Chiều 28-6, TAND Cấp cao tại TP.HCM mở lại phiên xử tranh chấp hợp đồng dịch vụ pháp lý khá đặc biệt giữa Công ty Luật TNHH Minh Đăng Quang (công ty luật) với ông Ly Sam (Việt kiều Mỹ). Xét thấy vụ án phức tạp, HĐXX quyết định nghị án kéo dài và sẽ tuyên án vào ngày 5-7.
Quan điểm của VKS
Theo hồ sơ, ông Sam chơi trò chơi điện tử tại CLB Palazzo thuộc Công ty Liên doanh Đại Dương (Công ty Đại Dương) và trúng thưởng hơn 55,5 triệu USD. Tuy nhiên, lấy lý do máy bị sự cố, Công ty Đại Dương từ chối trả thưởng. Ngày 14-12-2009, ông Sam và công ty luật của luật sư (LS) Trần Xoa ký hợp đồng tư vấn và tố tụng đòi tiền thưởng tại TAND quận 1 với thù lao cho LS là 1 tỉ đồng.
 |
Luật sư tranh luận tại tòa. Ảnh: HOÀNG YẾN |
Công ty luật làm đơn kháng cáo bản án sơ thẩm nhưng ông Sam sau đó rút đơn kháng cáo lẫn đơn khởi kiện. Tòa đình chỉ xét xử phúc thẩm và hủy án sơ thẩm. Cùng lúc đó, ông Sam xuất cảnh và không trả bất kỳ khoản tiền nào theo hợp đồng dịch vụ đã ký.
Cho rằng ông Sam đơn phương chấm dứt hợp đồng mà mình không có lỗi, phía LS Trần Xoa khởi kiện ra tòa đòi số tiền 271,5 tỉ đồng bao gồm tiền thù lao 1 tỉ đồng, tiền phạt vi phạm hợp đồng (20% trên số tiền thưởng 55,5 triệu USD, tương đương 233,6 tỉ đồng) và tiền lãi. Sau đó, công ty luật rút một phần yêu cầu, tổng số tiền kiện đòi còn hơn 234,6 tỉ đồng.
TAND TP.HCM xử sơ thẩm, tuyên ông Sam có nghĩa vụ thanh toán cho công ty luật 968 triệu đồng tiền thù lao LS (đã trừ khoản tiền cọc trước đó). Tòa không chấp nhận yêu cầu phạt vi phạm hợp đồng của phía công ty luật.
Sau đó, viện trưởng VKSND TP.HCM đã ban hành kháng nghị, đề nghị xử phúc thẩm theo hướng chấp nhận yêu cầu của nguyên đơn về việc đòi tiền phạt vi phạm hợp đồng với số tiền hơn 233 tỉ đồng.
Tại phiên phúc thẩm, đại diện VKS đề nghị HĐXX chấp nhận kháng nghị của viện trưởng VKSND TP.HCM. Theo VKS, phía LS Trần Xoa đang thực hiện hợp đồng, vụ kiện ở giai đoạn phúc thẩm. Việc ông Sam rút đơn khởi kiện dẫn đến chấm dứt vụ kiện.
Sự kiện pháp lý để thực hiện dịch vụ pháp lý không còn, đương nhiên hợp đồng dịch vụ cũng chấm dứt. Việc chấm dứt hợp đồng không do lỗi của phía LS Trần Xoa thì ông Sam phải chịu tiền phạt vi phạm theo hợp đồng đã ký.
Nguyên đơn không đồng ý với phản tố
Tại tòa, phía bị đơn cho rằng ông Xoa vi phạm nhiều lỗi như không trung thực, không thông báo đầy đủ diễn tiến vụ kiện. Ông Xoa lén lút cùng hai người khác đi gặp phía Công ty Đại Dương để thỏa thuận đòi tiền thưởng và giấu thông tin này với ông Sam.
Cũng theo bị đơn, ông Xoa vi phạm Luật LS, vi phạm nguyên tắc ứng xử đạo đức LS khi thỏa thuận chia thưởng với ông Sam, đòi phạt 20% số tiền thưởng kiện đòi trong khi theo Luật Thương mại thì Điều 301 chỉ cho phép phạt tối đa 8%.
