Sự kiện Tổng thống Colombia Juan Manuel Santos được vinh danh giải Nobel Hòa bình chỉ vài ngày sau khi hiệp định hòa bình ông ký với tổ chức phiến quân Lực lượng Vũ trang Cách mạng Colombia (FARC) (bị cử tri Colombia bác bỏ trong cuộc trưng cầu dân ý) đã thu hút quan tâm của cộng đồng thế giới.
Nhận tin lúc còn đang ngủ
Tổng thống Santos cho biết ông được con trai báo tin lúc ông còn đang ngủ trên giường.
“Tôi nhận tin với cảm xúc ngập tràn. Giải thưởng là một sự công nhận rất, rất lớn với đất nước tôi. Tôi thật sự biết ơn” Tổng thống Santos trả lời phỏng vấn của Quỹ Nobel Foundation.
“Vinh dự này không phải dành cho tôi, mà cho tất cả nạn nhân của cuộc xung đột”. Với ông, giải thưởng Nobel Hòa bình là sự khích lệ cho tất cả người dân Colombia, đặc biệt những nạn nhân đã chết trong cuộc xung đột dài đằng đẵng này.
Ông kêu gọi người dân Colombia ủng hộ và hỗ trợ ông để đất nước Colombia đạt được giải thưởng cao quý nhất: Hòa bình cho Colombia.
Thủ lĩnh FARC Timoleon Jimenez cũng chúc mừng Tổng thống Santos trên mạng xã hội Twitter “Hòa bình sẽ không thể đạt được nếu không có nỗ lực của ông Santos cùng sự bảo trợ của Cuba và NaUy, cũng như sự tham gia của Venezuela và Chile”.
Tổng thống Colombia Juan Manuel Santos (trái) và Colombia Juan Manuel Santos trong buổi ký hiệp định hòa bình ngày 26-9 tại Havana (Cuba). Ảnh: AP
Lời chúc mừng đáng chú ý nhất có lẽ là của cựu Tổng thống Colombia Alvaro Uribe - người dẫn đầu cuộc vận động nói không trong cuộc trưng cầu dân ý về hiệp định hòa bình. Tổng thống Santos vốn là Bộ trưởng Quốc phòng trong chính phủ ông Uribe, tuy nhiên sau đó hai người xuất hiện bất đồng trong quan điểm chính trị.
Tổng thống Santos, đừng từ bỏ hy vọng!
“Tổng thống Santos, đừng từ bỏ hy vọng!” là lời kêu gọi của nhà hoạt động nhân quyền Rigoberta Menchu (Guatamala) với Tổng thống Colombia Juan Manuel Santos sau khi ông được giải Nobel Hòa bình ngày 7-10.
Bà Menchu đoạt giải Nobel Hòa bình 1992 vì nỗ lực chấm dứt ba thập niên nội chiến ở Guatamala. Phải đến bốn năm sau thời điểm bà được vinh danh với giải thưởng này cuộc nội chiến mới kết thúc (1996).
Bà Menchu kêu gọi Tổng thống Santos đừng từ bỏ nỗ lực và theo bà, giải thưởng Nobel Hòa bình sẽ giúp Tổng thống Santos dễ kêu gọi hỗ trợ từ quốc tế hơn với tiến trình hòa bình của ông và chắc chắn cuối cùng hòa bình cho Colombia sẽ thành hiện thực.
Với Tổng Thư ký LHQ Ban Ki-moon, giải thưởng Nobel Hòa bình cho Tổng thống Santos là một “thông điệp đúng lúc” gửi đến tất cả những người đang nỗ lực vì hòa giải quốc gia.
Tối 7-10, Tổng thống Mỹ Barack Obama đã đích thân gọi điện thoại chúc mừng Tổng thống Santos, khẳng định Mỹ luôn ủng hộ tiến trình hòa bình ông Santos theo đuổi.
Trước đó khi hay tin Tổng thống Santos được đoạt giải, Tổng thống Obama đã hoan nghênh Ủy ban Nobel NaUy đã có “lựa chọn đúng”. Theo ông, giải thưởng Nobel Hòa bình là một sự ghi nhận của thế giới đối với quá trình theo đuổi đầy dùng cảm và không từ bỏ của Tổng thống Santos trong cuộc thương lượng đầy khó khăn, phức tạp của ông với FARC để có được hiệp định hòa bình chấm dứt nửa thế kỷ nội chiến.
