Người sáng lập tập đoàn công nghệ Huawei (Trung Quốc) - ông Nhậm Chính Phi tự nhận mình giờ là “một ông già” chỉ có vai trò "làm cảnh" cho Huawei và “sẽ sớm bị mọi người lãng quên”. Đây là lời ông Nhậm chia sẻ với tờ South China Morning Post (SCMP) trong một cuộc trả lời phỏng vấn gần đây.
“Tôi chỉ là một ông già 75 tuổi. Còn điều gì để mọi người nhớ đến tôi? Giờ mong muốn lớn nhất của tôi là đi uống cà phê trong một cái quán mà không ai chú ý đến tôi” – ông nói.
Người sáng lập Huawei - ông Nhậm Chính Phi trả lời phỏng vấn trực tuyến với báo South China Moring Post. Ảnh: SCMP
Theo SCMP, mong muốn của ông Nhậm có vẻ đơn giản nhưng có lẽ nó ngoài tầm với của một lãnh đạo tập đoàn như ông, nhất là trong thời điểm Huawei đang là tâm điểm của cuộc chiến công nghệ dữ dội giữa Mỹ và Trung Quốc.
Ông Nhậm Chính Phi: Chỉ đóng vai trò biểu tượng ở Huawei
Trước khi bà Mạnh Vãn Chu (con gái ông) bị bắt, ông Nhậm Chính Phi chưa bao giờ trả lời phỏng vấn trên truyền hình và hiếm khi nói chuyện với nhà báo. Nhiều nhân viên của Huawei kể cả tại trụ sở chính ở Thâm Quyến cho biết chưa bao giờ gặp trực tiếp giám đốc điều hành của mình.
Một nhân viên kề cận nhiều năm nói rằng người sáng lập Huawei thực sự là một con người thẳng thắn. Có lần, ông Nhậm trực tiếp mắng một nhân viên của mình ngay tại một cuộc triển lãm chỉ vì anh này không đưa ra câu trả lời thỏa đáng về các sản phẩm và thái độ của đối tác.
“Ông Nhậm là nhà lãnh đạo chín chắn, là lãnh đạo tinh thần của Huawei” – người nhân viên kề cận lâu năm này nói với SCMP.
Đáp lại mô tả trên, ông Nhậm nói: “Tôi không phải là nhà lãnh đạo tinh thần của Huawei. Tôi là một lãnh đạo "bù nhìn". Công ty đang được ba Chủ tịch luân phiên lãnh đạo”.
“Tôi chỉ đóng một vai trò biểu tượng, giống như một bức tượng thần trong đền. Không có tượng, đền sẽ trống, mà sự thật tượng này cũng không làm gì cả. Dù tôi có ở Huawei hay không, việc này cũng không có nhiều tác động” – ông nói thêm về mình.
Ông Nhậm cũng từng cho biết trong một số bài phỏng vấn thì ông là kiểu người “nghĩ gì nói nấy” và không nhân viên cản ông được. Cho nên, nhiều khi các thành viên công ty cảm thấy một số câu trả lời của ông, dưới góc độ quan hệ công chúng, là không hay và thậm chí có thể tạo ra ít nhiều tác động bất lợi.
Ông Nhậm Chính Phi trong một hội nghị tại trụ sở của Tập đoàn Huawei ở Thâm Quyến (Trung Quốc). Ảnh: REUTERS
Về những đóng góp cho Huawei, ông nói mình chỉ làm những việc liên quan đến “nghiên cứu khoa học và duy trì sản xuất”.
Còn về việc vì sao ông ít quảng bá cho Huawei trong các cuộc phỏng vấn trước, ông chỉ nói: “Sống còn không phải là chuyện để nói. Nó liên quan đến rất nhiều vấn đề, vì vậy tôi chú ý nhiều đến các vấn đề nội bộ hơn. Những đóng góp lớn của tôi là giúp duy trì sức mạnh của công ty trong thời gian khó khăn của Huawei”.
Khó khăn và kinh nghiệm đã giúp ông xây dựng văn hóa Huawei
Theo SCMP, có lẽ nhờ xuất phát điểm từ việc lớn lên tại một thị trấn miền núi ở tỉnh Quý Châu (Trung Quốc) nên ông Nhậm không xa lạ gì với nghịch cảnh.
Ông cho biết mình là con trai của một giáo viên, đã sống sót qua nạn đói lớn của Trung Quốc trong những năm 1958-1961 và sau đó gia nhập Quân đội Giải phóng Nhân dân (PLA) vào năm 1974. Ông nói đó là "lựa chọn tốt nhất" giữa bối cảnh hàng triệu người dân Trung Quốc không có quyền đi học do những bất ổn chính trị và xã hội kéo dài lúc bấy giờ.
