Nguyên Phó Thủ tướng Nguyễn Công Tạn: Không thể để tích tụ ruộng đất tự phát

Nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ quy định về hạn điền để mở đường cho tích tụ ruộng đất, tạo điều kiện cho sản xuất nông nghiệp quy mô lớn và hiện đại, qua đó nâng cao chất lượng đời sống nông dân.

Xung quanh vấn đề có bỏ hạn điền hay không để tạo điều kiện cho tích tụ ruộng đất sản xuất lớn và những trở ngại được đặt ra khi giải quyết câu chuyện này (Pháp Luật TP.HCMđã có bài phản ánh), ông Nguyễn Công Tạn, nguyên Phó Thủ tướng, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, nói:

Theo tôi, nên bỏ hạn điền. Phần lớn các nước không quy định hạn điền. Tuy nhiên, bỏ hạn điền nhưng cũng lại cần có một giới hạn. Tích tụ ruộng đất nhưng không thể tích tụ tự phát rồi để hoang hoặc sử dụng không hiệu quả. Như thế là phá nát nền nông nghiệp. Làm sao để tích tụ ruộng đất một cách có hiệu quả, tránh lãng phí. Nếu không, tích tụ ruộng đất sẽ có tác dụng ngược. Người tích tụ đất đai phải sử dụng đất đúng mục đích và có hiệu quả, nếu không sẽ bị thu hồi đất đó.

Vấn đề sẽ tiếp tục còn tranh luận

. Bỏ hạn điền để tạo điều kiện cho tích tụ ruộng đất là vấn đề đã được đặt ra từ khi xây dựng Luật Đất đai 2003 nhưng không được chấp thuận. Vậy ở lần sửa đổi này, theo ông có bỏ được không?

+ Trước đây, khi quy định theo hướng đất đai là hàng hóa, đất đai có giá, được quyền chuyển nhượng, thừa kế, thế chấp đã rất khó khăn. Theo tôi, sửa Luật Đất đai lần này nếu theo hướng không giới hạn về diện tích sử dụng đất và thời gian giao đất cho cá nhân, tổ chức thì sẽ vẫn còn nhiều ý kiến không đồng tình.

Khi xây dựng Luật Đất đai 2003, vấn đề này cũng đã được đặt ra nhưng không được chấp thuận vì có nhiều ý kiến phản đối cho rằng việc giao đất như thế là quá nhiều, nông dân “ôm” sao nổi, cần phải chia nhỏ hơn nữa. Để tạo được sự đồng thuận không phải dễ. Căn nguyên của quan điểm này là bởi chúng ta đã có một thời gian dài sản xuất nhỏ lẻ, manh mún nên nhiều người đã quá quen với điều đó. Vì vậy, cần tạo sự đồng thuận trong xã hội. Điều cần làm ngay từ bây giờ là chuẩn bị về nhận thức và dư luận.

Nhiều ý kiến cho rằng nên bỏ quy định về hạn điền để mở đường cho tích tụ ruộng đất.Ảnh: CTV

Mấu chốt là giải quyết việc làm

. Một trong những cách để tích tụ ruộng đất, gom đất thành những mảnh lớn là dồn điền đổi thửa. Nhưng nhiều nơi không làm được, vì sao vậy, thưa ông?

+ Việc tích tụ ruộng đất như thế nào là vấn đề khó. Trên một khu đất, có người bán, có người không, có người thà để bỏ hoang đó. Về nguyên nhân, có nhiều yếu tố tâm lý. Người dân giữ đất vì sợ rằng khi có sa sẩy còn có đất mà bám vào để sống, nếu bán rồi là hết. Ruộng đất đeo đuổi với nông dân như hình với bóng. Đó cũng là đặc điểm của người nông dân phương Đông.

. Khi bàn về tích tụ ruộng đất, có băn khoăn lớn là làm sao đảm bảo việc làm cho những nông dân không còn đất. Giải quyết điều này thế nào?

+ Nhiều người đặt ra câu hỏi: “1 ha đất hiện đang giải quyết việc làm cho 15 lao động, giờ tích tụ ruộng đất, sản xuất theo hướng hiện đại thì những người này làm gì để sống?”. Theo tôi, mấu chốt của tích tụ ruộng đất là phải giải quyết việc làm mới cho nông dân không còn làm nghề nông. Nhà nước có được một bộ phận nông dân có thu nhập tốt từ tích tụ ruộng đất thì phải bỏ tiền ra giúp nông dân khác. Tuy nhiên, phải đào tạo anh thợ xây cho ra thợ xây, thợ hàn ra thợ hàn… Nông dân phải cảm thấy thực sự yên tâm thì họ mới chuyển đất đó cho người khác. Còn nếu người dân chưa yên tâm thì họ vẫn lo ngay ngáy và vẫn giữ ruộng đất đó.

HOÀNG VÂN