Bắt đầu từ ngày mai, 27-1, Thông tư 40/2010 (Thông tư 40) quy định về trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp trên thị trường điện lực của Bộ Công Thương bắt đầu có hiệu lực. Mọi tranh chấp liên quan đến điện (ngoại trừ các hợp đồng mua điện, cung cấp dịch vụ phụ trợ có yếu tố nước ngoài) được gom về một mối là Cục Điều tiết điện lực.
Ngay khi được ban hành, đã có ý kiến cho rằng thông tư có quá nhiều điều bất hợp lý.
Thông tư “đá” quyết định
Theo Quyết định 31/2006 (Quyết định 31) của Bộ Công nghiệp (nay là Bộ Công Thương) thì Sở Công nghiệp nay là (Sở Công Thương) có trách nhiệm giải quyết các tranh chấp hợp đồng mua bán điện.
Nhưng theo quy định mới, kể từ ngày 27-1, các sở Công Thương sẽ được… “giải phóng sức lao động” bởi Cục Điều tiết điện lực là cơ quan duy nhất có thẩm quyền giải quyết tranh chấp.
Dù vậy, Phòng Năng lượng - Sở Công Thương TP.HCM cho rằng “có lẽ Quyết định 31 vẫn còn hiệu lực”. Bởi Thông tư 40 không hề đề cập việc bãi bỏ các quy định trái với thông tư này - trong đó có Quyết định 31/2006. “Thực tế có nhiều vụ tranh chấp nhỏ, giá trị không lớn nhưng hai bên không giải quyết được, chẳng lẽ phải “lôi” ra trung ương giải quyết? Hay quy định mới chỉ áp dụng cho những vụ tranh chấp lớn thôi?” - đại diện Phòng Năng lượng - Sở Công Thương TP.HCM băn khoăn.
Theo quy định mới, người dân sẽ gặp nhiều phiền toái hơn trong việc khiếu kiện ngành điện. Ảnh: MP
Cách đây không lâu, trong một buổi trao đổi nghiệp vụ với Sở Công Thương TP.HCM, đại diện Cục Điều tiết điện lực cho hay việc giải quyết tranh chấp điện lực vẫn được thực hiện theo Quyết định 31 - giao quyền cho Sở Công Thương; chỉ những vụ tranh chấp có giá trị lớn thì Cục Điều tiết điện lực mới giải quyết. Tuy nhiên, đến cuối ngày 25-1, Sở Công Thương TP.HCM khẳng định vẫn chưa nhận được văn bản chính thức của Cục Điều tiết điện lực hay Bộ Công Thương.
Theo Tiến sĩ Vũ Văn Nhiêm, Phó khoa Luật hành chính Trường ĐH Luật TP.HCM, trước đây bộ trưởng được ban hành quyết định và thông tư. Nhưng theo Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật 2008, bộ trưởng chỉ có thẩm quyền ban hành thông tư. “Thông tư 40/2010 của Bộ Công Thương không đề cập đến việc thay thế, hủy bỏ là một thiếu sót nhưng Quyết định 31/2006 và Thông tư 40/2010 cùng thuộc thẩm quyền ban hành của một bộ, có giá trị pháp lý ngang nhau nên văn bản sau sẽ có giá trị áp dụng” - Tiến sĩ Nhiêm nói.
Quá kéo dài thời gian
Theo Quyết định 31, chậm nhất 15 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đề nghị giải quyết tranh chấp thì Sở Công nghiệp (nay là Sở Công Thương) phải tổ chức hòa giải và ra kết luận giải quyết tranh chấp.
Thử lấy vụ người dân xã Bình Hưng (huyện Bình Chánh, TP.HCM) đòi kiện ngành điện cắt điện liên tục vào tháng 9-2010. Nếu theo trình tự của Quyết định 31 thì người dân gửi đơn đến Sở Công Thương. Trong vòng 15 ngày làm việc kể từ ngày gửi đơn, người dân sẽ biết kết luận, nếu không nhất trí với kết luận của Sở Công Thương thì có quyền khởi kiện ra tòa. (Tại TP.HCM, thường các tranh chấp điện lực được Sở Công Thương giải quyết chỉ trong vòng một tháng).
Trong khi đó, theo quy định mới, địa chỉ mà người dân sẽ gửi đơn là Cục Điều tiết điện lực. Thời gian giải quyết có thể kéo dài đến bốn tháng (không kể thời gian gia hạn bổ sung hồ sơ, giải trình của các bên) và vụ việc phức tạp thì được “kéo” thêm ba tháng nữa. Nghĩa là người dân xã Bình Hưng có khi sẽ mất cỡ nửa năm mới biết kết quả thế nào.
Và cũng theo Thông tư 40, tuy quyết định của Cục Điều tiết điện lực có giá trị “chung thẩm” nhưng nếu không đồng ý thì các bên có quyền… kiện ra tòa! Vậy nên sau một thời gian khiếu nại kéo dài nhiều tháng thì vụ việc mới đến được tòa án.
Nguyên lý “đồng tiền đi trước…”
Theo ông Trần Minh Hóa, Phó Chánh Thanh tra Sở Công Thương TP, việc giao thẩm quyền giải quyết tranh chấp cho Cục Điều tiết điện lực còn gây nhiều bất tiện khác cho người dân.
Cụ thể, Thông tư 40 quy định người yêu cầu giải quyết tranh chấp phải ứng trước một khoản chi phí đi lại, ăn ở cho các cán bộ của Cục Điều tiết đến địa phương xác minh, tạm ứng thù lao cho các thành viên họp giải quyết… Nếu không nộp khoản tiền này thì yêu cầu giải quyết tranh chấp sẽ bị từ chối. Trong khi đó, “Theo quy định cũ, khi chúng tôi giải quyết tranh chấp, người dân và cả ngành điện không phải tốn những khoản này” - ông Trần Minh Hóa nói.