Bốn năm sau, ông gia nhập Đảng Cộng sản Trung Quốc và được chọn vào Hội nghị Khoa học Quốc gia để phát minh ra một công cụ quan trọng dùng trong thử nghiệm các thiết bị quan trọng cho nhà máy sợi.
Ông nói: “Chúng tôi như là những người thợ chuyển việc. Lúc bấy giờ, không có nhiều kỹ thuật viên trong quân đội, vì vậy những người lính như tôi đã được cử đến làm việc tại nhà máy này”.
Năm 1987, ông rời quân ngũ và thành lập công ty Huawei với số vốn 21.000 nhân dân tệ (gần 70 triệu đồng).
Công nhân tại một nhà máy của Huawei ở Quảng Đông (Trung Quốc) hồi tháng 12-2019. Ảnh: REUTERS
Kinh nghiệm trong quân ngũ đã giúp ông Nhậm có ý thức trách nhiệm về việc củng cố văn hóa của Huawei.
Ý thức trách nhiệm được thể hiện qua việc Huawei đã hỗ trợ cứu hộ trong trận động đất tại Tứ Xuyên năm 2008, trận động đất năm 2011 tại Nhật và sự cố rò rỉ hạt nhân tại Fukushima (Nhật). Gần đây Huawei cũng giúp triển khai cơ sở hạ tầng viễn thông 5G cho các bệnh viện đang điều trị COVID-19 ở TP Vũ Hán, theo SCMP.
"Là một công ty truyền thông, chúng tôi có trách nhiệm tham gia vào các tình trạng khẩn cấp trên toàn thế giới. Đây là nhiệm vụ của chúng tôi. Khi có trường hợp khẩn cấp, chúng tôi không phải là một công ty mà như là “một người lính cứu hỏa” với mục tiêu trước hết là giải quyết vấn đề” – ông nói.
Đối với những người lao động cho Huawei trong đợt bùng phát đại dịch COVID-19 này, ông Nhậm cho biết đã chia sẻ rất nhiều hộp đồ ăn cho các tài xế xe tải.
“Rất khó cho các tài xế của Huawei tìm thức ăn trên đường. Chúng tôi đã chuẩn bị cho họ hộp đồ ăn. Trong đó có đủ cà phê, trà, sữa chua và cả khẩu trang. Chúng tôi còn dựng lều ở những nơi dỡ hàng cho họ nghỉ. Những người tài xế này là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi cho việc vận chuyển hàng” - ông Nhậm nói.
Ông Nhậm: Điều hối tiếc là gia đình
Khi được hỏi về gia đình mình, ông Nhậm Chính Phi có vẻ kín đáo hơn.
“Những đứa con của tôi giờ đã trưởng thành. Tôi đã không dành thời gian chơi với con hay đọc truyện cho chúng khi chúng còn nhỏ. Đối với vợ, tôi cũng vậy. Chúng tôi không mấy gần gũi nhau và tôi rất tiếc không dành nhiều thời gian cho bà ấy”.
Con gái lớn của ông – bà Mạnh Vãn Chu đã làm việc nhiều năm tại Huawei và vươn lên vị trí Giám đốc tài chính. Người con thứ hai là Mạnh Bình cũng đang làm việc cho một công ty con của Huawei. Hai người con lớn của ông Nhậm đều lấy họ mẹ chứ không theo họ cha.
Người con gái tên Annabel Yao (Annabel Diêu) của ông Nhậm với người vợ thứ hai thì hiện đang học tại Đại học Harvard ở Mỹ.
Bà Mạnh Vãn Chu xuất hiện trong phiên điều trần tại Canada hồi tháng 1 về nội dung dẫn độ bà về Mỹ. Ảnh: REUTERS
Nói về người con gái lớn của mình, ông Nhậm chia sẻ: “Chúng tôi mới nói chuyện với nhau hồi Tết nguyên đán. Tôi nhớ nó. Chúng tôi là gia đình mà. Nhưng nhớ cũng không làm được gì. Còn một quy trình pháp lý lâu dài mà chúng ta phải vượt qua, từng bước một”.
Bà Mạnh Vãn Chu bị phía Canada bắt giữ theo yêu cầu của Mỹ. Hiện bà vẫn đang bị quản thúc tại Canada và chờ các phiên điều trần quyết định việc dẫn độ bà sang Mỹ. Nếu bị dẫn độ sang Mỹ, bà sẽ phải đối mặt với các cáo buộc gian lận ngân hàng.
Bạn ông Nhậm nhận xét ông ấy như kẻ mộng mơ Don Quixote (Đông Ki-sốt)
Ông Tian Tao – Cố vấn tại Hội đồng tư vấn quốc tế của Huawei và người bạn thân thiết 20 năm của ông Nhậm mô tả rằng người sáng lập Huawei là “một kẻ mộng mơ Don Quixote – người chuyên làm những điều không thể”.
