Tổng thống Nga Vladimir Putin đã “khoe” chiến đấu cơ tàng hình mới nhất của Nga Su-57 với người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan tại lễ khai mạc triển lãm hàng không quốc tế MAKS-2019 ngày 27-8 diễn ra bên ngoài thủ đô Moscow, theo tờ South China Morning Post (SCMP).
Được vây quanh bởi các bộ trưởng quốc phòng Nga và Thổ Nhĩ Kỳ, Tổng thống Putin và Tổng thống Erdogan đã mục sở thị buồng lái của chiếc tiêm kích tàng hình thế hệ năm Su-57 của Nga.
Hai nhà lãnh đạo cũng tham quan chiếc Su-57, màn hình hiển thị của máy bay trực thăng và một chiếc thủy phi cơ.
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan mục sở thị tiêm kích Su-57 của Nga. Ảnh: RT
Hoan nghênh “người bạn tốt” Erdogan tới cuộc triển lãm hàng không này, Tổng thống Nga đã giới thiệu “những khả năng kỹ thuật của thế hệ mới nhất của Không quân Nga” mà ông nói “sẽ mở ra nhiều cơ hội mới cho sự hợp tác cùng có lợi”, theo bản ghi chép của Điện Kremlin.
Khi Tổng thống Erdogan hỏi thăm liệu có thể mua Su-57 hay không, ông Putin cười đáp: “Các ngài có thể mua”, theo hãng thông tấn Interfax.
Chuyến thăm Nga của ông Erdogan diễn ra sau khi Mỹ tháng trước quyết định đình chỉ việc Thổ Nhĩ Kỳ mua và sản xuất chiến đấu cơ tàng hình hiện đại F-35 nhằm trả đũa việc nước này mua hệ thống tên lửa phòng không S-400 từ Nga.
Mỹ nói rằng việc mua S-400 không phù hợp với vai trò của Thổ Nhĩ Kỳ trong Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và chương trình F-35 bởi vì Nga có thể thu thập thông tin về công nghệ hiện đại của F-35 thông qua S-400.
Thổ Nhĩ Kỳ đã đặt mua khoảng 100 chiếc F-35 và sẽ phải tìm giải pháp thay thế nếu Mỹ duy trì lệnh cấm.
Thổ Nhĩ Kỳ nhiều lần tuyên bố sẽ phải tìm chiến đấu cơ hiện đại ở nơi khác nếu nước này bị cấm mua F-35. Nga cũng từng cho hay nước này sẵn sàng thảo luận về thỏa thuận Su-57 tiềm năng với Thổ Nhĩ Kỳ nếu Ankara quan tâm.
Những chiếc tiêm kích của tập đoàn Sukhoi (Nga) thực hiện màn trình diễn bay tại triển lãm hàng không MAKS-2019. Ảnh: Bloomberg
Sau khi tham dự triển lãm hàng không, Tổng thống Nga Putin và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan đã tổ chức họp báo chung. Tại đây, ông Erdogan khẳng định Ankara tiếp tục hợp tác quân sự với Moscow, bao gồm chiến đấu cơ.
Sau cuộc khủng hoảng liên quan tới sự kiện các tiêm kích Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi một chiến đấu cơ của Nga gần biên giới Syria năm 2015, ông Putin và ông Erdogan đã thúc đẩy quan hệ kinh tế và quân sự trong những năm gần đây khi quan hệ giữa Thổ Nhĩ Kỳ với NATO gặp trục trặc.
Hai nhà lãnh đạo Mỹ-Thổ Nhĩ Kỳ đã tổ chức các cuộc đối thoại nhằm giải quyết những bất đồng liên quan tới cuộc tấn công của quân đội Syria được Nga hậu thuẫn nhằm vào các nhóm nổi dậy ở tỉnh Idlib, tây bắc Syria. Cuộc tấn công này có nguy cơ dẫn tới một làn sóng người tị nạn mới kéo tới Thổ Nhĩ Kỳ.
“Thổ Nhĩ Kỳ là đối tác rất thân thiết của chúng tôi, là đồng minh của chúng tôi”, người phát ngôn của Tổng thống Putin, ông Dmitry Peskov nói về Thổ Nhĩ Kỳ ngày 26-8.
Trong khi từ chối tiết lộ liệu ông Putin và ông Erdogan sẽ thảo luận những thương vụ vũ khí mới hay không, ông Peskov lưu ý “mọi thứ thật sự đi đúng quỹ đạo” tại triển lãm hàng không MAKS.
