Người mang thân phận bị can suốt 40 năm

40 năm trước, tại ấp Tân Thành, xã Tân Dân, huyện Đầm Dơi, Cà Mau xảy ra vụ trộm đầu máy tuốt lúa. Ông chủ máy báo rằng trong đêm có ai đó đã tháo lấy mất cái máy dầu là đầu kéo trên máy tuốt lúa của ông. Nó có trị giá cả chục lượng vàng lúc bấy giờ.

Bỗng dưng bị bắt hai năm 12 ngày

Rất nhanh chóng, ba người bị bắt để chịu trách nhiệm cho vụ trộm. “Tôi đi bán cá về. Vừa ghé xuồng vào bờ, công an lập tức bắt tôi giải đi. Đến ngày 7-3-1985, sau hai năm 12 ngày bị điều tra, tôi được trả tự do bằng Lệnh tạm tha số 08 với lý do vụ án chưa gây hậu quả nghiêm trọng” - ông Quách Hữu Sự (sinh năm 1960) kể.

Ông Quách Hữu Sự kể chuyện 40 năm làm bị can. Ảnh: TRẦN VŨ

Về nhà được sáu tháng, ông Sự được gọi nhập ngũ, đi chiến trường Campuchia ba năm. Xong nhiệm vụ, ông xuất ngũ về nhà lo toan cơm áo. Rồi ông cưới vợ và sinh sống tại địa phương đến nay.

Ông Sự cho biết hai người đàn ông bị bắt cùng ông, hiện một người ở địa phương nhưng già yếu và kém minh mẫn, người còn lại đi xứ khác sinh sống từ lâu.

“Suốt thời gian bị giam, cứ vài ngày tôi bị hỏi cung một lần. Tôi nhiều lần bị gây áp lực nhưng tôi cương quyết, vì mình không trộm cắp thì phải trình bày đúng sự thật là mình không trộm cắp” - ông Sự kể tiếp.

Từ năm 2017, ông đã gửi nhiều đơn đến các cơ quan chức năng trong tỉnh và cả trung ương. Tuy nhiên, đến nay ông vẫn mang thân phận một bị can chưa bị kết tội cũng chưa được giải oan.

Gần 40 năm qua, ông không được nhận quyết định nào liên quan đến việc ông đã được đình chỉ hay bị đề nghị truy tố, cũng không rõ vụ án đã được kết thúc điều tra hay chưa. Do đó, ông cũng không thể thực hiện quyền yêu cầu Nhà nước bồi thường thiệt hại, trả lại tư cách công dân bình thường.

Tại buổi làm việc ngày 15-12-2020 giữa ông với Thượng tá Trần Thanh Xuân, Trưởng Công an huyện Đầm Dơi, phía công an huyện xác định “những nội dung ông Sự trình bày là đúng sự thật”.

Chợt nhớ mình vẫn đang là bị can

Cuộc mưu sinh sớm khuya vất vả, có lúc ông đã quên mình đang mang thân phận bị can. Năm 2017, ông Sự tình cờ nghe các cháu ngoại nói rằng khi lớn lên sẽ làm công an. Ông nhớ lại mình vẫn là bị can, vết lý lịch này sẽ cản trở các cháu thực hiện ước mơ. Vậy là ông quyết tâm đi đòi lại thân phận trong sạch cho mình. Nhưng đó là một công việc quá nhiêu khê với một nông dân cả đời chỉ biết trồng lúa, nuôi tôm như ông.

Ông phải mất đến năm năm, từ năm 2017 đến 2021, mới được các cơ quan chức năng trong tỉnh Cà Mau thống nhất về mặt thẩm quyền giải quyết.

Lệnh tạm tha của ông Sự.

Theo hồ sơ ông cung cấp, từ ngày 30-3-2017, ông gửi đơn cho Công an huyện Đầm Dơi nhưng không nhận được phản hồi nào. Từ đó, ông gửi đơn lên cấp tỉnh.

Ngày 15-8-2017, VKSND tỉnh Cà Mau có gửi giấy báo tin cho ông Sự rằng việc của ông thuộc thẩm quyền của Thanh tra Công an tỉnh Cà Mau. Ngày 21-8-2017, Thanh tra Công an tỉnh Cà Mau có thông báo gửi ông Sự rằng việc của ông thuộc thẩm quyền của Công an huyện Đầm Dơi.

Đến ngày 15-5-2019, Công an huyện Đầm Dơi làm việc với ông Sự, ghi biên bản trả lời ông rằng đã báo về tỉnh và tỉnh đang xem xét hướng giải quyết.

Và mãi đến ngày 3-2-2021, Công an huyện Đầm Dơi mới ra thông báo chính thức thụ lý giải quyết vụ việc của ông Sự.

“Sức khỏe tôi đã yếu nhiều sau hai lần bị tai biến. Tôi không thể chết đi mà vẫn còn là bị can, con cháu sẽ bị ảnh hưởng xấu bởi vết tích bị can của tôi. Tôi tha thiết yêu cầu Nhà nước, pháp luật khẩn trương minh bạch thân phận của tôi” - ông Sự nói.

TRẦN VŨ