Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ đạt cột mốc 100 ngày đầu tiên đảm nhiệm cương vị tổng thống vào cuối tháng 4 này, và nhiều khả năng ông sẽ phải đón sự kiện này trong cảnh thiếu tiền, theo CNN.
Chính phủ Mỹ hiện đang trang trải chi phí nhờ vào một nghị quyết phân bổ ngân sách tạm thời. Nghị quyết phân bổ ngân sách tạm thời này sẽ hết hạn vào ngày 28-4, ngày thứ 99 trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump.
Nếu Quốc hội không thông qua được một nghị quyết phân bổ ngân sách tạm thời mới hay một thỏa thuận chi tiêu ngân sách mới trước thời điểm đó, ông Trump sẽ đón ngày thứ 100 trong nhiệm kỳ tổng thống của mình trong cảnh chính phủ phải đóng cửa vì hết tiền.
Nếu chính phủ phải đóng cửa vì thiếu tiền thì sẽ là một đòn đau với phe Cộng hòa, khi đảng này kiểm soát cả Nhà Trắng lẫn Quốc hội. Nhiều nghị sĩ Cộng hòa tự tin sẽ không có chuyện đóng cửa. Lãnh đạo phe đa số Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell và lãnh đạo phe thiểu số Dân chủ tại Thượng viện Charles Schumer đã nhiều tháng trời làm việc với nhau hy vọng thống nhất được thỏa thuận.
Tuy nhiên chuyện tìm được sự đồng thuận trong bàn thảo ngân sách trong một Quốc hội đầy chia rẽ hiện nay là rất khó. Với tình hình bất đồng, hiện nay tại Quốc hội, khả năng lớn sẽ không có nghị quyết phân bổ ngân sách tạm thời nào được thông qua đúng hạn. Việc này đồng nghĩa ông Trump sẽ có ngày kỷ niệm 100 ngày đảm nhiệm vị trí tổng thống khác thường và đáng nhớ.
Dễ dàng nhìn thấy một số vấn đề cản trở Quốc hội thông qua một nghị quyết phân bổ ngân sách tạm thời mới hay một thỏa thuận chi tiêu ngân sách mới.
. Chi phí xây tường ngăn biên giới với Mexico: Nếu phe Cộng hòa nhất định muốn ngân sách choàng gánh khoản chi phí này, câu trả lời của phe Dân chủ là không.
. Cắt giảm các chương trình nội địa để tăng chi tiêu quốc phòng: Ông Trump đòi cắt giảm 18 tỉ USD từ các chương trình phi quốc phòng để tăng 30 tỉ USD cho quốc phòng và an ninh nội địa. Phe Dân chủ vốn muốn duy trì sự cân bằng giữa chi tiêu quốc phòng và phi quốc phòng dĩ nhiên không đồng tình điều này.
. Kế hoạch hóa gia đình: Phe Cộng hòa muốn ngân sách mới không chi trả cho chương trình này, phe Dân chủ thì ngược lại.
Biển báo công viên quốc gia Yosemite (Mỹ) đóng cửa thời điểm tháng 10-2013. Ảnh: CT MIRROR
Điều gì sẽ xảy ra nếu chính phủ hết tiền mà nghị quyết phân bổ ngân sách tạm thời không đến đúng hạn? Thực tế thì không hiếm khi chính phủ Mỹ bị đe dọa đóng cửa, tuy nhiên xảy ra thật sự may mắn là không nhiều. Lần gần đây nhất chính phủ Mỹ phải đóng cửa vì hết tiền là vào tháng 10-2013 trong thời Tổng thống tiền nhiệm Barack Obama, lần trước nữa là vào cuối năm 1995. Trước đó, trong thời gian từ 1976-1994, chính phủ Mỹ từng phải đóng cửa 17 lần.
Trong mọi trường hợp, chính phủ đóng cửa là một sự lãng phí kinh khủng về năng lượng, thời gian và nguồn lực liên bang, kinh tế cũng bị ảnh hưởng nặng nề. Một khi nguy cơ đóng cửa chắc chắn sẽ xảy ra, văn phòng ngân sách Nhà Trắng sẽ làm việc với các cơ quan liên bang để xác định bộ phận nào cần thiết phải duy trì - như y tế, an ninh, quốc phòng, bộ phận nào có thể ngưng hoạt động.
Các cơ quan ít cần thiết duy trì hoạt động sẽ đóng cửa đến khi chính phủ có tiền lại. Cùng với đó là hàng trăm ngàn công chức sẽ phải nghỉ không lương. Cảnh này đã từng xảy ra vào năm 2013, và kéo dài tới hơn hai tuần. Thời điểm đó hàng trăm ngàn công chức liên bang phải nghỉ làm.
Lý do chính phủ Mỹ hết tiền phải đóng cửa năm 2013 cũng là vì bất đồng, tranh cãi giữa hai đảng Cộng hòa và Dân chủ. Phe Cộng hòa khăng khăng ngân sách liên bang mới không chi trả cho bảo hiểm y tế Obamacare và chương trình Kế hoạch hóa gia đình thì mới đồng ý thông qua, trong khi phe Dân chủ không đồng ý.
