Ngày 1-8, ông Nguyễn Văn Nên, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy TP.HCM, Trưởng Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp TP.HCM chủ trì hội nghị sơ kết công tác cải cách tư pháp sáu tháng đầu năm và phương hướng, nhiệm vụ sáu tháng cuối năm 2024.
Tập trung rà soát, giải quyết các vụ việc còn tồn đọng
Tại hội nghị, các đại biểu đại diện của các cơ quan tố tụng đã nêu những công việc đã làm được, cũng như các khó khăn còn tồn tại trong hoạt động tư pháp.
Giám đốc Sở Tài chính TP.HCM Nguyễn Hoàng Hải, cho biết một trong những khó khăn hiện nay là liên quan đến công tác giám định giá. Theo ông, cán bộ định giá chịu nhiều áp lực vì đây là công tác đóng vai trò quan trọng trong một vụ án.
Tại đây, các cơ quan VKSND TP, Cục Thi hành án dân sự, TAND TP.HCM cũng điểm lại những kết quả đã làm được, cả những tồn đọng cần sớm khắc phục trong thời gian tới.
Ở góc độ của một cơ quan giám sát, Phó Chủ tịch HĐND TP.HCM Phạm Thành Kiên cho biết qua hoạt động giám sát của HĐND, nhận thấy, các cơ quan cần nỗ lực để giảm tỉ lệ trả hồ sơ vụ án, qua đó dần nâng cao chất lượng trong hoạt động truy tố, xét xử. Đồng thời, cần lưu tâm giải quyết dứt điểm các vụ án đang tạm đình chỉ, không để tồn đọng.
Trong đó, VKSND TP cần kiểm soát chặt chẽ việc tiếp nhận, giải quyết nguồn tin tội phạm và kiến nghị khởi tố, nhất là nguồn tin công an cấp xã, chống oan sai, bỏ lọt tội phạm.
TAND TP thì phải tăng cường kiểm tra thẩm phán, thư kí trong việc thực thi nhiệm vụ, theo dõi đôn đốc các vụ, các nguyên nhân tạm đình chỉ các vụ việc khi căn cứ tạm đình chỉ đã hết theo quy định của pháp luật.
Kết luận hội nghị, Bí thư Thành ủy TP Nguyễn Văn Nên, Trưởng Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp TP đánh giá cao những kết quả mà các ngành đã đạt được trong 6 tháng đầu năm 2024.
Trong đó, nổi bật là việc tổ chức giám sát, khảo sát về tình hình chấp hành pháp luật trong công tác phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật, công tác điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; tăng cường rà soát, đánh giá hiệu quả hoạt động của các cơ quan điều tra, cơ quan thi hành án hình sự và hỗ trợ tư pháp, thường xuyên chấn chỉnh, khắc phục những hạn chế, thiếu sót.
Chất lượng giải quyết các loại án ngày càng được nâng lên, giảm một số bản án bị hủy, bị sửa; phối hợp xét xử tốt các vụ án trọng điểm như Vạn Thịnh Phát, Alibaba, hay vụ đăng kiểm đang xét xử… Qua đó, giúp lập lại trật tự kỉ cương pháp luật.
Dù vậy, Bí thư Nguyễn Văn Nên cho rằng còn nhiều vấn đề cần phải tập trung giải quyết quyết liệt. Như hiện nay, án tồn đọng còn rất lớn, chỉ mới giải quyết 17.000/38.000 vụ; còn nhiều vụ án phải trả để điều tra bổ sung…
Phân tích sâu vào nguyên nhân của các tồn đọng, Bí thư Nguyễn Văn Nên cho rằng việc thiếu hụt nhân lực, số vụ án quá lớn khiến đội ngũ gặp quá nhiều áp lực, trong điều kiện phương tiện, hệ thống pháp luật còn những mặt chưa đồng bộ.
Bí thư Nguyễn Văn Nên nhấn mạnh, năm 2024 có rất nhiều việc phải làm liên quan đến công tác cải cách tư pháp.
Do vậy, những tháng còn lại, Ban Chỉ đạo cần tập trung tham mưu kịp thời, đảm bảo các yêu cầu, nhiệm vụ để thực hiện nghiêm các nghị quyết, chỉ thị, quy định liên quan đến hoạt động tư pháp trung ương đã ban hành như quy định 131, quy định 132....
Tiếp tục chỉ đạo, rà soát, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan tới quản lý kinh tế - xã hội, khắc phục những sơ hở, bất cập trong cơ chế, chính sách có liên quan đến đấu thầu, đấu giá, quản lý sử dụng đất, tài sản; những nơi có thể phát sinh ra các sai phạm…
Ông Nên cũng lưu ý phải tăng cường kiểm tra, giám sát để ngăn ngừa các sai phạm nhỏ, không để xảy ra các sai phạm lớn hơn; có chỗ nào vướng mắc, cần điều chỉnh để làm ngay.
