Cửa khẩu biên giới lại ùn ứ vì Trung Quốc siết chặt

Từ ngày 30-3, phía Trung Quốc (TQ) tăng cường công tác kiểm soát đối với người và phương tiện vận tải của Việt Nam (VN) trong bối cảnh diễn biến tình hình dịch bệnh còn phức tạp. Trong khi đó, lượng xe và hàng hóa xuất khẩu từ các địa phương lên cửa khẩu ngày càng nhiều, dẫn đến tình trạng ùn ứ cục bộ.

Hơn 2.000 xe đang ùn ứ

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, ông Phan Hồng Tiến, Trưởng ban Quản lý Khu kinh tế cửa khẩu Đồng Đăng - Lạng Sơn, cho biết hiện năng lực thông quan tại các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn rất chậm, chỉ bằng 1/3 so với trước đây.

“Tính chung trên các cửa khẩu trong địa bàn tỉnh đang tồn trên 2.000 xe hàng. Đồng thời, lượng lưu thông hàng hóa phía TQ cũng rất chậm, hiện vẫn còn tồn 284 xe nông sản ở bãi Pò Chài, TQ chưa giải phóng xong. Ngoài ra, TQ còn thắt chặt cả cửa khẩu Cốc Nam, Tân Thanh, mỗi ngày chỉ làm việc 5 tiếng đồng hồ” - ông Tiến thông tin.

Thông tin từ Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn cũng cho hay từ ngày 30-3, phía TQ tăng cường công tác phòng, chống dịch bệnh COVID-19, quản lý chặt chẽ các tài xế và đại lý khai báo hải quan người TQ sang khu vực cách ly phía VN để giao dịch. Họ không cho phép các tài xế đến từ các tỉnh đã có ca bị lây nhiễm của VN nhập cảnh vào TQ.

“Phía TQ yêu cầu đội lái xe phải đến từ các tỉnh chưa phát sinh ca bị lây nhiễm dịch bệnh và phải có kết quả xét nghiệm âm tính đối với COVID-19. Chỉ những người có tên trong danh sách đội lái xe mới được xuất nhập cảnh chở hàng hóa xuất nhập khẩu qua lại hai bên cửa khẩu” - Sở Công Thương tỉnh Lạng Sơn cho hay.

Đối với các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lào Cai, mức độ tác động không nhiều. Phía TQ chủ yếu quản lý các lái xe chở hàng xuất khẩu. "Hiện lượng lái xe có bằng lái xe đầu kéo ở Lào Cai chưa đủ đáp ứng nên chúng tôi đã trao đổi với phía TQ là ngoài lái xe của tỉnh Lào Cai thì cho phép đăng ký khoảng 50 lái xe từ các tỉnh khác. Phía bạn cũng đã chấp thuận" - ông Hà Đức Thuận, Phó ban quản lý Khu kinh tế Lào Cai cho biết.

Ngoài yêu cầu về lái xe, TQ cũng thực hiện kê khai 100%. Lái xe TQ chở hàng sang VN, hay lái xe VN chở hàng sang TQ đều yêu cầu kê khai, đo thân nhiệt, do nhiều thủ tục nên tiến độ thông quan chậm hơn trước đây.

Doanh nghiệp tốn nhiều chi phí, nông dân lo ép giá

Ông Nguyễn Tất Quyền, Giám đốc Công ty Xuất nhập khẩu nông sản Rạng Đông, đang xuất khẩu thanh long ruột đỏ sang TQ, cho biết việc TQ tăng cường công tác kiểm soát đối với người và phương tiện vận tải của nước ta khiến quá trình thông quan chậm hơn. Từ đó dẫn tới doanh nghiệp (DN) phát sinh thêm nhiều chi phí, cước xe, cước tàu càng cao.

Bởi bình thường các xe đi khoảng một tuần sang đến nơi thì nay kéo dài lên 10 ngày. Số ngày nằm chờ vì thông quan chậm sẽ phát sinh chi phí cước, kho lạnh, bến bãi nhiều hơn, lên tới 20-30 triệu đồng mỗi container nên DN không có lời.

Các cửa khẩu trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn đang tồn khoảng 2.000 xe hàng, chủ yếu là nông sản. Ảnh: AN HIỀN

“Chi phí lên cao quá, các DN sẽ quay lại hạ giá mua sản phẩm từ nông dân. Cuối cùng người nông dân sản xuất vẫn là khổ nhất” - ông Quyền nói.

Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả VN Đặng Phúc Nguyên phản ánh nhiều DN trong hiệp hội đang kêu vì hàng phải chờ đợi ở cửa khẩu, phát sinh chi phí xăng dầu, chạy lạnh và chất lượng sản phẩm bị suy giảm. Nếu như trước kia thủ tục thông quan làm việc 8-12 tiếng thì nay giảm giờ làm còn 5-6 tiếng nên tốc độ thông quan chậm lại, hàng ứ đọng. Một số DN đã chuyển hướng sang đi đường sắt, đường biển.

“Đi đường sắt chi phí rẻ hơn, không mất nhiều phí phát sinh dọc đường như phí cầu đường. Nhưng mất nhiều lần bốc xếp và khả năng vận chuyển bằng đường sắt không đủ nhiều để vận chuyển hết được hàng. Nếu DN có thể đi được bằng đường biển, đường sắt thì nên đi để tránh quá tải cho đường bộ” - ông Nguyên khuyến nghị.

Cục Xuất nhập khẩu thuộc Bộ Công Thương có văn bản gửi Sở Công Thương các địa phương, các hiệp hội khuyến nghị các DN cân nhắc, xem xét ưu tiên và kết nối sử dụng hình thức vận chuyển bằng tàu container lạnh liên vận quốc tế sang thị trường TQ đối với các lô hàng trái cây mang tính thời vụ cao. Việc xuất khẩu bằng tàu container lạnh liên vận quốc tế nhằm tránh các tác động bất lợi trong trường hợp hàng hóa bị ùn tắc.

Trước đó, vào trung tuần tháng 2, chuyến tàu container lạnh liên vận quốc tế đã chính thức được khai thác, vận chuyển hàng nông, thủy sản từ ga Đồng Đăng (VN) sang ga Bằng Tường (TQ) và đến các điểm trả hàng trong TQ. Hoạt động vận chuyển sẽ không phải thực hiện chuyển tải, giúp tiết kiệm nhiều thời gian, chi phí, thông quan nhanh chóng hơn.