Tổng Lãnh sự Úc: Nông sản Việt cần ý tưởng và công nghệ để 'cất cánh'

Tại chương trình “Cuộc gặp bất ngờ” mừng xuân Quý Mão 2023, phấn khởi chia sẻ thông tin “tết này, người Việt có thể thưởng thức quả đào và xuân đào Úc”, bà Sarah Hooper - Tổng Lãnh sự Úc tại TP.HCM bộc bạch nhiều kinh nghiệm, gợi ý để Việt Nam (VN) có thể phát triển một nền nông nghiệp thông minh xứng tầm với tiềm năng.

Việt Nam trong chuỗi nông nghiệp giá trị cao

. Phóng viên: Quan sát thời gian vừa qua, chúng tôi thấy bà rất quan tâm và thường tham gia các sự kiện thúc đẩy hợp tác kinh tế Việt Úc, nhất là lĩnh vực đổi mới sáng tạo và nông nghiệp công nghệ cao. Bà cũng đi thăm và làm việc với nhiều tỉnh thành nổi tiếng về nông nghiệp. Vậy tiềm năng phát triển nông nghiệp thông minh tại VN như thế nào?

+ Bà SARAH HOOPER: Như bạn đã đề cập, VN có truyền thống sản xuất nông nghiệp, nuôi trồng thủy sản lâu đời và rất thành công.

Đất nước các bạn còn được biết đến là nơi sản xuất ra nhiều loại nông sản chất lượng cao và tất nhiên nổi tiếng với nền ẩm thực tuyệt vời. VN cũng có lực lượng nông dân, chủ doanh nghiệp nông nghiệp đông đảo và nguồn tài nguyên như đất, nước… rất dồi dào.

Hiện tại, VN có lợi thế cạnh tranh trong lĩnh vực sản xuất và đang hưởng lợi từ xu hướng chuyển dịch sản xuất của khu vực nhờ vào chuỗi giá trị toàn cầu (hay nói cách khác, VN đang trở thành điểm đến hay sự lựa chọn của nhiều doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng khu vực và thế giới).

Các bạn biết đấy, bí quyết để trở thành một nhà xuất khẩu nông sản lớn mạnh là hiểu rõ thị trường của mình và tạo được chuỗi cung ứng vững chắc, đáng tin cậy cho thị trường đó. Các nhà xuất khẩu phải nhận thức rõ khả năng của mình và tập trung vào các thị trường mà họ có lợi thế cạnh tranh. Đó là cách tiếp cận mà Úc đang nỗ lực để hỗ trợ sự phát triển của các nền nông nghiệp thông minh, trong đó có VN.

Cần đầu tư vào phát triển ý tưởng

. Úc là một trong những quốc gia hàng đầu thế giới về phát triển nông nghiệp chất lượng cao. VN cũng đang hướng đến mục tiêu ấy, vì vậy việc nghiên cứu mô hình từ Úc là một điều cần thiết. Bà có gợi ý gì về mô hình nông nghiệp thông minh phù hợp với VN?

+ Theo kinh nghiệm của Úc, nông nghiệp thông minh là kết quả của việc đầu tư vào những ý tưởng tốt nhất, dù rằng chúng ta phải chấp nhận một số ý tưởng có thể thất bại trong thực tế, và thất bại cũng sẽ mang lại những bài học vô giá. Vì vậy, việc chú trọng hỗ trợ các chương trình nghiên cứu và phát triển (R&D) trong nông nghiệp là rất quan trọng, tạo nên sự thành công cho ngành nông nghiệp Úc.

Để làm điều đó, chúng tôi đã đưa ra một cơ chế gọi là “growers levy” (tạm hiểu là khoản thu như tiền thuế từ nông dân để phục vụ cho các hoạt động nghiên cứu, phát triển giống cây trồng, vật nuôi, mô hình canh tác… mới hiệu quả hơn, năng suất hơn - PV). Mô hình này không chỉ đơn thuần là đánh thuế nông sản, mà đây còn là nguồn tiền để tái đầu tư đổi mới, phát triển các ý tưởng quan trọng phục vụ nông dân. Nhờ đó, chất lượng nông sản tốt hơn và giá nông sản cũng cao hơn.

