Không được chậm trễ với 5 triệu tỉ

Ngay sau khi được Quốc hội phê chuẩn làm bộ trưởng Bộ KH&ĐT, ông Nguyễn Chí Dũng, đã dành cho Pháp Luật TP.HCM cuộc trao đổi về những vấn đề mà ông sẽ tập trung trong thời gian tới, đặc biệt là vấn đề đang thu hút công luận: Lập “siêu ủy ban” đại diện chủ sở hữu nhà nước tại doanh nghiệp (DN).

Tư duy theo hướng kiến tạo, cởi mở

. Phóng viên: Bộ trưởng có thể cho biết những vấn đề sẽ được ưu tiên trong thời gian tới?

+ Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Bộ sẽ cùng Chính phủ cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh để tạo điều kiện tốt nhất cho DN phát triển. Trước mắt, Bộ sẽ thúc đẩy việc thực hiện Nghị quyết 19, Nghị quyết 35, Nghị quyết 80 về cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tăng tốc độ giải ngân vốn. Tuy vậy, Bộ vẫn mong muốn được lắng nghe cộng đồng DN và người dân để xem “Chính phủ và Bộ KH&ĐT còn cần làm thêm gì nữa”.

Tư duy của Bộ sẽ theo hướng kiến tạo, thúc đẩy hệ thống pháp luật thân thiện, cởi mở hơn nhằm tôn trọng quyền tự do kinh doanh của DN, của người dân và nâng cao năng lực quản lý của Nhà nước theo hướng hậu kiểm. Song song với nhiệm vụ này, việc tiếp tục rà soát, sửa đổi các luật về kinh doanh, sửa đổi hoặc bãi bỏ những điều kiện kinh doanh cũng là một nhiệm vụ lớn của Bộ.

. Bộ trưởng từng nhấn mạnh việc phải có một cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước hiện nay “đã quá cấp bách” và Bộ cũng đã trình dự thảo nghị định về cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước tại DN, hay còn gọi là ủy ban. Ông có thể giải thích rõ hơn về vấn đề này?

+ Chúng ta không được phép chậm trễ trước sự thất thoát, lãng phí và sử dụng kém hiệu quả khối lượng tài sản nhà nước tại các DN trị giá hơn 5 triệu tỉ đồng. Thực tế lâu nay hiệu quả sử dụng vốn và tài sản nhà nước đầu tư vào sản xuất kinh doanh chưa đáp ứng yêu cầu. Chúng ta thấy được điều đó qua rất nhiều dự án, công trình trị giá hàng ngàn tỉ đồng đang “trùm mền, đắp chiếu”, không phát huy được hiệu quả thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, kiến tạo thịnh vượng cho quốc gia.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Tư duy của Bộ sẽ theo hướng kiến tạo, thúc đẩy hệ thống pháp luật thân thiện, cởi mở hơn. Ảnh: CHÂN LUẬN

Đơn cử như dự án mở rộng khu gang thép Thái Nguyên trị giá khoảng 8.000 tỉ đồng, Nhà máy đạm Ninh Bình 12.000 tỉ đồng, Nhà máy sợi Đình Vũ, những dự án nhà máy xăng ethanol… đang trong tình trạng này. Nếu tính trong cả nước thì các dự án dạng này có thể lên tới hàng trăm ngàn tỉ đồng. Đây là một sự lãng phí khủng khiếp vốn và tài sản quốc gia.

. Thực tế khi vấn đề “siêu ủy ban” được đưa lên công luận, có người cho rằng cơ quan này cũng không khác gì so với cơ chế chủ quản của các bộ đối với DN nhà nước hiện nay?

+ Đúng là hiện nay các ý kiến còn rất khác nhau, thậm chí có cả những ý kiến trái chiều nhưng đều có điểm chung, tương đồng với quan điểm của Bộ KH&ĐT là: Đã đến lúc cần phải thành lập một cơ quan chuyên trách đại diện chủ sở hữu nhà nước tại DN.

Như vậy vấn đề còn các ý kiến khác nhau là mô hình ủy ban  sẽ hoạt động ra sao? Chức năng và phạm vi hoạt động thế nào để hiệu quả? Do vậy, dù đã trình dự thảo nghị định về cơ quan này nhưng Bộ KH&ĐT luôn cầu thị lắng nghe, nghiên cứu, tiếp thu tất cả sáng kiến, ý kiến đóng góp thông qua nhiều hình thức. Khi chúng ta đã thống nhất được cách làm thì sẽ thống nhất để tìm ra được mô hình, phương thức, công cụ hoạt động hiệu quả nhất cho cơ quan trên.

Các bộ, ngành sẽ làm gì?

. Một số bộ, ngành tỏ ra nghi ngờ về hiệu quả hoạt động của ủy ban này. Thậm chí có ý kiến còn phản đối và cho rằng việc tập trung vốn và tài sản nhà nước vào tay một cơ quan sẽ dẫn đến lạm quyền?

+ Sự phản đối và nghi ngờ là điều dễ hiểu! Vì nếu cơ quan này được thành lập thì quyền nắm giữ khối tài sản 5 triệu tỉ đồng của các cơ quan, nhất là các bộ, ngành sẽ không còn. Nhưng một điều chúng ta cần thẳng thắn với nhau: Việc thất thoát, lãng phí, sử dụng kém hiệu quả vốn và tài sản nhà nước hiện nay đang là một thực tế cần khắc phục, trong đó nguyên nhân căn bản nằm ở chế độ quản lý, điều hành hiện tại không còn phù hợp ở các bộ chủ quản.

. Cũng có người lo ngại ủy ban được thành lập sẽ tăng thêm sự cồng kềnh của bộ máy hành chính. Hơn nữa, thất thoát lãng phí cũng không thể khắc phục được?

+ Tôi xin nói rõ về vấn đề bộ máy hành chính. Khi thành lập cơ quan thống nhất đại diện chủ sở hữu nhà nước tại các DN thì đương nhiên những cơ quan đang thực hiện chức năng này ở các bộ, ngành sẽ phải ngừng hoạt động hoặc chuyển sang nhiệm vụ khác. Như vậy, một mặt chúng ta giảm bớt được đáng kể số lượng đầu mối và bộ máy quản lý hành chính, mặt khác chúng ta đi đúng hướng trong việc thu gọn đầu mối quản lý.

Về vấn đề thất thoát lãng phí, tôi nghĩ khi tập trung vốn và tài sản thống nhất về một cơ quan đại diện chủ sở hữu nhà nước, thất thoát, lãng phí sẽ giảm đến mức tối thiểu. Và chắc chắn sẽ thấp hơn rất nhiều lần so với vốn và tài sản nhà nước đang bị phân tán, dàn trải ra các bộ, ngành và địa phương như hiện nay.

. Cơ quan này được thành lập, các bộ không quản lý DN nữa. Vậy họ sẽ làm gì, thưa bộ trưởng?

+ Các bộ sẽ tập trung năng lực và nguồn lực của mình để thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ quản lý hành chính nhà nước, để kiến tạo những chính sách phù hợp, thông thoáng để thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển.

Tôi tin khi những chính sách không còn bị chi phối bởi “quyền anh, quyền tôi”, “ngành mình, ngành họ”, chắc chắn các chính sách sẽ mang tính phục vụ, liêm chính, công khai… như Thủ tướng đã đặt ra.

. Xin trân trọng cám ơn bộ trưởng.