Ảnh: GETTY
Tờ Daily Beast cho hay những thông tin sai lệch phía Nga đưa ra chỉ vài ngày trước khi Mỹ thông báo sẽ rút khỏi Hiệp ước INF với cáo buộc Moscow vi phạm hiệp ước.
Theo bản đánh giá của Cơ quan Tình báo trung ương Mỹ (CIA) và Cơ quan Tình báo Địa không gian quốc gia Mỹ (NGA), các ống chứa tên lửa hành trình và xe phóng mà Bộ Quốc phòng Nga công bố tại buổi họp báo không liên quan gì tới loại tên lửa mà Mỹ từ năm 2014 đã cáo buộc là vi phạm Hiệp ước INF.
Hai nguồn tin chính phủ Mỹ nắm rõ bản đánh giá của CIA và NGA cho rằng tên lửa vi phạm hiệp ước INF có kích cỡ lớn hơn ống chứa mà Bộ Quốc phòng Nga công bố, đồng thời nó sử dụng loại xe phóng chuyên biệt.
Tại buổi họp báo nói trên, Bộ Quốc phòng Nga lập luận rằng tên lửa 9M729 mà Mỹ cáo buộc vi phạm INF đơn giản chỉ là biến thể của một loại tên lửa hành trình hiện hành có tên gọi 9M728 với hệ thống dẫn đường được cải tiến.
Các quan chức Nga khẳng định tên lửa 9M729 có tầm bắn giới hạn được cho phép trong Hiệp ước INF. Ảnh: AP
Tuyên bố chính thức từ Nga cho biết loại tên lửa này có tầm bắn ngắn hơn cả phiên bản cũ 10 km do phần chứa các thiết bị điện tử của tên lửa được mở rộng khiến khối lượng tên lửa tăng lên so với phiên bản cũ.
Để củng cố những tuyên bố trên, Bộ Quốc phòng Nga trình chiếu cho các phóng viên thấy hình ảnh minh họa hai phiên bản tên lửa. Tuy nhiên, bản đánh giá của tình báo Mỹ cho rằng đồ họa về 9M729 không mô tả tên lửa thật.
Bên cạnh các ảnh đồ họa, các phóng viên tại buổi họp báo còn được giới thiệu và được phép tự do quay phim, chụp ảnh một mẫu ống phóng tên lửa hành trình và xe phóng dùng để vận chuyển và bắn các tên lửa này. Tuy nhiên, không có tên lửa thật nào được trưng bày.
Một nguồn tin trong chính phủ Mỹ nói với tờ Daily Beast rằng chiếc xe phóng mà Nga công bố cũng không phải là loại tương thích với tên lửa 9M729.
Từ năm 2014, chính phủ Mỹ đã công khai cáo buộc Nga vi phạm thỏa thuận INF, cho rằng ngay từ đầu những năm 2000, Nga đã phát triển tên lửa 9M729 (cộng đồng tình báo Mỹ gọi là SSC-8) có tầm bắn bị cấm trong INF.
Theo nguồn tin riêng của Daily Beast, bản đánh giá của CIA và NGA về mức độ vi phạm của Nga cho hay Moscow đã thực hiện sáu cuộc thử nghiệm tên lửa vượt quá tầm bắn 500 km. Điều đó có nghĩa Nga đã cho thấy tên lửa của họ có thể đạt tới tầm bắn bị cấm trong INF. Tầm bắn xa nhất mà tên lửa Nga đạt được trong các cuộc thử nghiệm này là 2.070 km.
Phía Mỹ đánh giá SSC-8 sẽ là phiên bản động cơ đường trường của tên lửa hành trình Kalibr phóng từ tàu chiến, có khả năng đạt tầm bắn 2.000 km khi trang bị đầu đạn thông thường và 2.350 km khi mang đầu đạn hạt nhân. Mẫu tên lửa này đã được thử nghiệm ít nhất sáu lần ở tầm bắn vi phạm INF.
Trong một tuyên bố công khai vào tháng 11-2018, Giám đốc Cơ quan tình báo quốc gia Mỹ Dan Coats cho biết Hiệp ước INF cho phép Nga và Mỹ tiến hành các cuộc thử nghiệm trên bộ đối với tên lửa có tầm bắn bị cấm, nếu như tên lửa đó được triển khai từ trên không hoặc trên biển.
Tàu hải quân Nga phóng tên lửa hành trình Kalibr vào mục tiêu khủng bố ở biển Địa Trung Hải. Ảnh: SPUTNIK
Kalibr - tên lửa hành trình phóng từ tàu chiến (nền tảng cho tên lửa SSC-8), từng được thử nghiệm từ một bệ phóng cố định theo phương thức này.
SSC-8 cũng đã được Nga thử nghiệm theo cách trên và sau đó chuyển sang xe phóng cơ động đường trường. Lần đó, nó được thử nghiệm với tầm bắn dưới 500 km, nhìn có vẻ như tuân thủ Hiệp ước INF.
Theo nguồn tin riêng của Daily Beast, cuộc thử nghiệm với tầm bắn xa nhất của SSC-8 trên xe phóng cơ động đạt 350 km.
Tuy nhiên, thông qua nhiều phương thức khác nhau, các cơ quan tình báo Mỹ xác nhận rằng Nga đã chuẩn bị mẫu tên lửa này để triển khai trên các xe phóng cơ động đường trường và vì thế họ đã vi phạm Hiệp ước INF.
Tổng thống Nga Vldimir Putin đe dọa sẽ phát triển tên lửa mới có tầm bắn bị cấm theo quy định của INF nhằm phản ứng việc Mỹ rút khỏi thỏa thuận. Ngày 5-2, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu xác nhận Moscow sẽ bắt đầu phát triển phiên bản tên lửa Kalibr trên bộ- phiên bản tên lửa mà phía Mỹ tranh cãi nó đã tồn tại và vi phạm INF.
Nga đã không thừa nhận các cáo buộc của Mỹ và cuộc họp báo tháng 1 nói trên nhằm chứng minh SSC-8 tuân thủ thỏa thuận INF, nhưng lại không trưng bày tên lửa thật.
Về phần mình, Mỹ có khả năng phát triển tên lửa hành trình mang đầu đạn thông thường phóng từ mặt đất sau khi rút khỏi Hiệp ước INF, theo Daily Beast.
