Sáng 29-8, tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) được Ban quản lý đường sắt đô thị TP.HCM (MAUR) cho vận hành thử nghiệm toàn tuyến. Đây là lần chạy thử nghiệm dài nhất, kết nối từ ga trung tâm Bến Thành đến ga Suối Tiên, dài khoảng 20 km. Ông Nguyễn Quốc Hiển, Phó Trưởng MAUR, cho rằng đây là cột mốc quan trọng để hoàn thành công tác thi công dự án, tiến gần hơn đến công tác vận hành thương mại vào năm 2024.
 |
Tàu metro số 1 lần đầu chạy thử nghiệm toàn tuyến. Ảnh: TRANG TIẾN |
Phấn khởi khi được đi chuyến tàu metro đầu tiên
Khoảng 10 giờ 30, những vị khách đầu tiên của tuyến metro số 1 đã chính thức được lên tàu để tham gia hành trình vận hành thử nghiệm toàn tuyến metro số 1. Tàu chạy êm, nhẹ nhàng.
Đến ga Nhà hát TP, ga Ba Son (hai ga ngầm của tuyến metro số 1), tàu đều dừng lại cho hành khách tham quan, trải nghiệm. Đồng thời, trong một số ga trên cao, tàu cũng dừng lại để hành khách chụp ảnh, quan sát ga trên cao. Lần chạy thử nghiệm này còn đặc biệt hơn khi tàu metro lần đầu được “chạm” đến ga trung tâm Bến Thành (ga ngầm lớn nhất tuyến metro số 1) và cũng từ đây, tuyến metro số 1 lần đầu chạy thử nghiệm dài nhất.
 |
Ông Hà Ngọc Trường, Phó Chủ tịch Hội Cầu đường cảng TP.HCM, một trong những vị khách đầu tiên của tàu metro số 1, có mặt từ sớm. Ảnh TRANG TIẾN |
Ông Hà Ngọc Trường, Phó Chủ tịch Hội Cầu đường cảng TP.HCM, một trong những vị khách đầu tiên của tàu metro số 1, có mặt từ sớm. Ông Trường cho biết khi được xuống ga ngầm trung tâm Bến Thành, ông vô cùng hạnh phúc và choáng ngợp.
“Tuyến metro số 1 đã gần chạm đến đích, đạt hơn 95%, các hạng mục đã cơ bản hoàn thiện. Tôi thật vui mừng và hạnh phúc khi được tham gia trải nghiệm chạy thử toàn tuyến. Tàu chạy êm, hiện đại và đây sẽ là phương tiện được yêu thích trong tương lai. Như vậy, ngày vận hành chính thức tuyến metro số 1 đang tới gần” - ông Trường nói.
Với vai trò của một chuyên gia, ông Trường cho rằng tuyến metro số 1 đi được đến hôm nay đã mất nhiều thời gian vì đây là tuyến đầu tiên của TP. Những kinh nghiệm từ dự án này sẽ là bài học quý báu để TP tiếp tục hoàn thiện hơn 200 km đường sắt đô thị trong 12 năm tới.
 |
Những hành khách tham gia trải nghiệm chạy thử tuyến metro số 1. Ảnh TRANG TIẾN |
Chị Mỹ Bình, một hành khách tham gia trải nghiệm, cũng bày tỏ sự phấn khởi và xúc động khi được tham gia chạy thử nghiệm lần đầu tiên này. “Tôi đã đi metro ở nhiều nước khác trên thế giới và thấy rằng tuyến metro số 1 của chúng ta rất hiện đại, có thể sánh bằng các nước khác” - chị Bình bày tỏ.
Ông Trần Chí Trung, Trưởng phòng Kế hoạch và đầu tư Sở GTVT TP.HCM, cho biết ông rất hạnh phúc và tự hào khi tuyến metro số 1 vận hành thử nghiệm. Theo ông, đây là sự kiện có ý nghĩa vô cùng quan trọng và là một bước tiến lớn trong việc vận hành thương mại thời gian tới. Ông Trung cho rằng tàu metro số 1 được vận hành sẽ góp phần giải quyết ùn ứ, giảm thiểu xe cá nhân, bảo vệ môi trường.
Tàu chạy thử không quá 40 km/giờ
Tuyến metro số 1 dài 19,7 km, gồm 14 ga, trong đó có 3 ga ngầm và 11 ga trên cao, đi qua địa phận TP Thủ Đức, quận Bình Thạnh và quận 1. Đoàn tàu xuất phát từ ga trung tâm Bến Thành, là ga được thiết kế lớn nhất của mạng lưới đường sắt đô thị của TP với chiều dài 236 m, rộng 60 m, độ sâu khoảng 32 m. Trong tương lai, ga trung tâm Bến Thành sẽ kết nối với các tuyến metro số 1, số 2, số 3a và số 4.
 |
Tuyến metro số 1 dài 19,7 km, gồm 14 ga, trong đó có 3 ga ngầm và 11 ga trên cao, đi qua địa phận TP Thủ Đức, quận Bình Thạnh và quận 1. Ảnh TRANG TIẾN |
Ngoài phục vụ hành khách tuyến metro số 1, ga ngầm Bến Thành còn là điểm trung chuyển, kết nối các tuyến metro khác và các địa danh ở khu vực trung tâm TP như chợ Bến Thành, Công viên 23-9 thông qua sáu lối lên xuống. Ga trung tâm Bến Thành được thiết kế phù hợp với cảnh quan kiến trúc xung quanh và được xem là một trong những biểu tượng mới của TP.HCM trong tương lai.