Cạnh đó, Úc còn có Tổ chức Nghiên cứu Khoa học và Công nghiệp (CSIRO) thành lập vào năm 1916. Một trong những trọng tâm lớn nhất của CSIRO là nghiên cứu để giải quyết những vấn đề nông nghiệp Úc nhờ vào nghiên cứu khoa học, công nghệ tiên tiến.

Không chỉ tập trung ở Úc, CSIRO còn làm việc với các đối tác trên khắp thế giới, trong đó có VN. Công việc của CSIRO thực sự giúp ích rất nhiều cho ngành nông nghiệp trong việc cải thiện năng suất và chất lượng nông sản, tạo ra các loại nông sản giá trị cao. Thêm nữa tổ chức CSIRO còn tạo ra những công nghệ tiên tiến cho ngành chế biến nông sản, thậm chí còn tạo ra những thực phẩm được gia tăng giá trị để giúp ngành nông nghiệp phát triển như ngày nay.

Việt Nam – Úc hợp tác sẽ đi đến thành công

. Trong giai đoạn toàn cầu hóa, vai trò của hợp tác để phát triển nông nghiệp là như thế nào và bà nhận định thế nào về tiềm năng hợp tác Việt – Úc trong lĩnh vực này?

+ Chúng tôi rất vui khi VN và Úc cùng hợp tác trong chương trình “Đối tác đổi mới sáng tạo VN – Úc” (Aus4Innovation). Chương trình mở ra cơ hội để hai nước chia sẻ công nghệ và có những giải pháp về mặt kỹ thuật nhằm giải quyết những thách thức trong nông nghiệp.

Việt – Úc đều là những nước xuất khẩu nông sản và có lịch sử hợp tác lâu dài. Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp Quốc tế Úc (ACIAR) đã và đang hợp tác với VN trong suốt 30 năm qua. Gần đây, Trung tâm có một số dự án ở đồng bằng sông Cửu Long như tăng cường năng lực sản xuất, cạnh tranh cho chuỗi cung ứng xoài hay nghiên cứu các giống cây trồng có khả năng chống chịu tác động của nước biển dâng do biến đổi khí hậu.

Đây là những ví dụ điển hình thể hiện cách mà Úc và VN hợp tác để nâng cao năng lực cho ngành nông nghiệp.

Năm 2021, Thủ tướng Scott Morrison và Thủ tướng Phạm Minh Chính đã ký kết Chiến lược tăng cường hợp tác kinh tế Úc và VN. Chúng ta đã đàm phán thành công để xuất khẩu bưởi, chanh dây VN vào thị trường Úc và đưa quả đào và xuân đào Úc vào thị trường VN.

Ngoài ra, một lợi thế nữa là khí hậu hai nước khác nhau góp phần làm đa dạng hóa sản phẩm mỗi mùa vụ, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng. Chẳng hạn, VN là nguồn cung tôm và các sản phẩm từ tôm số một của Úc. Tính từ đầu năm 2021 đến tháng 6-2022, kim ngạch xuất khẩu tôm VN sang Úc đạt 337 triệu AUD. Việt Nam cũng là nhà cung cấp lớn về đồ nội thất, các sản phẩm gỗ và trái cây, các loại hạt, cá, cà phê, gạo,...

Còn Úc cũng xuất khẩu các mặt hàng thực phẩm và nông sản khác sang VN. Tôi tin là tất cả người dân VN đều biết tới thịt bò và quả cherry Úc. Nhưng có lẽ ít người biết rằng một lượng lớn mặt hàng mì ở VN được làm từ lúa mì Úc, bia người Việt uống cũng có nguồn gốc từ lúa mạch Úc và các nhà sản xuất dệt may tại đây cũng sử dụng nguồn nguyên liệu bông thô nhập từ Úc.

Một số mặt hàng nông sản tươi sống khác của Úc như tôm hùm đá, rượu vang và cam hiện cũng đã có mặt tại thị trường VN, thể hiện sự hợp tác đa dạng giữa hai nước.

. Xin cám ơn bà.

Tổng lãnh sự Susan Burns: Hỗ trợ doanh nghiệp Việt đầu tư sang MỹLENS

ĐỖ THIỆN - ĐỨC HIỀN thực hiện