Nguyên đơn phản bác quan điểm phản tố này bởi cho rằng bị đơn không có chứng cứ chứng minh. Chứng cứ nguyên đơn cho thấy ông Sam có mặt tại tòa sơ thẩm và còn ký đơn kháng cáo bản án sơ thẩm. Việc họp với Công ty Đại Dương, ông Xoa là LS, cần đi cùng để dự cuộc họp này nhằm bảo vệ quyền lợi cho ông Sam, không có gì sai trái, phù hợp với Điều 5.5 hợp đồng dịch vụ tư vấn được đàm phán thỏa thuận.
Hợp đồng tư vấn và tố tụng là hợp đồng dân sự, không phải hợp đồng về kinh doanh thương mại nên bị đơn cho rằng trái Điều 301 Luật Thương mại là áp dụng sai pháp luật điều chỉnh. Hợp đồng tư vấn phải áp dụng Bộ luật Dân sự 2005 điều chỉnh và theo luật dân sự thì không khống chế tỉ lệ phạt vi phạm. Luật dân sự cũng không quy định tính tỉ lệ phạt dựa trên mức thù lao hay mức giá trị tranh chấp vụ kiện. Do vậy, thỏa thuận phạt 20% giá trị tranh chấp là không trái pháp luật.
Ngược lại, LS phía bị đơn cho rằng hợp đồng không trung thực, lừa dối. Việc ký kết hợp đồng được thực hiện tại nhà riêng của LS Trần Xoa, tất cả cam kết và di chúc được ký kết cũng không làm tại công ty luật. Đây rõ ràng là có sự không trung thực, mưu tính cho cá nhân LS Trần Xoa, không chỉ lừa dối khách hàng mà còn là hành vi lừa dối những thành viên trong công ty, che giấu khoản tiền thưởng, trốn thuế.
Cạnh đó, yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn và quan điểm của VKS cho rằng việc đơn phương chấm dứt hợp đồng và rút đơn khởi kiện của ông Sam đồng nghĩa với việc ông vi phạm hợp đồng và phải chịu phạt vi phạm hợp đồng là không đúng với quy định pháp luật. Điều 409 Bộ luật Dân sự 2005 về giải thích hợp đồng dân sự quy định: Khi hợp đồng có điều khoản không rõ ràng thì không chỉ dựa vào ngôn từ của hợp đồng mà còn phải căn cứ vào ý chí chung của các bên để giải thích điều khoản đó.
Trường hợp bên mạnh thế đưa vào hợp đồng nội dung bất lợi cho bên yếu thế thì khi giải thích hợp đồng phải theo hướng có lợi cho bên yếu thế. Như vậy, đối với những điều khoản không rõ ràng thì phải giải thích điều khoản hợp đồng dựa trên những quy định của pháp luật và điều luật cụ thể…
Quyết định của án sơ thẩm
Bản án sơ thẩm tuyên ông Sam có nghĩa vụ thanh toán cho công ty luật 968 triệu đồng tiền thù lao LS (đã trừ đi khoản tiền cọc trước đó).
Đối với yêu cầu phạt vi phạm hợp đồng hơn 233 tỉ đồng, các bên không có thỏa thuận rõ ràng trường hợp ông Sam tự ý rút đơn kiện có thuộc trường hợp “không tiếp tục thực hiện hợp đồng” hay không.
Điều khoản này được hiểu là trong trường hợp ông Sam vẫn giữ yêu cầu khởi kiện đòi tiền thưởng nhưng không tiếp tục thực hiện hợp đồng dịch vụ pháp lý với công ty luật. Do đó, không đủ cơ sở chấp nhận yêu cầu phạt vi phạm hợp đồng của phía LS Trần Xoa.
Đồng thời, HĐXX cũng bác yêu cầu phản tố tuyên hủy hợp đồng dịch vụ pháp lý của ông Sam do không có cơ sở chấp nhận.
