Chiều 20-4, tại cuộc họp về việc tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu gạo, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng công tác điều hành xuất khẩu gạo có nhiều vấn đề khiến dư luận phản ánh gay gắt. Trách nhiệm chính thuộc về Bộ Công Thương, Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan.
Vụ đông xuân dư 3 triệu tấn gạo để xuất khẩu
Thông tin tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho biết dự kiến năm 2020, sản lượng thóc đạt khoảng 43,5 triệu tấn. Trong đó vụ đông xuân dự kiến kết thúc thu hoạch vào ngày 30-6, sản lượng ước đạt 20,2 triệu tấn thóc.Sau khi trừ đi nhu cầu tiêu dùng và dự trữ trong nước sẽ có 6,5-6,7 triệu tấn gạo xuất khẩu. Riêng vụ đông xuân, lượng gạo dự kiến xuất khẩu khoảng 3 triệu tấn.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh cũng cho biết sau khi có chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương đã ban hành quyết định công bố hạn ngạch xuất khẩu gạo trong tháng 4 là 400.000 tấn.
Tuy nhiên, Bộ Công Thương đã nhận được nhiều ý kiến của các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gạo phản ánh việc đăng ký tờ khai hải quan xuất hiện một số bất cập. Đơn cử như không được thông báo về thời gian bắt đầu tiếp nhận tờ khai hoặc không tiếp cận được hệ thống. Cá biệt có trường hợp đăng ký được nhưng sau đó lại bị mất tờ khai trên hệ thống…
Sau đó, vào ngày 15-4, Bộ Công Thương đã có văn bản đề nghị Bộ Tài chính xem xét, giải quyết các kiến nghị của DN; đề nghị Bộ Tài chính công bố danh sách các thương nhân đã đăng ký tờ khai hải quan xuất khẩu theo hạn ngạch 400.000 tấn. Qua đó để các thương nhân có thể nắm rõ hơn về quy trình triển khai nghiệp vụ hải quan và có thông tin chi tiết về việc thực hiện tờ khai hải quan xuất khẩu.
“Bộ Công Thương đề xuất Chính phủ cho phép xuất khẩu gạo nếp. Trong đó bao gồm thóc nếp, gạo nếp và tấm nếp theo nhu cầu và không tính vào lượng hạn ngạch được phép xuất khẩu trong tháng 4 cũng như trong thời gian tới” - ông Khánh nói.
Thông tin thêm, Thứ trưởng Bộ Tài chính Vũ Thị Mai cho hay trong thời gian từ 0 giờ đến 6 giờ 15 ngày 12-4, đã có 38 DN đăng ký 519 tờ khai xuất khẩu với số lượng gạo đã đăng ký là 399.989 tấn.
Đối với các lô hàng gạo hiện đang tồn tại cảng chưa xuất khẩu, Bộ Tài chính kiến nghị Chính phủ cho phép xuất khẩu các lô hàng gạo đã đưa vào cảng trước ngày 24-3 nhưng chưa đăng ký được tờ khai hải quan trong tháng 4 với khoảng 143.453 tấn. Số lượng xuất khẩu gạo sẽ trừ vào hạn ngạch tháng 5.
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu tạm ứng trước hạn ngạch 100.000 tấn gạo từ hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 5 để tháo gỡ khó khăn cho DN. Ảnh: TTXVN
Yêu cầu hai bộ Công Thương, Tài chính nghiêm túc rút kinh nghiệm
Kết luận tại cuộc họp, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh hiện nay cần phải xem xét kỹ lưỡng, thận trọng. Trước hết, phải đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, đồng thời giảm thiểu việc gián đoạn chuỗi sản xuất lúa gạo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho nông dân và các tổ chức kinh doanh có liên quan.
Về công tác điều hành xuất khẩu gạo vừa qua, Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng cho rằng có nhiều vấn đề cần phải khắc phục. “Sự phối hợp trong quá trình thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng giữa Bộ Tài chính và Bộ Công Thương là chưa chặt chẽ, hài hòa. Điều này ảnh hưởng lớn đến nỗ lực của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong việc vừa phòng, chống dịch vừa tập trung phát triển sản xuất, đảm bảo an ninh lương thực, đảm bảo đời sống của người dân. Bên cạnh đó, việc mua dự trữ gạo không đạt mục tiêu và tiến hành rất chậm. Tôi yêu cầu Bộ Công Thương và Bộ Tài chính nghiêm túc rút kinh nghiệm về việc phối hợp triển khai nhiệm vụ được Chính phủ giao” - Phó Thủ tướng nghiêm khắc phê bình.
| Đấu thầu lại hơn 180.000 tấn gạo Về việc dự trữ lương thực, hiện Cục Dự trữ Nhà nước đã ký hợp đồng 7.700 tấn, còn lại 170.300 tấn nhà thầu trúng thầu nhưng từ chối ký hợp đồng. Tổng cục Dự trữ đã có kế hoạch lựa chọn nhà thầu để tổ chức đấu thầu lại 182.300 tấn gạo theo hình thức đấu thầu rộng rãi, thời điểm mở thầu là ngày 12-5, dự kiến thời hạn nhập kho trước ngày 30-6. Thứ trưởng Bộ Tài chính VŨ THỊ MAI |
Phó Thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu các bộ, ngành khắc phục ngay những bất cập hiện nay. Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính kiểm tra thực tế các DN có gạo đang tồn đọng tại cảng nhưng chưa mở được tờ khai, phát hiện những DN khai khống hoặc được cấp hạn ngạch nhưng chưa có gạo nhằm điều hòa, không để thiệt hại cho DN.
