Hệ lụy từ cuộc khủng hoảng ở Hạ viện Mỹ

Hạ viện Mỹ đang chìm sâu vào khủng hoảng sau khi Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy bị cách chức trong cuộc bỏ phiếu hôm 3-10. Sự kiện đẩy Quốc hội vào hỗn loạn trong bối cảnh đoàn kết lưỡng đảng là điều cần thiết để thông qua gói ngân sách hoạt động chính thức cho chính phủ liên bang bởi thỏa thuận ngân sách khẩn cấp chỉ kéo dài đến giữa tháng 11, theo tờ The Washington Examiner.

Các bên tiếp tục chỉ trích lẫn nhau

Chỉ có tám đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu đồng ý bãi nhiệm, còn lại là toàn bộ phe Dân chủ tại Hạ viện hợp sức đẩy ông McCarthy khỏi ghế chủ tịch. Điều này khiến phần đông phe Cộng hòa cực kỳ phẫn nộ và hành động đầu tiên của Chủ tịch Hạ viện lâm thời Patrick McHenry sau khi nhậm chức là yêu cầu cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi và cấp phó của bà là ông Steny Hoyer thuộc đảng Dân chủ rời khỏi văn phòng riêng ở tòa nhà Quốc hội. Đây được cho là đòn trả đũa đầu tiên của đảng Cộng hòa. Phe này lý giải các văn phòng này là nơi làm việc của cựu chủ tịch Hạ viện gần đây nhất, ám chỉ ông McCarthy nhưng phe Dân chủ chỉ trích quyết định này là “xấu tính và ích kỷ”.

Lúc này ở Hạ viện, ngay cả các cuộc họp kín thông thường giữa nghị sĩ hai đảng cũng đã không được tổ chức, các nghị sĩ chỉ họp với người trong đảng. Một số nhóm làm việc lớn trong Hạ viện như nhóm Những người giải quyết vấn đề (được lập ra với mục tiêu củng cố đoàn kết lưỡng đảng) đang chứng kiến sự chia rẽ ngày càng lớn với các thành viên Cộng hòa đe dọa rời nhóm, không chịu làm việc với các nghị sĩ Dân chủ.

Về vấn đề này, hạ nghị sĩ Cộng hòa Nick LaLota thuộc bang New York, một thành viên của nhóm Những người giải quyết vấn đề, khẳng định nhóm là một trong những tổ chức đi đầu giúp gắn kết hai đảng và đây cần phải là thời điểm mà nhóm phải gạt bỏ tư duy đảng phái và làm những gì tốt nhất cho nước Mỹ. “Tôi vô cùng thất vọng là các thành viên Dân chủ của nhóm không làm được điều này và có những quyết định gây tổn hại cho Hạ viện, tôi đang tự hỏi liệu có cần tiếp tục tham gia nhóm hay không” - ông LaLota cho hay.

Trước đó, nhiều ý kiến từ phe Cộng hòa đã kỳ vọng một số nghị sĩ Dân chủ sẽ “ra tay” cứu ông McCarthy khỏi tình cảnh trở thành lãnh đạo Hạ viện đầu tiên bị bãi nhiệm trong lịch sử Mỹ. Tuy nhiên, điều đó đã không trở thành sự thật. Giới chuyên gia cho rằng phe Dân chủ vẫn chưa đủ tin tưởng ông McCarthy sẽ từ bỏ mục tiêu giảm chi tiêu công, cũng như cho rằng ông có quá nhiều điểm tương đồng với các thành viên Cộng hòa cực hữu. Do đó, việc đảng Dân chủ bỏ phiếu đồng ý lật đổ ông McCarthy được phe này xem như là một cách để chống lại tình trạng hỗn loạn và sự gia tăng thế lực của nhóm cánh hữu cực đoan ở Mỹ.

Phe Dân chủ kêu gọi Cộng hòa đình chiến

Hiện một số lãnh đạo đảng Dân chủ đã lên tiếng kêu gọi phe Cộng hòa bỏ qua bất đồng và cùng hợp tác làm việc với họ. Lãnh đạo phe Dân chủ tại Hạ viện Hakeem Jeffries cho biết những nghị sĩ Cộng hòa có quan điểm truyền thống hãy từ bỏ chủ nghĩa cực đoan và hợp tác với các đồng nghiệp Dân chủ.

Trong khi đó, Tổng thống Joe Biden kêu gọi hai bên ngừng “xem nhau là kẻ thù”. “Chúng ta không thể và không nên một lần nữa phải đối mặt với tình trạng bên miệng hố chiến tranh có thể kéo dài và vẫn có khả năng khiến chính phủ phải đóng cửa” - ông Biden nói.

Dù vậy, phần đông phe Cộng hòa lúc này không thể tin tưởng phe Dân chủ, vì họ xem cuộc bỏ phiếu chống ông McCarthy là một nước đi chính trị có tính toán của phe này. Phe Cộng hòa cho rằng đảng Dân chủ đã biến cuộc đấu tranh với đảng Cộng hòa trở thành trọng tâm trong việc thu hút các cử tri đang mệt mỏi vì kinh tế Mỹ đang chậm lại.

Hiện nhiều ứng viên Cộng hòa đã lộ diện cho vị trí tân chủ tịch Hạ viện, với những cái tên như lãnh đạo phe Cộng hòa Hạ viện Steve Scalise hay Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Jim Jordan được cho là bảo thủ hơn và ít sẵn sàng thỏa hiệp hơn ông McCarthy. Hạ viện lúc này hầu như rất khó thông qua được cái dự luật quan trọng bởi không có chủ tịch Hạ viện để chủ trì các buổi làm việc, trong khi thời gian chính phủ còn đủ tiền trang trải cho các hoạt động của mình còn rất ít. Phe Cộng hòa tại Hạ viện đã lên kế hoạch sẽ đưa ra thảo luận hai dự luật về phân bổ ngân sách trong tuần này nhưng các buổi làm việc này nhiều khả năng bị hủy sau vụ việc ngày 6-10.

Trong trường hợp xấu nhất, các nghị sĩ có thể bàn thảo về một dự luật khẩn cấp khác kéo dài ngân sách hoạt động khác cho chính phủ thêm 1-2 tháng tới. Tuy nhiên, việc này không phải là giải pháp tối ưu và nếu phải đi bước này thì đảng Cộng hòa hay đảng Dân chủ sẽ phải tiếp tục nhân nhượng các mục tiêu chính sách mà họ muốn thêm vào dự luận ngân sách chính thức.•