7 cựu chiến binh bị quy tội oan?

Sáng 14-12, TAND tỉnh Đắk Nông đã mở phiên xử phúc thẩm lần hai vụ bảy cựu chiến binh (CCB) chỉ dọn dẹp rừng nhưng bị TAND thị xã Gia Nghĩa phạt 6-7 tháng tù.

Bị cáo, nhân chứng: Rừng không còn nữa

Trong phần thủ tục, luật sư (LS) Nguyễn Thị Kim Vinh (Đoàn LS TP.HCM, nguyên thẩm phán TAND Tối cao) đã đề nghị HĐXX xem xét việc thiếu vắng các nhân chứng sẽ làm ảnh hưởng đến quyền lợi của các bị cáo. LS đề nghị trong quá trình xét hỏi, nếu có vấn đề liên quan cần làm rõ thì HĐXX áp giải nhân chứng tới tòa.

Tuy nhiên, đại diện VKS đề nghị HĐXX tiếp tục làm việc vì cho rằng lời khai của các nhân chứng đã có đầy đủ trong hồ sơ. HĐXX đã hội ý ngay tại chỗ rồi tiếp tục xét xử bình thường.

Tại phiên tòa, bảy bị cáo tiếp tục khẳng định họ chỉ dọn dẹp rừng (phát dọn cây bụi, cây nhỏ, dây leo) chứ trên thực tế đã không còn rừng nữa. Ngoài ra, có bị cáo còn cho rằng mình bị điều tra viên hướng dẫn cách khai rồi tự ghi, đến khi hỏi xong thì điều tra viên cũng đã ghi xong hết rồi.

Các nhân chứng có mặt tại tòa cũng khẳng định xung quanh nơi các bị cáo phát dọn thì người dân đã làm rẫy trồng cà phê, tiêu… cách đây cả chục năm rồi, không còn rừng nữa.

Các bị cáo tại phiên xử phúc thẩm lần hai. Ảnh: N.NGA

Chỉ có thể phạt hành chính?

Trong khi đó, đại diện VKS vẫn cho rằng các bị cáo không thành khẩn, thay đổi lời khai ban đầu. Theo đại diện VKS, trước khi các bị cáo khai phá thì toàn bộ là rừng già, tương đối rậm rạp. Các bị cáo từng thừa nhận tội và có đơn xin giảm nhẹ hình phạt. Ngoài ra, hồ sơ có rất nhiều chứng cứ để buộc tội nên không có căn cứ chấp nhận kháng cáo và đề nghị HĐXX giữ nguyên hình phạt.

Ngược lại, các LS bào chữa đều đề nghị HĐXX đình chỉ vụ án, trả tự do cho các bị cáo ngay tại phiên tòa.

Theo các LS, rất tiếc là tòa đã không đến tận nơi xem xét để thấy sự thật là các bị cáo chỉ dọn dẹp rừng chứ không còn rừng để hủy hoại. Tòa sơ thẩm chỉ căn cứ vào bản cáo trạng và kết luận điều tra, giám định dựa vào chứng cứ là lời khai của một số nhân chứng, trong đó có người mâu thuẫn với các bị cáo để cho rằng còn rừng là không có cơ sở.

Mặt khác, đối với tội hủy hoại rừng phải chứng minh được các bị cáo có lỗi cố ý, có nhận thức được hành vi đốt phá rừng trái phép hoặc có hành vi khác hủy hoại rừng là nguy hiểm cho xã hội nhưng vẫn mong muốn thực hiện. Trong vụ án này, Chi hội CCB chỉ tổ chức phát dọn bụi cây để lấy đất trồng cây keo, sản xuất gây quỹ hoạt động chứ không có ý hủy hoại rừng.

Ngoài ra, tháng 3-2015, Hạt Kiểm lâm thị xã có văn bản xác định 0,98 ha rừng (nơi các bị cáo phát dọn 0,78 ha) bị hủy hoại đã thiệt hại 100%. Như vậy, phải loại trừ trách nhiệm của bảy bị cáo với phần diện tích 0,38 ha mà họ phát dọn trong tháng 4-2015 và chỉ có thể xem xét trách nhiệm của họ với phần diện tích 0,4 ha mà họ phát dọn trong tháng 1-2015. Nếu cơ quan tố tụng chứng minh được bảy bị cáo có hành vi hủy hoại 0,4 ha (4.000 m²) rừng sản xuất trong tháng 1-2015 đi chăng nữa thì cũng chưa đủ định lượng để khởi tố mà chỉ có thể xử phạt hành chính họ theo Nghị định 157/2013 của Chính phủ và Thông tư liên tịch số 19/2007 của Bộ NN&PTNT - Bộ Tư pháp - Bộ Công an - VKSND Tối cao - TAND Tối cao.

Hơn nữa, các bị cáo gây thiệt hại không lớn, nơi cư trú rõ ràng, nhân thân tốt. Họ không có biểu hiện bỏ trốn, không cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử nhưng ngày 23-8, tòa sơ thẩm lại ra lệnh bắt tạm giam họ là trái pháp luật, vi phạm cơ bản quyền con người.

Trước khi phiên xử tạm dừng, các LS đề nghị HĐXX cho các bị cáo được tại ngoại. Tuy nhiên, chủ tọa phiên tòa phúc thẩm cho rằng để đảm bảo việc xét xử được tiếp tục diễn ra, ngày 15-12 HĐXX mới xem xét vấn đề này.

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin về phiên xử này.