13 tuổi vào cung
Vì nhà nghèo nên năm 13 tuổi ông Hòa được cha mẹ nhờ một người bác họ trông coi đội kỵ mã cho vua Bảo Đại xin vào cung giúp việc. Dù còn ít tuổi, nhưng cậu bé rất chăm chỉ và nề nếp, được thái hậu Từ Cung Hoàng Thị Cúc rất quý mến.
Năm 1949, thực dân Pháp đưa vua Bảo Đại về Đà Lạt, vì được tin cẩn nên Nguyễn Đức Hòa được sai theo để phục vụ vua. Trong đoàn tùy tùng lúc đó có 20 người, nhưng ông được giao nhiệm vụ chính. Vua Bảo đại rất quý người hầu cận của mình, đi đâu vua cũng cho theo. Ông Hòa kể, vua Bảo Đại rất mê săn bắn, những cánh rừng ở Tây Nguyên ông đều ghé qua. Mỗi lần đi, phải chuẩn bị rất chu đáo, đoàn tháp tùng hơn cả chục người gồm nấu ăn, phục vụ nghỉ ngơi, lái xe. Có lần vua đi săn ở tận Đắc Lắc cả tháng mới về.
Ông Nguyễn Đức Hòa - nhân chứng sống duy nhất còn lại ở Dinh 3
Vua Bảo Đại thích đi săn bằng voi, biết chuyện này vị tù trưởng tên R’leo K’num ở Buôn Đôn đã tặng cho vua một con bạch tượng quý hiếm để đi săn. Nhưng sau này, không hiểu vì nguyên nhân gì, con bạch tượng này đã bỏ vào rừng, biệt tăm tung tích từ đó.
Trong cuộc đời của mình, vua Bảo Đại có khá nhiều phụ nữ gần gũi. Nhưng bắn duyên nhiều nhất với ông có lẽ là Mộng Điệp, Phi Ánh và Ra Ni. Nguyễn Đức Hòa được vua yêu quý nên được giao nhiều việc, ngay cả chuyện chuẩn bị giường gối cho vua nghỉ ngơi. Khi ông lấy vợ, đã được Bảo Đại cho 2.000 đồng (lúc đó là một khoản tiền khá lớn) và một mảnh đất nhỏ nằm sát bên Dinh 3.
Cuộc đời ông không chỉ trải qua thời kỳ phục vụ cho vua Bảo Đại. Khi Dinh 3 được tiếp quản bởi Ngô Đình Diệm, Dương Văn Minh, Nguyễn Văn Thiệu rồi đến khi đất nước thống nhất vào năm 1975, ông vẫn luôn được giữ lại làm việc cho mãi tới giờ. Ông cũng chính là người cất giữ và trao 2 két sắt đựng nhiều vật quý, châu báu ngọc ngà của thái hậu Từ Cung cho chính quyền ở Lâm Đồng sau này.
Tận tụy với công việc
Năm nay ông bước qua tuổi 83, dù lưng còng, gối mỏi nhưng hàng ngày ông vẫn gắn bó với công việc quen thuộc mà hơn 70 năm mình đã làm. Những năm gần đây, do tuổi cao, sức yếu ông không được tinh nhạy như trước. Công việc giới thiệu cho du khách đành phải nhường lại cho con cháu. Nhưng trong thâm tâm ông vẫn chưa yên tâm, nên hễ có thời gian, ông lại tường tận kể cho con cháu nghe về những sự việc từng diễn ra ở Dinh 3 để không bị mai một dần.
Mỗi buổi sáng, ông lại cặm cụi lê bước qua những quả đồi để lên dinh làm việc. Do phải đi lên đi xuống, leo các bậc thang để lau chùi, cắm hoa trong một thời gian dài, nên 2 khớp gối của ông giờ sưng vù đau nhức. Nhưng khi hỏi ông sao không nghỉ ngơi ở nhà với con cháu cho khỏe, ông bảo: “Còn sống thì còn phải lao động, mà tôi nghỉ thì lấy ai chăm nom cái dinh này. Mấy cháu nhân viên làm việc ở đây rất chăm chỉ nhưng tôi cũng chưa yên tâm lắm, có nhiều cái phải hướng dẫn”.
Mỗi tháng, ông chỉ nhận hơn triệu đồng tiền lương, nhưng với ông như thế là hạnh phúc lắm rồi. Số tiền đó để chi tiêu trong gia đình, còn bao nhiêu ông dành dụm phòng khi trái gió, trở trời. Ông cảm thấy cuộc sống thật ý nghĩa khi được lao động, được mọi người nể trọng, quý mến. Gặp ai trong dinh khi hỏi về ông cũng được gọi với cái tên trìu mến “bác Hòa”. Anh Hà Văn An, một người chuyên chụp ảnh cho du khách trong Dinh 3 tâm sự: “Dù tuổi già sức yếu, nhưng ngày nào cũng thấy bác lên đây chăm chỉ làm việc, cả đời “gắn duyên” với nơi này. Bác điềm đạm và rất vui vẻ, hòa nhã với mọi người nên ai cũng quý trọng”.
Thời gian qua đi, người hầu cận ấy đã gắn với Dinh 3 gần 70 năm nhưng ông chưa bao giờ tự thỏa mãn với cách phục vụ của mình. Ông tâm niệm: “Dù làm bất cứ nghề gì đi nữa thì cái quan trọng là phải đam mê và trung thực, có như thế mới làm tốt công việc và sống vui khỏe được”.
Trong không khí mát mẻ của những ngày cuối tháng 5, du khách thập phương đổ về Đà Lạt như càng đông hơn. Nơi Dinh 3 rêu phong, trầm mặc ông lão Nguyễn Đức Hòa vẫn cần mẫn làm những công việc thầm lặng, cống hiến cho đời chút sức lực cuối cùng. Ông vui và hạnh phúc vì được làm như thế.
Theo Triều Dương (CATP)
