Động thái thỏa thuận bí mật này đồng nghĩa với người nộp thuế đang phải trả tiền để bảo vệ những người đang bị điều tra về hành vi tra tấn. Hai nhà tâm lý Jim Mitchell và Bruce Jessen là những người kiến tạo nên chương trình thẩm vấn của CIA. Các cựu quan chức tình báo cho biết Mitchell và Jessen cũng liên tục áp dụng phương pháp trấn nước nhằm vào các nghi can khủng bố bên trong nhà tù bí mật của CIA.
Việc tiết lộ về sự tham gia trấn nước của Jim Mitchell và Bruce Jessen tại cái gọi là "các địa chỉ đen", cho thấy ngay cả chương trình thẩm vấn nhạy cảm nhất của CIA cũng lệ thuộc quá nhiều vào sự hỗ trợ của người ngoài cuộc.
Abu Zubaydah (trái) bị trấn nước tổng cộng 83 lần và Abd al-Nashiri
Thông thường, các sĩ quan CIA mua bảo hiểm trị giá khoảng 300USD/năm để trang trải các chi phí pháp lý (nếu có), với mức bồi thường trọn gói khoảng 1 triệu USD. Hiện tại, CIA chi trả trọn phí bảo hiểm cho hầu hết nhân viên của mình, nhưng ở đỉnh cao của cuộc chiến chống khủng bố, các sĩ quan đã phải trả một nửa. Việc thỏa hiệp với Mitchell và Jessen, được biết đến như là một "lời hứa bồi thường". Không giống như các sĩ quan CIA (được tuyển dụng gắt gao), Mitchell và Jessen chỉ là công dân thuần túy đầu tiên được giám sát công việc mà họ kiến tạo tại các trại giam bí mật.
Sau cuộc tấn công khủng bố ngày 11/9/2001, Mitchell và Jessen bán cho Chính phủ Mỹ một chương trình thẩm vấn chống lại các nghi phạm Al-Qaeda đáng giá. Hai nhà tâm lý học này dành nhiều năm đào tạo các sĩ quan quân sự "chống thẩm tra" và thông qua đó giúp binh lính Mỹ học cách thực hiện các kỹ năng như khỏa thân bắt buộc, học các tư thế stress đau đớn, mất ngủ và trấn nước. Tuy các kỹ thuật thẩm vấn ấy luôn được đào tạo tại quân trường với tên gọi tắt là SERE - Tồn sinh, Lẩn trốn (chuồn), Đối kháng, Thoát hiểm - nhưng không bao giờ áp dụng trong bất cứ cuộc thẩm vấn thực tế nào.
Điều đó đã thay đổi vào năm 2002 sau vụ bắt giữ nghi can Abu Zubaydah. Y là chiến lược gia của phiến quân Al-Qaeda. CIA tin rằng cần có chiến thuật cứng rắn hơn bình thường để moi thông tin của y, do đó Mitchell và Jessen bay tới một nhà tù bí mật của CIA ở Thái Lan để giám sát việc thẩm vấn Zubaydah, theo hồ sơ được công bố trước đây và của các cựu quan chức tình báo. Hai nhà tâm lý tra tấn bằng nước Zubaydah tổng cộng... 83 lần!
Trong tra tấn bằng nước, người ta buộc tù nhân trên một băng ghế, hai chân để cao hơn đầu. Đầu của tù nhân được cố định và người thẩm vấn đặt một miếng vải phủ lên miệng và mũi của tù nhân, rồi đổ nước lên trên tấm vải đó một cách có kiểm soát. Tài liệu thêm rằng "luồng khí hít vào cơ thể bị chặn khoảng 20 đến 40 giây, kỹ thuật này tạo cảm giác ngạt thở và chết đuối". Kẻ giỏi nhất không chịu được quá 20 phút kiểu tra tấn này.
Hình thức thẩm vấn bằng cách trấn nước bắt nguồn từ Tây Ban Nha nhiều thế kỷ trước. Nạn nhân bị cột vào một tấm ván, đầu thấp hơn chân, sau đó bị đổ nước vào miệng. Nạn nhân sẽ cảm thấy nghẹn và ngạt thở. Có trường hợp đầu nạn nhân bị trùm một tấm vải hoặc túi nilon để khi đổ nước làm tăng cảm giác ngạt thở. Trong một số trường hợp khác, đầu nạn nhân bị nhúng ngập vào thùng nước.
Jim Mitchell và Bruce Jessen cũng trấn nước nghi can âm mưu vụ đánh bom chiến hạm USS Cole Abd al-Nashiri 2 lần tại Thái Lan. Họ cũng góp chút vai trò trong việc xét hỏi kẻ chủ mưu vụ tấn công khủng bố ngày 11-9 Khalid Sheikh Mohammed.
Mohammed đã bị trấn nước 183 lần tại Ba Lan vào năm 2003, theo các tài liệu và các cựu quan chức tình báo. Trong các cuộc thẩm vấn, nhân viên CIA thường áp dụng kiểu tra tấn bằng nước đối với tù nhân.
Lệ Đào tổng hợp (ANTG)
