Theo đài RT, sau hàng thập kỷ có mối quan hệ nồng ấm, chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây thông báo sẽ rút các hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot cùng một số máy bay chiến đấu khỏi Saudi Arabia.
Quyết định của Mỹ rút một số khí tài quân sự khỏi Saudi Arabia đã làm quốc gia này lo lắng. Vậy, liệu động thái này của Mỹ có phải là để trừng phạt Saudi Arabia vì cuộc chiến giá dầu thảm khốc hay thật ra là Mỹ từ bỏ cuộc đối đầu với Iran mà ưu tiên cho mục tiêu khác?
Mỹ không còn việc để làm ở Saudi Arabia?
Chính quyền ông Trump đã triển khai lá chắn tên lửa Patriot tới Saudi Arabia sau các cuộc tấn công vào cơ sở lọc dầu của tập đoàn Aramco (Saudi Arabia) hồi tháng 9-2019. Mỹ và Saudi Arabia đã quy trách nhiệm cho Iran.
Một thành viên thủy quân lục chiến Mỹ trong một cuộc tập trận giữa hải quân Mỹ và Saudi Arabia tại cảng quân sự Ras Al Ghar thuộc TP Jubail, tỉnh Eastern của Saudi Arabia hồi tháng 2. Ảnh: REUTERS
Tuy nhiên giờ đây, Mỹ quyết định rút hai khẩu đội Patriot từng bảo vệ các cơ sở dầu của Aramco cùng 300 binh sĩ vận hành hệ thống tên lửa này khỏi Saudi Arabia. Một hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) vẫn sẽ hoạt động ở Saudi Arabia.
Điều đáng nói là Mỹ ra quyết định này chỉ một tháng sau khi nước này bắt đầu tăng cường hiện diện quân sự ở Saudi Arabia nhằm gửi cảnh báo mạnh mẽ tới đối thủ chính trong khu vực - Iran.
Khi được hỏi về quyết định gần đây, Tổng thống Trump nói: “Chúng tôi đang làm nhiều thứ trên khắp thế giới ở mặt trận quân sự. Chúng tôi đang chiếm ưu thế trên toàn thế giới. Theo tôi, quân đội chúng tôi không còn việc gì để làm ở Saudi Arabia nhưng còn nhiều việc phải làm ở các nước này. Chúng tôi có quân đội mạnh nhất thế giới”.
Tuy nhiên, ông Darius Shahtahmaseb - nhà phân tích chính trị và pháp lý về chính sách ngoại giao Mỹ ở Trung Đông, châu Á và Thái Bình Dương (người New Zealand) cho rằng có thể đây chỉ là một biện pháp mang tính tượng trưng của ông Trump.
Chuyên gia này tiếp tục suy đoán về lý do ông Trump ra quyết định như vậy thông qua những dữ kiện gần đây.
Patriot vô dụng?
Theo thông tin từ hãng Reuters, trong một cuộc điện đàm hồi tháng 4 với Thái tử Mohammed bin Salman của Saudi Arabia, Tổng thống Trump đã đe dọa rằng ông sẽ rút binh sĩ khỏi vương quốc này nếu Riyadh không đáp ứng các yêu cầu của Washington về việc cắt sản lượng dầu mỏ.
Hệ thống phòng không Patriot của Mỹ. Ảnh: FORTUNE
Rắc rối này bắt đầu khi Nga từ chối tối hậu thư của Saudi Arabia về việc cắt giảm sản lượng dầu do giá dầu sụt giảm hồi tháng 3. Saudi Arabia đã đáp trả Nga bằng cách đẩy ra thị trường dầu mỏ thêm 2,6 triệu thùng dầu mỗi ngày với mức giá rẻ như cho. Động thái này của Saudi Arabia thậm chí làm ảnh hưởng tới các nhà sản xuất đá phiến ở Mỹ.
Ngoài ra, với việc các lá chắn tên lửa Patiot thất bại trong việc ngăn chặn những máy bay không người lái và tên lửa được sử dụng để tấn công các cơ sở dầu ở Saudi Arabia hồi năm ngoái thì việc Mỹ rút hệ thống này khỏi Saudi Arabia cũng là điều hoàn toàn dễ hiểu. Động thái của Mỹ cũng không phải là đòn giáng quá nặng vào vương quốc này.
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS - Mỹ), năng lực của những tên lửa hành trình và đạn đạo của Iran có thể áp đảo bất kỳ hệ thống phòng thủ nào đang được bố trí ở Saudi Arabia.
Iran không còn là đe dọa, Mỹ nhắm vào Trung Quốc
Theo nhà phân tích Shahtahmasebi, có lẽ thế giới nhận ra thực tế rằng Iran không còn là đối thủ đáng để quân đội Mỹ bận tâm và bị xáo trộn.
Theo báo The New York Times, tình báo Israel tin rằng Iran không còn là mối đe dọa tiềm tàng đối với Israel. Một bài báo gần đây đăng trên tờ Wall Street Journal cũng tán thành nhận định này khi cho hay các quan chức Mỹ cảm thấy Iran không còn đặt ra mối đe dọa trực tiếp với các lợi ích chiến lược của Mỹ”.
Nhóm tác chiến tàu sân bay Abraham Lincoln của Mỹ đi qua kênh đào Suez tháng 5-2019. Ảnh: AP
Nói rộng hơn, đối phó với Iran chỉ giống như một trò chơi trẻ con. Trên thực tế, Mỹ đang thực hiện những bước đi lớn để đối phó một quốc gia sở hữu năng lực hạt nhân ngày càng hùng mạnh và đe dọa hơn.
Trong bản đề xuất ngân sách của Nhà Trắng năm 2021 và các phiên điều trần trước Quốc hội gần đây của các tướng quân đội Mỹ cấp cao, Lầu Năm Góc nhắc tới ý định trang bị những phiên bản mới của tên lửa hành trình Tomahawk cho dàn tàu chiến.
Mục đích là ngăn Trung Quốc bành trướng ở khu vực Tây Thái Bình Dương trong bối cảnh Bắc Kinh tăng cường đáng kể năng lực tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình phóng từ mặt đất.
Lo ngại trước các động thái của Mỹ, Trung Quốc phản ứng bằng việc yêu cầu Mỹ “dừng di chuyển các quân cờ đi vòng quanh” cũng như phô trương “cơ bắp” quân sự quanh Trung Quốc.
Nhà phân tích Shahtahmasebi kết luận rằng suy cho cùng, tất cả động thái của Mỹ đều là vì Trung Quốc. Ông nói rằng bất cứ mối đe dọa nào mà Iran đặt ra với Mỹ và các đồng minh đều được liên kết trực tiếp và xếp sau mối đe dọa tổng thể của Trung Quốc đối với lợi ích kinh tế của Mỹ.
