Chiều 24-4 tại Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp bán dẫn.
Cơ hội 'nghìn năm có một'
Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, chuyển đổi số là yêu cầu khách quan, lựa chọn chiến lược, ưu tiên hàng đầu trong việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội.
Trong bối cảnh hiện nay, do nhiều lý do khác nhau, ngành công nghiệp bán dẫn đang có xu hướng đa dạng hóa, chuyển dịch chuỗi liên kết, cung ứng, sản xuất, nghiên cứu sang các quốc gia khác, trong đó có Việt Nam.
Đây là cơ hội và cũng là thách thức với Việt Nam, khi đòi hỏi phải có hạ tầng, thể chế và nhân lực phù hợp để đáp ứng yêu cầu phát triển, thu hút đầu tư ngành công nghiệp bán dẫn.
Theo Thủ tướng, nhân lực cũng một trong những yếu tố được các đối tác trông chờ ở Việt Nam. Nếu chuẩn bị tốt nguồn nhân lực thì Việt Nam sẽ nhận được tin tưởng của các đối tác, xúc tiến thu hút đầu tư, phát triển chuỗi sản xuất và cung ứng bán dẫn.
Khẳng định đây là cơ hội “nghìn năm có một” để Việt Nam tham gia vào chuỗi giá trị ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu, Bộ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng đề xuất 7 nhóm nhiệm vụ, giải pháp thực hiện đề án phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2045.
Một là đào tạo giảng viên, sinh viên hệ chính quy; đào tạo nhân lực trình độ sau đại học; đào tạo hệ ngắn hạn, chuyển tiếp; khuyến khích các tổ chức, doanh nghiệp tham gia đào tạo;
Hai là đẩy mạnh nghiên cứu và phát triển. Ba là đầu tư cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ phục vụ đào tạo;
Bốn là thu hút chuyên gia, nhân tài. Năm là tạo đầu ra cho nguồn nhân lực, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp;
Sáu là xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù cho đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn. Bảy là các giải pháp về hợp tác quốc tế, truyền thông và hỗ trợ triển khai khác.
Tạo đầu ra để thu hút sinh viên giỏi theo học
Về đào tạo nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn, theo Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Hà Nội Phạm Bảo Sơn cần có hai hướng. Một là đào tạo ngắn hạn chuyển đổi sang lĩnh vực này; hai là phải có sự dài hơi dựa trên lĩnh vực chúng ta đang đầu tư trong nhiều năm nay.
Nhấn mạnh 3 nhóm giải pháp lớn, ông Sơn cho biết, đội ngũ giảng viên là vấn đề quan trọng. Cần định hướng rõ sẽ có 2 nhóm chuyên gia, nhóm có thể giảng dạy được và nhóm chuyên gia đầu ngành. Bởi, điều này sẽ gắn với các chương trình nghiên cứu, chương trình đào tạo dài hạn. Ngoài ra, cần có cơ chế thu hút được các chuyên gia.
Hệ thống trang thiết bị, phòng thí nghiệm cũng là một yếu tố. Hiện, ĐH Quốc gia đã đề xuất và gửi Bộ KH&ĐT Dự án Trung tâm hỗ trợ thiết kế, chế tạo và đo kiểm vi mạch quốc gia, tích hợp với các giai đoạn của công nghiệp bán dẫn.
Theo ông Sơn, một điểm cần chú trọng nữa là phải làm sao thu hút các sinh viên giỏi tham gia trong lĩnh vực này.
Đồng tình với đại diện ĐH Quốc Gia Hà Nội, ông Huỳnh Quyết Thắng - Giám đốc ĐH Bách khoa Hà Nội đặt câu hỏi: "Thu hút sinh viên giỏi là đầu vào vậy còn đầu ra thì đi đâu?". Chính vì vậy, theo ông Thắng, cần phải có sân chơi và đầu ra cho các em, tức là các em phải có sản phẩm của chính mình để đưa vào thực tế. Những thiết kế, sản phẩm của các sinh viên nên đưa vào các trung tâm đổi mới sáng tạo để có thể phát triển.
Thứ hai, theo vị này, đây là lĩnh vực cần đầu tư lớn. Vì vậy, cần có sự đầu tư, kết hợp các trung tâm lại với nhau để hình thành các phòng thí nghiệm đạt đẳng cấp; cần sự tư duy của các chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài và trên thế giới để hình thành các trung tâm nghiên cứu lớn.
Cuối cùng, thị trường là vấn đề rất quan trọng. Theo ông, muốn tạo được thị trường lớn để phục vụ nhu cầu của các kỹ sư bán dẫn thì cần phải có sự chung sức của các doanh nghiệp và các bộ, ngành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về chính sách. Ngoài ra là sự sẵn sàng của các trường đại học để đào tạo nguồn nhân lực cao.
Cần có kế hoạch riêng và đặc thù
Góp ý tại hội nghị, ông Phùng Việt Thắng - Giám đốc Quốc gia Intel tại Việt Nam nhận định nguồn nhân lực của Việt Nam có tính sẵn sàng cao. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý, để làm việc độc lập thì nguồn nhân lực này vẫn có khoảng cách không nhỏ.
Trong công nghiệp bán dẫn, có nhiều công đoạn khác nhau và mỗi một công đoạn yêu cầu nguồn nhân lực khác nhau. Chính vì thế, theo ông Thắng, dù đã có một chiến lược chung để phát triển nguồn nhân lực thì vẫn cần có kế hoạch hành động riêng và đặc thù cho mỗi đối tượng nhân lực.
Chẳng hạn, kỹ sư cần phải có những kỹ năng mềm cụ thể như kỹ năng giải quyết vấn đề, kỹ năng sáng tạo… chứ không phải kỹ năng nói chung. Những cái đó ở trường đại học cần phải tập trung làm tốt hơn.
Một điểm cần lưu ý là kết hợp giữa các trường đại học với các trung tâm nghiên cứu của các doanh nghiệp. Theo ông, thay vì đặt ở doanh nghiệp, đặt ở đâu đó thì nên đặt gần trường đại học.
Cuối cùng, theo đại diện Itel, nguồn nhân lực ở nước ngoài vô cùng quan trọng. Vì vậy, cần phải có chính sách để thu hút nguồn lực nhập khẩu này.