Các cơ quan tư pháp cũng cần phối hợp ngày càng chặt chẽ hơn để nâng cao tinh thần trách nhiệm, giải quyết các tồn đọng để đạt kết quả cao hơn.
Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cũng lưu ý, quá trình xử lý tồn đọng cũ lại phát sinh các tồn đọng mới, nên phải tiếp tục nỗ lực hơn để làm sao không tạo thêm áp lực công việc. Muốn vậy, đòi hỏi tinh thần trách nhiệm rất cao của đội ngũ cán bộ tư pháp và các cơ quan như HĐND, MTTQ.
Song song đó, cần tăng cường công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của người dân TP.HCM.
Cùng đó, triển khai quy định 144, quy định 148 gắn với Kết luận 14 và Nghị định 73 về khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung.
Đồng thời, phải quan tâm thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của ngành tư pháp, để tương xứng với tiềm năng, vị thế theo tinh thần Nghị quyết số 24, Nghị Quyết số 31 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 98 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM.
Trưởng Ban Chỉ đạo cải cách tư pháp TP.HCM nhấn mạnh, việc gì của cấp trên, không phải của cấp mình thì cứ mạnh dạn kiến nghị nhanh, đầy đủ, trách nhiệm để sớm giải quyết.
Cán bộ làm công tác định giá phải tự bảo vệ được mình
Tại hội nghị, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cũng dành thời gian chia sẻ với những tâm tư của cán bộ làm công tác định giá. Theo ông, trừ những người có động cơ riêng, thì anh em làm đúng trách nhiệm cũng ngại. Trong bối cảnh hiện nay, cán bộ làm công tác tư pháp, công tác định giá gặp nhiều áp lực.
“Làm công tác định giá xong nằm trong diện hiềm nghi, mặc dù làm theo phân công. Định giá kiểu gì, lấy cái gì làm căn cứ để định giá như thế là đúng. Mà định giá thì liên quan tới quyết định phán xét của tòa, nếu thiệt hại lớn, vượt qua khung bình thường thì rơi vào cái khác, thậm chí là ảnh hưởng đến sinh mạng chính trị của một người.
Định giá cho một vụ việc có liên quan tới các vi phạm pháp luật lại hết sức khó khăn. Công an điều tra, VKS truy tố, TAND xét xử phải ngồi chờ định giá. Vậy nên cán bộ định giá trở thành người quan trọng, then chốt trong một câu chuyện phức tạp” - ông chia sẻ.
Cán bộ làm công tác này, theo Bí thư Nguyễn Văn Nên phải có chuyên môn sâu, có tâm, có trình độ, năng lực cao để làm sao đảm bảo tính khách quan, trung thực nhất có thể.
Phải làm sao để gỡ tối đa cho những người có tinh thần trách nhiệm nhưng vô tình có sai phạm trong quá trình làm việc một cách hợp pháp. Còn những ai cố tình vi phạm thì nghiêm trị với tinh thần “không có vùng cấm, không có ngoại lệ”.
“Cán bộ ngành này ai cũng lo, lo làm sao vừa hoàn thành nhiệm vụ được giao trên từng cương vị, nhất là người đứng đầu; vừa lo làm sao để không có sai sót, bị vi phạm dù là nhỏ nhất và tránh rủi ro; nhưng không có nghĩa là sợ rồi không dám làm. Vừa lo cho mình, vừa đi xử người ta.
Không ai muốn hôm nay xét xử người ta, hôm sau mình lại bị xét xử. Trong bối cảnh đó, chúng ta phải cố gắng giữ mình, dù có nỗi lo nhưng vẫn phải nắm rõ quan điểm, đường lối, chủ trương, nguyên tắc, quy trình để làm, phải nắm vững để bảo vệ được chính mình” - Bí thư Nguyễn Văn Nên chia sẻ và có lời động viên đội ngũ cố gắng.
Vì vậy, Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên nói nếu các cơ quan tố tụng thấy có gì có thể thí điểm được để gỡ cho đội ngũ thì cứ mạnh dạn đề xuất.
Về các đề xuất cần sớm ứng dụng công nghệ thông tin để kiểm soát thông tin, dữ liệu giữa các cơ quan tư pháp để chủ động nắm thông tin, tiến độ giải quyết các vụ án, Bí thư Nguyễn Văn Nên tán thành và cho rằng nếu được cần nghiên cứu sớm.
“Phải làm sao để đảm bảo tính liên thông, giảm tải áp lực công việc nhưng đồng thời phải đảm bảo, giữ tính độc lập, bảo mật thông tin các vụ án giữa các cơ quan” - Bí thư Thành ủy TP.HCM chia sẻ.