Tổng thống Obama cho rằng giải thưởng Nobel Hòa bình năm nay là thông điệp chuyển đến mọi người rằng hòa bình là điều luôn cần được ủng hộ và khuyến khích, đặc biệt trong một thế giới đầy xung đột như hiện nay.
Trả lời phỏng vấn AP (Mỹ), bà Ingrid Betancourt người Colombia gốc Pháp từng bị FARC bắt cóc trong sáu năm cho rằng người xứng đáng nhận được giải thưởng Nobel Hòa bình năm nay không chỉ là Tổng thống Santos mà cả lãnh đạo FARC.
“Để nói ra như vậy là điều khó khăn với tôi nhưng tôi phải nói thế vì đó là điều đúng đắn, dù họ từng là kẻ bắt cóc tôi.” Theo bà Betancourt, bà Betancourt bị FARC bắt cóc khi đang vận động tranh cử tổng thống Colombia năm 2002, được thả năm 2008.
Chủ tịch Ủy ban Nobel NaUy Kaci Kullman Five cũng đồng tình dù giải thưởng chính thức thuộc về Tổng thống Santos nhưng đó cũng là một sự khích lệ rất lớn với FARC.
Colombia liệu sẽ có hòa bình thật sự?
Đã có 260.000 người chết, 45.000 người mất tích và 6,9 triệu người phải sơ tán trong cuộc nội chiến dài nhất khu vực tây bán cầu - 52 năm - giữa chính phủ Colombia và FARC.
Thất vọng vì hiệp định hòa bình không được chấp nhận trong cuộc trưng cầu dân ý nhưng chính phủ Colombia không bỏ cuộc mà nhanh chóng quay trở lại tiếp tục với công việc tìm kiếm hòa bình.
Colombia liệu sẽ có hòa bình như mong muốn của cậu bé này? Ảnh: AP
Tại Havana (Cuba) ngày 7-10, hai phái đoàn thương lượng của chính phủ Colombia và FARC ra tuyên bố chung khẳng định họ sẽ không từ bỏ nỗ lực đạt được hòa bình thật sự. Trước mắt hai bên đồng ý kéo dài thỏa thuận ngừng bắn đến cuối tháng này.
Trong tuần, một đội thương lượng riêng của nội các Tổng thống Santos cũng đã xúc tiến gặp cựu Tổng thống Uribe thuyết phục ông Uribe bàn bạc về việc ký hiệp định hòa bình với FARC.
Theo báo CS Monitor (Mỹ), hai điểm chính mà chiến dịch nói không của cựu Tổng thống Uribe khai thác là: Một là hiệp định hòa bình cho phép các lãnh đạo FARC - vốn bị cáo buộc là tội phạm chiến tranh chịu một hình thức trừng phạt khác mà không phải bị tống giam, hai là cho phép FARC tham gia vào bầu cử chính trị Colombia.
Vì vậy nhiều chuyên gia trong đó có Giáo sư chính trị Michael Weintraub tại ĐH Andes (Colombia) nhận định bất kỳ một hiệp định nào trong tương lai giữa chính phủ Colombia và FARC nếu không thay đổi hai điểm này thì vẫn sẽ không được phe đối lập do cựu Tổng thống Uribe chấp nhận.
Theo GS Michael Weintraub, có một cách mà chính phủ Colombia có thể làm hòng tăng khả năng hiệp định hòa bình trong tương lai giữa chính phủ và FARC sẽ được chấp nhận là làm sao mời được phe của cựu Tổng thống Uribe tham gia vào quá trình thương lượng với FARC tạo ra một hiệp định mới.
Tuy nhiên theo Cố vấn cấp cao về tiến trình thương lượng hòa bình Virginia Bouvier tại Viện Hòa bình Mỹ, thậm chí một khi người dân Colombia thông qua hiệp định hòa bình mới thì hòa giải dân tộc có thể vẫn chưa chuyển biến ngay lập tức.
“Ít nhất trong hai năm đầu hai bên phải xây dựng lòng tin lẫn nhau, hiểu được lo ngại cũng như quyền lợi của mỗi bên” - bà Bouvier nói với CS Monitor.
Thế nên theo CS Monitor, việc Tổng thống Santos được giải Nobel Hòa bình và việc Colombia có hòa bình thực sự là hai vấn đề hoàn toàn khác. Không ai chắc giải Nobel Hòa bình của Tổng thống Santos sẽ mang lại hòa bình thật sự cho Colombia.
