Những ngày đầu tháng 11, khi nước lũ trên sông Hương bắt đầu rút chậm, người dân tại Phố cổ Bao Vinh (phường Hóa Châu, TP Huế) bàng hoàng trở về dọn dẹp nhà cửa.
Trận "đại hồng thủy" vừa qua, với đỉnh lũ được ghi nhận chỉ thua mốc lịch sử năm 1999, đã biến di sản này thành một vùng sông nước, để lại nỗi ám ảnh và sự tan hoang.
Ngồi bần thần trong căn nhà cổ vốn là "lầu son gác tía" một thời, bà Phan Thị Diệu Liên (85 tuổi) vẫn chưa hết hoảng sợ khi kể lại khoảnh khắc lũ ập đến.
"Lũ lên nhanh quá, chỉ trong chốc lát đã ngập quá nửa tầng 1. Căn nhà gỗ của gia đình qua bao năm đã xuống cấp, nay lại ngâm nước lâu nên tôi sợ lắm. Hai vợ chồng già chỉ biết dìu nhau chạy vội lên gác 2 cố thủ", bà Liên kể lại.
Nói về những ngày bị cô lập, bà Liên cho biết: "Kinh hoàng lắm. Điện mất, hai vợ chồng ngồi trên gác chỉ biết cầm cự bằng mì tôm sống qua ngày. Cứ nghe tiếng nước chảy xiết bên ngoài là không tài nào chợp mắt được, chỉ mong nước rút thật nhanh".
Cái thiếu ăn có thể qua, nhưng điều bà Liên lo ngại nhất là mưa lũ vẫn tiếp diễn khiến căn nhà gỗ ngâm lâu trong nước cộng với sóng lớn do thuyền, ghe đi lại thì sợ căn nhà có thể không chịu nổi.
Theo ghi nhận, những căn nhà cổ xoay lưng ra sông Hương là nơi chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Dù lũ đã bắt đầu rút, khu vực ven sông vẫn là một biển nước mênh mông, chảy xiết, không thể phân biệt đâu là mặt sông, đâu là bờ.
Khi trở về nhà sau cuộc di tản đến nơi an toàn, người dân thất thần nhìn một lớp bùn non đặc quánh. Toàn bộ tài sản, vật dụng sinh hoạt ở tầng 1 gần như bị nhấn chìm, hư hỏng hoàn toàn. Những bức tường cổ xưa nay hiện rõ những vệt loang lổ do ngấn nước.
Từng là thương cảng sầm uất bậc nhất xứ Đàng Trong, Bao Vinh ngày nay vẫn lưu giữ được vẻ đẹp trầm mặc với quần thể kiến trúc nhà cổ độc đáo, cùng các đình chùa, làng nghề truyền thống.
Tuy nhiên, qua thời gian, những căn nhà cổ ngày một xuống cấp, nhiều căn nhà đã "tháo chạy" khỏi phố cổ vì người dân không có khả năng sửa chữa hay không nhìn thấy một tương lai phố cổ được tái sinh.
Đợt mưa lũ vừa qua, tại TP Huế có 14 người chết, ở các địa phương Phú Xuân, Thuỷ Xuân, Thanh Thủy, Thuận An, Hương An, Hương Trà, Kim Trà, Quảng Điền, Vỹ Dạ, Phú Xuân và Thuận An.
Theo thống kê sơ bộ của các địa phương, đến ngày 1-11 trên địa bàn toàn TP còn hơn 5.975 ngôi nhà bị ngập với độ sâu ngập từ 0,3 m - 0,7 m, một số địa phương bị ảnh hưởng nặng như xã Quảng Điền, Phong Dinh, phường Hóa Châu, Phú Hồ…