Như vậy vẫn chưa đủ, “sau khi được cán bộ vô đây xem xét, thụ lý, chúng tôi còn phải tốn kém cho việc đi lại, thuê chỗ ở để tham dự các phiên hòa giải. Không lẽ những vụ tranh chấp nhỏ cũng phải tốn kém chi phí, mất thời gian ra Hà Nội chờ giải quyết?” - giám đốc một công ty điện lực ở TP.HCM bức xúc.
Tại sao phải tốn kém chi phí ra vào Hà Nội? Bởi hiện nay ngoài trụ sở chính ở Hà Nội, Cục Điều tiết điện lực chưa có đại diện hay chi nhánh ở nơi khác.
Một quyết định của Thủ tướng ban hành năm 2008 từng nói rõ trong cơ cấu của Cục Điều tiết điện lực còn có Chi cục Điều tiết điện lực miền Trung và Chi cục Điều tiết điện lực miền Nam. Nhưng “hiện nay chưa hề có cơ quan này ở khu vực phía Nam” - ông Hóa khẳng định. Trang web của Cục Điều tiết điện lực thời điểm đầu năm 2010 cũng chỉ nói: Trong tương lai sẽ thành lập hai chi cục nói trên.
Vì vậy, nếu nay xảy ra tranh chấp thì chỉ có đường ra Hà Nội chờ giải quyết.
| Vừa theo quy định cũ, vừa áp quy định mới? Cuối giờ chiều 25-1, trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Phạm Mạnh Thắng, Cục trưởng Cục Điều tiết điện lực, Bộ Công Thương, nói: Nội dung Quyết định 31/2006 và Thông tư 40/2010 không hề có sự mâu thuẫn. “Những quy định trong Quyết định 31/2006 sẽ được áp dụng đối với các hộ gia đình, cá nhân và trách nhiệm giải quyết thuộc thẩm quyền của Sở Công Thương. Còn Thông tư 40/2010 áp dụng cho các tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp; Cục Điều tiết điện lực sẽ là cơ quan xử lý”. Nhưng rõ ràng là Thông tư 40/2010 ghi rõ: Phạm vi điều chỉnh của thông tư này là “Tranh chấp liên quan đến hợp đồng mua bán điện, hợp đồng cung cấp dịch vụ phụ trợ giữa các đơn vị điện lực, trừ các hợp đồng có yếu tố nước ngoài”. Đối tượng áp dụng là “Tổ chức, cá nhân cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp bị đơn vị điện lực xâm phạm”, nghĩa là Cục Điều tiết điện lực sẽ giải quyết cả tranh chấp của cá nhân. Ông Thắng chỉ nói gọn: “Phải đọc kỹ thông tư thì mới hiểu” (?!). TRÀ PHƯƠNG - Tháng 6-2010, chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên đã có đơn khiếu nại đến Tập đoàn Điện lực Việt Nam vì cắt điện liên tục. - Vào cao điểm của đợt nóng giữa tháng 6-2010, tức giận do bị cắt điện vô tội vạ, dân thôn Đông Xá, Quỳnh Phụ (tỉnh Thái Bình) đã có hành động manh động: Bắt trói một số nhân viên “nhà đèn”, cho đứng giữa trời nắng. - Tại TP.HCM, người dân xã Bình Hưng (huyện Bình Chánh, TP.HCM) đã thảo sẵn đơn kiện ngành điện vì cúp điện liên tục nhưng giám đốc điện lực địa phương đã trực tiếp xin lỗi người dân, khắc phục thiếu sót. |
| “Khuyến khích” dân… khỏi khiếu nại! Tôi không biết Cục Điều tiết điện lực có bao nhiêu người để giải quyết việc khiếu nại của dân cả nước, hoặc dân gửi đơn rồi chờ đến vài năm mới giải quyết xong? Ngoài ra, khi khiếu nại thì người dân phải tạm ứng một khoản chi phí để cán bộ thụ lý giải quyết tranh chấp. Từ quy định này, có lẽ nếu không phải là các vụ tranh chấp có giá trị lớn thì nhiều người dân sẽ bấm bụng cho qua chứ chẳng “dại dột” kiện cáo làm gì cho mất thời gian, tiền bạc. Anh NGUYỄN CHÍ CÔNG, công nhân Công ty Daiwa Plastic, Quy định về việc phải nộp tạm ứng công tác phí cho cán bộ sẽ góp phần giúp người dân… khỏi khiếu nại. Tại sao? Bởi nếu xảy ra tranh chấp với đơn vị điện lực vài chục kW điện mà phải ứng tiền đi lại, ăn ở vài triệu đồng cho cán bộ thì tôi sẽ bỏ cuộc. Anh NGUYỄN ĐÌNH THỊNH, Thay vì quy định bên yêu cầu giải quyết tranh chấp phải nộp tạm ứng chi phí giải quyết tranh chấp, sao Bộ Công Thương không tính đến phương án tạm cấp ngân sách cho cán bộ thụ lý vụ việc, khi nào giải quyết xong thì bên thua có nghĩa vụ nộp lại toàn bộ chi phí vào ngân sách Nhà nước? Như vậy mới bớt được một thủ tục rườm rà, khuyến khích người dân bảo vệ lợi ích chính đáng của mình Ông NGUYỄN VIẾT THUYÊN, ĐÌNH VÂN ghi |
MINH PHONG