Thời gian chạy tàu từ depot Long Bình đến ga trung tâm Bến Thành là 29 phút. Theo MAUR, do tàu đang trong giai đoạn thử nghiệm, để đảm bảo an toàn, tốc độ đoàn tàu được khống chế không vượt quá 40 km/giờ. Khi đi vào khai thác, tốc độ tối đa của đoàn tàu là 110 km/ giờ ở đoạn trên cao và 80 km/ giờ ở đoạn ngầm, tốc độ trung bình khoảng 40 km/ giờ.
 |
Hành khách tham gia chạy thử nghiệm đều cho biết tàu chạy êm và an toàn. Ảnh bên trong toa tàu metro số 1. Ảnh: TRANG TIẾN |
Ông Nguyễn Quốc Hiển, Phó Trưởng MAUR, ví von tàu metro số 1 xuất hiện tại ga trung tâm Bến Thành cũng như trái tim về với trung tâm đầu não TP. Đây là cột mốc đáng nhớ khi tàu metro số 1 lần đầu vận hành thử nghiệm toàn tuyến. Đặc biệt hơn khi việc thử nghiệm tổ chức đúng dịp lễ Quốc khánh 2-9 và 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Nhật Bản.
Tuyến metro số 1 đã chạy thử nghiệm cả đoạn trên cao và đoạn đi ngầm, từ ga trung tâm Bến Thành đến ga Suối Tiên, với chiều dài gần 20 km. Đây là sự kiện đánh dấu thêm một cột mốc mới trong quá trình triển khai dự án, tròn một năm kể từ ngày MAUR chạy thử nghiệm đoàn tàu metro đầu tiên trong phạm vi depot Long Bình.
Nỗ lực để vận hành chính thức vào năm 2024
Phó Trưởng MAUR Nguyễn Quốc Hiển cho biết chủ đầu tư, tư vấn và các nhà thầu sẽ đồng lòng, nỗ lực hơn nữa để hoàn thành công tác thi công dự án trong năm 2023, vận hành thương mại vào giữa năm 2024.
 |
Hành khách chụp ảnh TP từ trên tàu metro số 1. Ảnh TRANG TIẾN |
Cũng theo ông Hiển, từ đầu năm 2023 đến nay, MAUR, tư vấn và các nhà thầu đã nỗ lực, phối hợp chặt chẽ trong công tác triển khai dự án, vừa tiến hành các bước thử nghiệm. Trong đó, việc thử nghiệm được chia thành nhiều giai đoạn, từ thử nghiệm tĩnh, thử nghiệm động, thử nghiệm giao diện, thử nghiệm tích hợp… Từ nay đến cuối năm, các hoạt động thử nghiệm này sẽ tiếp tục được thực hiện và là cơ sở để vận hành thương mại toàn tuyến vào năm 2024.
Ông Hiển thông tin việc thử nghiệm đoạn trong hầm cũng là đoạn khó khăn nhất vì các nhà thầu vừa thi công vừa thử nghiệm trong điều kiện đường hầm chật hẹp, không gian nhỏ, điều kiện về ánh sáng, thông gió… không được thuận lợi như đoạn trên cao. Tuy nhiên, chủ đầu tư và các nhà thầu sẽ tiến hành phối hợp, đẩy nhanh tiến độ, tiếp tục thực hiện nhiều đợt vận hành thử nghiệm để hoàn thành mục tiêu vận hành thử toàn tuyến vào năm 2023 và vận hành thương mại vào năm 2024.
Về tiến độ xây dựng toàn tuyến, ông Hiển cho biết hiện toàn dự án tuyến metro số 1 đã đạt gần 96%. Từ nay đến cuối năm, MAUR sẽ cùng tư vấn NJPT và các nhà thầu Nhật Bản tiếp tục đẩy nhanh tiến độ để hoàn thành cơ bản công tác thi công, sau đó chuyển sang giai đoạn chạy thử nghiệm và khai thác thử làm cơ sở cho việc đánh giá an toàn hệ thống.•
Ba lần trễ hẹn hoàn thành metro số 1
Năm 2007, tuyến metro số 1 chính thức được khởi động với tổng kinh phí dự kiến là 17.387 tỉ đồng. Hai năm sau đó, dự án đội vốn lên khoảng 47.325 tỉ đồng. Trong đó, vốn vay ODA của Nhật Bản chiếm tới 88,4%, tương đương 41.834 tỉ đồng, còn lại là vốn đối ứng của TP.HCM. Như vậy, tuyến metro số 1 phải điều chỉnh vốn lên gấp 2,7 lần so với dự toán ban đầu.
Tháng 8-2012, tuyến metro số 1 chính thức khởi công, dự kiến hoàn thành sau sáu năm (năm 2018). Tuy nhiên, do nhiều yếu tố về mặt bằng, thiết kế kỹ thuật nên dự án phải điều chỉnh thời gian hoàn thành đến năm 2020.
Do thời gian triển khai kéo dài, đến năm 2019, dự án tiếp tục phải điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 43.757 tỉ đồng và dự kiến hoàn thành vào quý IV-2021. Ngoài ra, trong quá trình đầu tư, tuyến metro phát sinh nhiều hạng mục, buộc phải ký kết thêm phụ lục hợp đồng để thương thảo giữa hai bên. Năm 2020-2022, do ảnh hưởng bởi dịch COVID-19, tuyến metro số 1 xin tiếp tục lùi thời gian hoàn thành vào cuối năm 2023, đầu năm 2024.
