Tại phiên họp sáng 3-11, Bộ trưởng GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đã giải trình về vấn đề thừa- thiếu giáo viên, một yếu tố quyết định đến chất lượng đào tạo.
Hơn 17.300 giáo viên nghỉ việc, chuyển việc
Người đứng đầu ngành giáo dục cho hay đến nay, cả nước còn thiếu hơn 127.500 giáo viên. Con số này đang gia tăng không ngừng, bởi số lượng học sinh riêng năm học vừa rồi tăng lên rất nhiều.
“Số trẻ em tăng lên rất lớn nên yêu cầu về giáo viên tăng lên”- ông Sơn nói và dẫn chứng riêng Bình Dương, đầu năm học mới đã tăng 35.000 học sinh.
Cạnh đó, tình trạng giáo viên nghỉ việc vẫn tiếp tục diễn ra. Tính đến tháng 9-2023, toàn quốc có hơn gần 17.300 giáo viên nghỉ việc, chuyển việc.
Theo Bộ trưởng Sơn, năm ngoái, Bộ GD&ĐT cùng với Bộ Nội vụ đã xác định chỉ tiêu tuyển cho các địa phương là hơn 26.000. Tuy nhiên, theo thống kê của ngành nội vụ, hiện các tỉnh vẫn còn 64.000 chỉ tiêu chưa dùng.
Việc này có nhiều nguyên nhân, trong đó, có nơi để dành cho 10% cắt giảm nhưng cũng có nơi không có nguồn tuyển. “Nhiều tỉnh tuyển giáo viên nhưng không có người ứng tuyển”- ông Sơn nói và cho hay giáo viên mầm non có nguồn tuyển nhưng khi tuyển không có người ứng tuyển bởi công việc áp lực nhưng lương thấp.
Theo Bộ trưởng GD&ĐT, đây là vấn đề rất lớn cần đưa ra nhiều giải pháp. Cùng với việc chuẩn bị nguồn tuyển cũng cần điều chỉnh lương, chế độ chính sách, nhà công vụ, phụ cấp ưu đãi...
Ông Sơn cũng thông tin vừa qua ngành giáo dục đã sắp xếp giảm hơn 3.000 điểm trường, đây là con số đáng kể để chăm sóc, giáo dục trẻ em tốt hơn. “Nhưng không thể tăng mãi việc sắp xếp này được”- Bộ trưởng GD&ĐT nói đồng thời lưu ý các tỉnh cần tuyển hết chỉ tiêu.
Người đứng đầu ngành giáo dục cũng thông tin việc Bộ Nội vụ đã giao hơn 27.800 chỉ tiêu cho các tỉnh trong năm 2023 - 2024. “Đây là bước để cải thiện về câu chuyện giáo viên”- ông Sơn nói thêm.
Ưu tiên thẩm định chất lượng sách giáo khoa lớp 5, 9, 12
Tại diễn đàn Quốc hội, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho hay báo cáo của Chính phủ về kinh tế- xã hội nhận định sách giáo khoa chưa đáp ứng được yêu cầu.
"Bộ nhận thức đây là đòi hỏi rất cao, rất trách nhiệm của Chính phủ, dù đã làm được những việc quan trọng song cần làm tốt thêm. Chúng tôi hiểu và ra sức cố gắng để thực hiện tốt hơn"- ông Sơn nói và cho biết đoàn giám sát đã ghi nhận sự cố gắng của toàn ngành giáo dục, đội ngũ giáo viên, người tham gia soạn sách.
Về thông tin tài chính chi cho đổi mới giáo dục, ông Sơn cho biết con số đưa ra trong báo cáo là hơn 213.000 tỉ đồng, bao gồm cả chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển.
"Con số chi trực tiếp cho đổi mới giáo dục gồm biên soạn chương trình giáo dục phổ thông mới 2018, thẩm định sách giáo khoa, tập huấn cho giáo viên toàn quốc là hơn 395 tỉ đồng"- theo ông Sơn.
Về việc nghị quyết của đoàn giám sát giao cho Bộ GD&ĐT chuẩn bị trình Quốc hội phương án biên soạn một bộ sách giáo khoa của nhà nước, ông Sơn cho rằng từ nay đến 2024, việc quan trọng nhất cần ưu tiên là thẩm định chất lượng sách giáo khoa cho lớp 5, 9, 12 thật tốt, đảm bảo đủ sách giáo khoa cho năm học tới.
“Còn vấn đề được giao, chúng tôi sẽ nghiên cứu, đề xuất và cố gắng 1- 2 năm tới, khi chu trình đổi mới sách giáo khoa hoàn tất sẽ đánh giá sâu và đề đạt phương án với Quốc hội”- ông Sơn cho biết.
"Không thể tay không bắt chip được"
Ngoài ra, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng báo cáo về một vấn đề mới là việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cho công nghiệp bán dẫn- ngành được dự báo tới năm 2030 có thể cần từ 50.000- 100.000 nhân lực.
“Ngành GD&ĐT thấy rõ đây là trọng trách, sứ mệnh để phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và đổi mới đầu tư nước ngoài vào Việt Nam”- ông Sơn nói và cho hay ngành GD&ĐT đã nhận chỉ đạo của Thủ tướng và lên kế hoạch triển khai trong lĩnh vực này.
Theo ông, nguồn nhân lực dự kiến nói trên yêu cầu nhiều trình độ, nhiều nhóm chuyên môn, nhưng ưu tiên cho nhóm nhân lực thiết kế vi mạch, bán dẫn.
Hiện nay có 35 cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam đang đào tạo những lĩnh vực trực tiếp hoặc ngành gần đối với lĩnh vực này. Trong đó, những ngành gần là công nghệ thông tin, điện tử viễn thông... sinh viên có chuyển đổi, bổ túc là có ngay nhân lực đảm nhiệm.
Các trường đã tổ chức mạng lưới để cùng chia sẻ kinh nghiệm, thiết kế chương trình. Ngày 19-10, tại Đà Nẵng, Bộ đã tổ chức hội nghị triển khai công việc quan trọng này và đang tăng cường các điều kiện, từ đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất… để có thể đảm nhiệm công việc này.
Bộ GD&ĐT đã ký hiệp định với Intel và nhiều doanh nghiệp để xác định chính xác nguồn nhân lực cho các nhóm cũng như có những đào tạo sát, tránh việc ào ào đào tạo lại thừa.
Ông Sơn thông tin dự kiến trong 2024 sẽ tuyển sinh trên 1.000 nhân lực trực tiếp trong lĩnh vực thiết kế vi mạch bán dẫn; các lĩnh vực liên quan sẽ tuyển khoảng trên 7.000 học viên, nhu cầu này sẽ tăng dần 20-30% hằng năm.
Theo Bộ trưởng, với sự tập trung cao độ để giải quyết các vướng mắc, dự kiến đến năm 2030 con số trên có thể đáp ứng được.
"Tuy nhiên, đây là lĩnh vực công nghệ cao, đòi hỏi cao nên cũng mong nhận được đầu tư cao chứ nếu không không thể tay không bắt chip được…"- ông Sơn nói và đề nghị Quốc hội, Chính phủ đẩy mạnh đầu tư các phòng thực hành để có đủ điều kiện nâng cao chất lượng đào tạo trong ngành quan trọng này.