Tiêm kích Su-57 của Nga. Ảnh: SPUTNIK
Thổ Nhĩ Kỳ khẳng định nước này buộc phải mua hệ thống phòng thủ của Nga bởi vì các đồng minh NATO, trong đó có Mỹ, sẽ không đáp ứng nhu cầu phòng thủ của Thổ Nhĩ Kỳ.
Mỹ nhiều lần đề nghị bán hệ thống phòng không Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ nhưng không gồm chuyển giao công nghệ trong thỏa thuận – điều chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ cho rằng cần thiết để phát triển khả năng sản xuất nội địa.
Su-57 là máy bay chiến đấu tàng hình thế hệ thứ năm, một chỗ ngồi, hai động cơ, do tập đoàn vũ khí Sukhoi của Nga sản xuất. Su-57 thực hiện chuyến bay đầu tiên vào tháng 1-2010 và được xem là đối thủ của F-22 cũng như F-35 của Mỹ.
Về giá của chiếc Su-57, hồi tháng 7 năm ngoái, nhà lập pháp Nga Vladimir Gutenev nói với hãng tin Sputnik rằng Su-57 sẽ có giá rẻ hơn tiêm kích F-22 và F-35 của Mỹ mặc dù Su-57 có các đặc điểm tương tự, thậm chí về tính cơ động có thể tốt hơn máy bay của Mỹ.
Ông Gutenev thêm rằng Su-57 sẽ rẻ hơn 2,5 lần giá của F-22 và F-35.
Sputnik cho biết mỗi chiếc F-22 có giá 146,2 triệu USD, giá mỗi chiếc F-35 dao động từ 83-108 triệu USD. Tuy nhiên, Lầu Năm Góc hồi cuối năm 2017 công bố mức giá của F-22 là 143 triệu USD/chiếc, trong khi nhà thầu quốc phòng Lockheed Martin tháng 6-2018 cho biết giá mỗi chiếc F-35 dao động từ 94,3-122,4 triệu USD tùy vào biến thể.
Căng thẳng ở Idlib, Syria
Ngoài ra, ông Putin và ông Erdogan cũng thảo luận về tình hình ở Syria, gồm những diễn biến gần đây ở tỉnh Idlib. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ ca ngợi những thỏa thuận về vùng giảm căng thẳng này, song nói rằng việc thực thi thỏa thuận của họ gặp khó khăn do các hoạt động của quân đội Syria, theo hãng tin Sputnik.
“Liên quan tới bản ghi nhớ Sochi mà chúng ta đã ký tháng 9 năm ngoái, chúng ta đã có thể đạt được sự ổn định tương đối. Nhưng không may, từ tháng 5, lực lượng chính phủ Syria đã ném bom vào các cơ sở dân sự vốn vi phạm thỏa thuận, làm phức tạp việc thực thi bản ghi nhớ Sochi”, ông Erdogan nói.
Tổng thống Nga Vladimir Putin (trái) và người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan. Ảnh: AP
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ nói thêm rằng những diễn biến mới nhất ở Idlib bắt đầu gây nguy hiểm cho binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ (được triển khai ở Syria mà không có sự đồng ý của Damascus). Ông Erdogan lưu ý “tất cả bước đi có liên quan” sẽ được thực hiện nhằm tránh gây nguy hiểm cho lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ.
Đáp lại, Tổng thống Putin nói rằng Nga chia sẻ những lo ngại của Thổ Nhĩ Kỳ về tình hình ở Idlib, song chủ yếu là lo lắng về các hoạt động của quân khủng bố ở khu vực này.
“Những kẻ khủng bố tiếp tục bắn phá vị trí của quân chính phủ Syria, cố gắng tấn công các cơ sở quân sự của Nga. Vùng giảm căng thẳng này không nên là nơi ẩn náu cho các phiến quân và hơn nữa làm bàn đạp cho một cuộc tấn công mới”, ông Putin nói.
Đáp trả các cuộc bắn phá đến từ tỉnh Idlib, quân đội Syria trước đó trong tháng 8 đã phát động một chiến dịch tấn công và kiểm soát thị trấn chiến lược Khan Sheikhun cùng một số khu vực ở Idlib và phía bắc tỉnh Hama.
Mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ và Nga ủng hộ các bên đối lập nhau trong cuộc chiến ở Syria, song hai nước đã hợp tác nhằm cố gắng ngăn chặn cuộc chiến.
Ông Erdogan hy vọng tìm thấy điểm chung với ông Putin trước khi gặp các nhà lãnh đạo Nga và Iran ở Ankara vào ngày 16-9 nhằm thảo luận cách kìm chân quân đội Syria.
