Mới đây, TAND huyện Châu Thành (Long An) đã mời anh Đặng Ngọc Thanh đến nhận văn bản trả lời về yêu cầu tòa này phải xin lỗi, bồi thường oan. Theo văn bản này, lý do TAND huyện chưa tổ chức xin lỗi và bồi thường oan cho anh là vì tòa đang chờ kết quả xin ý kiến của TAND tỉnh Long An.
Trước đó TAND tỉnh có thông báo hồ sơ vụ án đã được TAND Cấp cao tại TP.HCM mượn để xét lại vụ án theo quy định của pháp luật. Hiện nay TAND huyện chưa nhận được kết quả của TAND Cấp cao nên chưa thể tiến hành tổ chức xin lỗi và bồi thường oan.
Hành vi không cấu thành tội phạm
Như Pháp Luật TP.HCM đã phản ánh, Phạm Thanh Sang (chủ sà lan) thuê anh Thanh làm thuyền trưởng điều khiển sà lan. Tháng 4-2013, anh Thanh lái sà lan chạy trên sông Vàm Cỏ. Do gia đình có việc phải về gấp nên anh Thanh giao lại sà lan cho Sang. Ông này lái được một đoạn thì lại giao lại cho người phụ tàu là Võ Văn Quốc. Do không chú ý quan sát, Quốc đã để sà lan tông chìm một chiếc ghe khiến ba mẹ con trên chiếc ghe tử nạn.
Xử sơ thẩm lần đầu, TAND huyện Châu Thành đã phạt anh Thanh bảy năm tù về tội giao cho người không đủ điều kiện điều khiển phương tiện giao thông đường thủy. Quốc bị phạt tám năm tù về tội vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường thủy. Đồng thời tòa yêu cầu VKS khởi tố thêm ông Sang. Xử phúc thẩm, TAND tỉnh Long An hủy án sơ thẩm.
Sau khi được đình chỉ điều tra, các mạnh thường quân đã hỗ trợ anh Thanh(ngồi) mổ mắt do thị lực kém. Ảnh: NGÂN NGA
Tháng 10-2015, anh Thanh được đình chỉ điều tra với lý do hành vi không cấu thành tội phạm, Sang thì bị khởi tố.
Sau khi được đình chỉ điều tra, anh Thanh làm đơn yêu cầu TAND huyện phải công khai xin lỗi và bồi thường oan khoảng 400 triệu đồng (anh bị tạm giam bảy tháng). Lúc này tòa huyện từ chối với lý do vụ án đang trong giai đoạn tố tụng. Ngoài ra, tòa cũng có hai lần trả hồ sơ đề nghị VKS thu hồi quyết định đình chỉ điều tra đối với anh Thanh nhưng không được chấp nhận.
Tháng 8-2016, TAND huyện xử sơ thẩm lần hai đã tuyên phạt bị cáo Sang và Quốc mỗi người bảy năm tù. Cuối năm 2016, TAND tỉnh xử phúc thẩm chấp nhận kháng cáo giảm nhẹ cho Sang từ bảy xuống còn ba năm tù. Đặc biệt, tòa phúc thẩm đã kiến nghị cơ quan chức năng làm rõ về hành vi của anh Thanh để xử lý theo quy định của pháp luật.
Từ đó đến nay anh Thanh tiếp tục gửi đơn yêu cầu TAND huyện phải xin lỗi và bồi thường oan. Anh kể: “Nhiều lần tôi bỏ công việc lặn lội từ Bến Tre về Long An yêu cầu nhưng phía tòa đều nói rằng tôi cứ về chờ. Lúc họ bảo vụ án đang trong vòng tố tụng, lúc lại bảo tòa cấp trên mượn hồ sơ để xem xét. Tôi không biết phải chờ đến bao giờ mới được minh oan để xóa tan những dị nghị, nghi ngờ của bà con lối xóm…”.
Không có căn cứ để trì hoãn
Theo TS Lê Minh Hùng (giảng viên Trường ĐH Luật TP.HCM), TAND huyện không thể tiếp tục trì hoãn mà phải nhanh chóng trả lại danh dự cho người bị xét xử oan. Anh Thanh đã được đình chỉ điều tra, quyết định này đã có hiệu lực và cũng là căn cứ để anh yêu cầu bồi thường. Tòa phải sớm mời anh Thanh đến để thống nhất mức bồi thường và công khai xin lỗi theo Luật Trách nhiệm bồi thường của Nhà nước (TNBTCNN).
Bản án phúc thẩm của TAND tỉnh chỉ kiến nghị xem xét vai trò của anh Thanh, đến nay chưa ai xem xét và cũng chưa có văn bản nào có hiệu lực khẳng định anh Thanh có tội. Giả sử sau này bản án bị xem xét giám đốc thẩm hoặc tái thẩm bị hủy án và anh Thanh bị truy tố xét xử lại thì lúc đó tính sau. Bản án phúc thẩm lần hai có hiệu lực pháp luật ngay, không thể lập luận là vụ án còn đang trong vòng tố tụng để kéo dài việc bồi thường. Việc TAND Cấp cao mượn hồ sơ để nghiên cứu cũng không là căn cứ để trì hoãn trách nhiệm bồi thường oan vì không có quy định nào cho phép. “Càng trì hoãn thì trách nhiệm và tổn thất của cơ quan làm oan và người bị làm oan càng lớn” - TS Hùng nói.
Luật sư Nguyễn Hồng Hà (Phó Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tỉnh Khánh Hòa) khẳng định TAND huyện Châu Thành là nơi có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho anh Thanh. Nhưng họ chưa thực hiện đúng Luật TNBTCNN dẫn đến anh Thanh không thể tiếp cận công lý, chưa phục hồi được danh dự. Theo Điều 17, 18 và 19 Luật TNBTCNN, cơ quan có trách nhiệm bồi thường phải mời người bị oan đến thỏa thuận mức bồi thường. Trong vụ này, do hai bên chưa tiến hành thương lượng nên anh Thanh có muốn khởi kiện ra tòa cũng khó…
Chưa gặp được người có trách nhiệm Để tìm hiểu cụ thể hơn vụ việc, Pháp Luật TP.HCM đã liên lạc qua điện thoại để đặt lịch hẹn nhưng Chánh án TAND huyện Châu Thành Phạm Văn Thái không nghe máy. Khi PV hỏi về công văn trả lời khiếu nại lý do chậm xin lỗi, bồi thường oan cho anh Thanh thì ông Thái cũng từ chối bình luận. Khi đến trụ sở tòa án, ông Thái cũng từ chối tiếp PV vì cho rằng giấy giới thiệu đề nơi đến là TAND huyện Châu Thành (làm việc về vụ ông Đặng Ngọc Thanh đòi bồi thường oan) nhưng ghi thiếu chữ… tỉnh Long An. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin khi vụ việc có diễn biến mới. |