Ông nhận định khả năng đụng độ hải quân giữa Trung Quốc (TQ) và Việt Nam chưa cao so với sự cố tại bãi đá ngầm Gạc Ma (quần đảo Trường Sa của Việt Nam) năm 1988. Theo ông, có bốn lập luận giải thích ý đồ TQ hạ đặt giàn khoan Hải Dương 981 trên vùng biển Việt Nam:
Hành động phối hợp với Nga:Trên quan điểm chiến lược toàn cầu, TQ và Nga đã hình thành liên minh chiến lược trong ba năm qua. Tuy nhiên, liên minh này có thể vẫn còn mong manh nếu cho là đối trọng với Mỹ. Do đó TQ đang hành động tương tự như Nga tại miền Đông Ukraine như gọng kìm trong chiến tranh không đối xứng. Động thái của TQ chưa đủ khiến Mỹ phản ứng quân sự nhưng đã đủ để thúc đẩy mục đích của TQ. TQ đang áp dụng kế thứ 20 trong tam thập lục kế, đó là “hỗn thủy mạc ngư” (đục nước bắt cá, lợi dụng tình thế để ra tay).
l Sự thất bại của Mỹ:TQ thấy được hàng loạt thất bại về an ninh của Mỹ tại Iraq, Afghanistan, Libya, Yemen. TQ cho rằng chính sách Mỹ tại Trung Đông đã thất bại do các nhóm Hồi giáo thánh chiến vẫn gia tăng khủng bố. Tại biển Đông, TQ đang áp dụng chiến lược “cách ngạn quan hỏa” (đứng cách bờ để xem lửa cháy, để yên cho kẻ địch tự rối loạn), sau đó mới ra tay hành động.
Washington đã suy yếu: Xét về chiến lược khu vực, TQ cho rằng Mỹ đang ngày càng suy yếu. TQ tin rằng nếu hành động nhanh chóng, Mỹ sẽ càng khó giúp các đồng minh trong ASEAN. Tuy nhiên, Mỹ đã cảnh báo Bắc Kinh bằng các thỏa thuận quốc phòng trong chuyến thăm châu Á gần đây của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Chuck Hagel, trong đó bao gồm tập trận quân sự với các đồng minh ở châu Á.
Lo ngại Việt Nam:TQ đang lo ngại một Việt Nam ngày càng hùng mạnh. Kinh tế Việt Nam đang trên đà tăng trưởng. Việt Nam đã tăng cường quân đội và hải quân để bảo vệ năng lượng và thủy sản trên biển Đông. Việt Nam rất tự tin rằng cả nước sẽ kiên cường chống lại bất cứ cuộc xâm lược nào trên biển.
Diễn biến ở biển Đông sẽ đi đến đâu? TS Jeff Moore nhận định tình hình sẽ tệ hơn và không bên nào chùn bước. TQ đang có những bước đi tương tự như đối với Nhật. Trừ phi TQ chiếm ưu thế, nếu không rắc rối có thể dẫn đến tính toán sai lầm khủng khiếp.
Ông nhận định một Việt Nam bị dồn ép có thể gây nhiều khó khăn cho TQ nhiều hơn những gì TQ nghĩ. Hành động của TQ khiến ASEAN đoàn kết hơn. Nhật đang trở lại thông qua tăng cường vũ trang. Mỹ chưa hẳn đã suy yếu, hải quân Mỹ trên Thái Bình Dương đang sẵn sàng hành động.
Ông nhận định TQ dường như đang bị chiến lược và niềm tự hào quốc gia làm mù quáng. TQ đang làm ngược câu châm ngôn của TQ là “lên nhà rút thang” và đang tự cô lập mình bởi hành động quá vội vàng.
DUY KHANG