Trong một bài viết hồi năm 2001, ông Tian nói rằng vào thời điểm Huawei mới thành lập, cuộc sống vô cùng khó khăn. Ông Nhậm phải ở chung với bố mẹ và các cháu trong một căn phòng chỉ vỏn vẹn 10m vuông, chật hẹp đến độ phải nấu ăn ở ban công.
Thiếu vốn, không được tiếp cận với các khoản vay từ các ngân hàng quốc doanh, công ty thậm chí không thể trả tiền lương cho nhân viên của mình. Thay vào đó, ông Nhậm đã trả cho họ bằng cổ phiếu và những lời hứa về cổ tức.
“Ngay cả thời kỳ khó khăn cực độ như vậy, ông Nhậm nói với nhân viên mình rằng trong vòng 20 năm tới, Huawei sẽ trở thành ba công ty nhân vật quan trọng nhất trong ngành viễn thông toàn cầu” – ông Tian nói với SCMP.
Để đạt được như ngày hôm nay, ông Nhậm cũng phải trả giá nhiều. Ông ấy cũng từng mắc chứng trầm cảm nặng và chịu áp lực rất lớn.
“Ông Nhậm mở điện thoại 24/24. Ông ấy đi công tác trên thế giới gần như 3 tháng một năm. Bận rộn đến nỗi không có thời gian cho bạn bè. Tôi biết ông ấy trên 20 năm và nghĩ rằng ông không có bạn bè cùng ngành, chính phủ và truyền thông” – ông Tian viết trong cuốn sách của mình về Huawei.
“Lao đầu vào công việc cũng khiến ông ấy trả giá cho mối quan hệ thân thiết với gia đình, điều ông ấy cho rằng là hối tiếc lớn nhất” – ông Tian nói thêm.
Dù với gia đình là điều hối tiếc nhất, nhưng ông Nhậm là một người vô cùng ân cần với những người xung quanh khi làm việc, theo lời ông Tian.
“Ông ấy chú ý đến những chi tiết nhỏ. Khi chúng tôi nói chuyện, ông ấy sẽ đi xung quanh, tìm kiếm trái cây hay đồ giải khát gì đó. Ông ấy rất quan tâm đến đến người khác” – ông Tian nói.
Bạn ông Nhậm nói rằng ông ấy rất quan tâm đến người xung quanh. Ảnh: REUTERS
Về nhược điểm, ông Tian cho biết ông Nhậm Chính Phi là con người thiếu kiên nhẫn và thiếu kiềm chế.
"Cuộc sống của ông ấy cũng rất nhàm chán và đơn điệu vì chỉ có vài ba sở thích ngoài đọc sách” – ông Tian nói. Ông Tian tiết lộ ông Nhậm đọc rất chăm chú và rất nhanh. Ông Nhậm còn thích sau đó rút ra ý tưởng từ nhiều nguồn khác nhau và kết nối chúng lại với Huawei, theo ông Tian.
Ông đọc rất nhiều từ các bài báo cáo của Bộ Quốc phòng Mỹ về những rủi ro và cơ hội trong vấn đề mạng 5G, cho tới những bài viết về lệnh triển khai quân đội Mỹ của Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis lúc đó.
"Họ biết cách khởi động các chiến dịch hiệu quả chống lại chúng ta. Dựa vào cách nhìn của họ mà chúng ta học cách cải thiện bản thân mình" - ông Tian thuật lại lời ông Nhậm.
Gần đây, người sáng lập Huawei đã hạn chế đọc lại để bảo vệ đôi mắt của mình. Ông chọn xem những video thú vị trên nền tảng Doutin hay Tiktok và phim truyền hình.
“Ông ấy 75 tuổi rồi đó nhưng ông xem tất cả các chương trình phổ biến mà những người trẻ 9X, 10X theo dõi” – ông Tian tiết lộ.
Ông Nhậm: Chỉ muốn đi uống cà phê mà không ai nhận ra
Có lẽ sau khi dành cả đời cho Huawei, ông Nhậm đang tính rút lui và chuẩn bị cho một tương lai của công ty mà không có ông, theo SCMP.
"Sẽ có một ngày tôi nghỉ hưu. Mọi người ai rồi cũng sẽ qua đời, không ai sống mãi” – ông Nhậm nói.
Ông nói rằng dù công ty ở Thâm Quyến nhưng vẫn chưa thăm thú hết nơi đây vì mọi người sẽ nhận ra và đăng hình ảnh về ông.
Nhưng qua đợt dịch COVID-19 này, ông ấy mới cơ hội đến thăm nhiều công viên, quán cà phê và trung tâm mua sắm trống trong thành phố vì có rất ít người.
“Sẽ thật tuyệt vời nếu không ai chú ý đến tôi trong quán cà phê lúc tôi già với nhiều nếp nhăn hơn, đội nón và chống gậy. Tôi sẽ ngồi tại đó và tận mắt chứng kiến vẻ đẹp của đất nước mình” – ông chia sẻ.