Phó Thủ tướng yêu cầu tạm ứng trước hạn ngạch 100.000 tấn gạo từ hạn ngạch xuất khẩu trong tháng 5 để tháo gỡ khó khăn cho DN hiện có gạo tồn đọng tại cảng nhưng chưa mở được tờ khai hải quan.
“Trước mắt, việc xuất khẩu gạo nếp vẫn diễn ra bình thường. Bên cạnh đó, cho phép việc xuất khẩu không tính hạn ngạch đối với các đơn hàng sản xuất theo yêu cầu của nhà nhập khẩu ở nước ngoài - do đối tác nước ngoài cung cấp giống, công nghệ, vật tư…” - Phó Thủ tướng nói.
Ông cũng giao Bộ Tài chính chịu trách nhiệm mua đủ lượng dự trữ quốc gia. Trong đó, lưu ý cơ chế về thủ tục, giá, những cam kết, ràng buộc giữa các bên để đảm bảo mua đủ lượng dự trữ, tránh tình trạng DN không bán cho Nhà nước do giá thấp hơn giá thị trường.
“Bộ Tài chính rà soát lại quy trình, thủ tục trong việc mở tờ khai hải quan, đảm bảo công khai, minh bạch, không để xảy ra tiêu cực, trục lợi chính sách. Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tài chính để thực hiện điều hành hạn ngạch xuất khẩu gạo đảm bảo công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích của Nhà nước, DN và người dân; đảm bảo thực hiện các cam kết quốc tế” - Phó Thủ tướng nhấn mạnh.
| Thanh tra vào cuộc vụ lùm xùm xuất 400.000 tấn gạo Ngày 20-4, Văn phòng Chính phủ có công văn hỏa tốc gửi Thanh tra Chính phủ, Bộ Công Thương về việc hoạt động xuất khẩu gạo. Nội dung công văn nêu rõ: Về việc xuất khẩu gạo thời gian qua, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu Thanh tra Chính phủ tiến hành thanh tra đột xuất việc chấp hành các quy định của pháp luật trong công tác quản lý nhà nước về xuất khẩu gạo thời gian qua xem có hay không dấu hiệu trục lợi, tiêu cực để xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Đồng thời, Thủ tướng yêu cầu làm rõ thông tin báo chí phản ánh về việc công khai, minh bạch liên quan đến việc làm thủ tục hải quan và việc đăng ký mở tờ khai hải quan khi xuất khẩu gạo; yêu cầu báo cáo Thủ tướng Chính phủ trong tháng 6 . “Về việc xuất khẩu gạo, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu vẫn diễn ra bình thường theo đề nghị của bộ trưởng Bộ Công Thương trong thời gian tới” - công văn cho hay. Cùng ngày, Bộ Tài chính đã đề nghị Bộ Công an điều tra, xác minh, làm rõ các nghi vấn liên quan đến xuất khẩu hạn ngạch 400.000 tấn gạo.
Nên cho xuất khẩu gạo như bình thường Ông Đinh Minh Tâm, Phó Giám đốc Công ty Gạo Cỏ May, cho rằng nên cho xuất khẩu lại bình thường vì lượng gạo tồn kho dồi dào, đảm bảo an ninh lương thực. Hiện tại, nếu cho xuất khẩu bình thường thì nông dân mới hưởng lợi vì xuất khẩu được giá. Hơn nữa, cho xuất khẩu thì DN không mất uy tín với khách hàng. “Hiện nhiều nơi đang vào vụ hè thu, tính đến hết tháng 5 sẽ thu hoạch và sẽ có thêm một lượng gạo khổng lồ nữa. Nếu không mở cửa cho xuất khẩu bình thường thì nguy cơ kéo giá lúa xuống, nông dân thêm khổ. Tiêu thụ được lúa vụ đông xuân với giá tốt thì nông dân mới có tinh thần để sản xuất vụ tiếp” - ông Tâm chia sẻ. Đồng quan điểm, ông Phạm Thái Bình, Tổng giám đốc Công ty cổ phần Nông nghiệp công nghệ cao Trung An, nói nay càng cho xuất khẩu nhanh thì cả nông dân, DN và nền kinh tế đều có lợi. Từ đó càng khuyến khích nông dân giữ ruộng, sản xuất lúa và đây là điều kiện để đảm bảo an ninh lương thực trong nước. QUANG HUY |
