Bộ Y tế lưu ý trách nhiệm người đứng đầu các địa phương để xảy ra ngộ độc thực phẩm

Một hội nghị toàn quốc về an toàn thực phẩm và phòng chống ngộ độc thực phẩm đã được Bộ Y tế tổ chức hôm nay, 21-5, trong bối cảnh cả nước vừa xảy ra nhiều vụ ngộ độc thực phẩm tập thể ở mức độ mà như TS Nguyễn Hùng Long, Phó Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế, nhận định là "đáng báo động".

Nhiều vụ ngộ độc chưa xác định được nguyên nhân

Theo ông Long, trong 5 năm gần đây, mỗi năm cả nước ghi nhận khoảng 100 vụ ngộ độc thực phẩm, 23 trường hợp tử vong. Năm nay, cho đến tháng 5, cả nước đã ghi nhận 36 vụ thì không phải là nhiều, nhưng đáng lo là nhiều vụ có tính chất ngộ độc tập thể, khiến số người phải nhập viện tăng hơn 1.432 trường hợp so với cùng kỳ 2023.

Trong số 36 vụ ngộ độc thực phẩm này thì có 3 vụ xảy ra ở bếp ăn tập thể trong các khu công nghiệp, khu chế xuất. Điển hình là các vụ xảy ra ở Đồng Nai, Vĩnh Phúc, Khánh Hòa và Sóc Trăng..

Nguyên nhân chủ yếu gây ra các vụ ngộ độc tập thể vừa qua chủ yếu do vi sinh vật và độc tố tự nhiên.

Dù vậy, vẫn còn 17/36 vụ ngộ độc chưa xác định được nguyên nhân, theo lãnh đạo Cục An toàn thực phẩm.

Bộ Y tế: Đã hành động rất quyết liệt

Về công tác chuyên môn, sau khi nhận được thông tin về các vụ ngộ độc thực phẩm lớn thì Bộ Y tế đều có văn bản chỉ đạo, đề nghị, hướng dẫn địa phương về việc cấp cứu, điều trị cho các nạn nhân; đình chỉ cơ sở gây ngộ độc; tổ chức điều tra làm rõ nguyên nhân; tăng cường kiểm tra giám sát các cơ sở dịch vụ ăn uống...

“Bộ Y tế đã hành động rất quyết liệt. Trong nhiều vụ ngộ độc lớn, bộ đã ngay lập tức thành lập đoàn công tác đến địa phương, trực tiếp làm việc, hướng dẫn các đơn vị chức năng địa phương, kiểm tra thực tế tình hình tại các cơ sở y tế và các cơ sở địa điểm liên quan đến vụ ngộ độc”, ông Long nói.

Cùng với đó, Bộ cũng tham mưu Văn phòng Chính phủ trình Thủ tướng ban hành các văn bản về việc ngăn ngừa, xử lý ngộ độc thực phẩm; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra ở nhiều địa phương.

Tuy nhiên, theo ông Long: “Ngộ độc thực phẩm là rủi ro rất khó loại bỏ hoàn toàn, nhiều nước phát triển trên thế giới vẫn ghi nhận các vụ ngộ độc mỗi năm”.

Quá trình điều tra các vụ ngộ độc cho thấy có nguyên nhân khách quan là điều kiện thời tiết thuận lợi cho sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh, nhiều địa phương thiếu nhân lực, vật lực trong thực hiện công tác an toàn thực phẩm...

Dù vậy, lỗi chủ quan là rất lớn, như pháp luật chặt chẽ đấy nhưng nhiều cơ sở sản xuất, kinh doanh chưa thực sự tuân thủ. Nổi lên là buông lỏng quản lý, đặc biệt là đối với hoạt động giám sát nguyên liệu đầu vào; nhập nguyên liệu trôi nổi, không kiểm soát chất lượng.

“Nhiều nơi còn chủ quan, buông lỏng, ưu tiên lựa chọn nguyên liệu giá rẻ, không đảm bảo an toàn…”, ông Long nói.

Lưu ý trách nhiệm người đứng đầu các địa phương

Ở vai trò lãnh đạo cơ quan quản lý nhà nước ở Trung ương, tại hội nghị Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên lưu ý các địa phương rằng công tác đảm bảo an toàn thực phẩm cần phải quản lý chặt chẽ từ gốc, không nên "mất bò mới lo làm chuồng".

"Yêu cầu đầu tiên của công tác quản lý, giám sát phải là làm sao để thực phẩm luôn sạch, đảm bảo an toàn, chứ không phải là đợi khi xảy ra ngộ độc thì đưa người bệnh đi cấp cứu, bệnh nặng thì chuyển lên tuyến trên”, ông Tuyên nhấn mạnh.

Thứ trưởng Y tế cũng đặt câu hỏi với tất cả đại diện các tỉnh thành dự hội nghị trực tuyến toàn quốc là đâu cũng có ban an toàn thực phẩm, nhưng đang hoạt động thế nào? Có lập kế hoạch cho từng quý, từng tháng không?

Ông cũng lưu ý các địa phương là hệ thống các quy định pháp luật, các chỉ thị, công điện, công văn về đảm bảo an toàn thực phẩm đều nhấn mạnh trách nhiệm người đứng đầu các cấp.

Về giải pháp, Thứ trưởng Tuyên đề nghị các địa phương kiểm tra, giám sát chặt chẽ các cơ sở kinh doanh, bếp ăn lớn ở khâu nguyên liệu trước khi chế biến. Cần kiểm soát các cơ sở đã được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện an toàn thực phẩm về việc tuân thủ các quy định và các cam kết. Có biện pháp kiên quyết với các cơ sở sử dụng nguyên liệu không có giấy chứng nhận cung cấp thực phẩm.

“Tuyệt đối không đánh đổi sức khỏe để lấy kinh tế. Đảm bảo an toàn thực phẩm là nhiệm vụ của mọi cấp từ trung ương đến địa phương, không chỉ của riêng ngành y tế”, Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên nhấn mạnh.