Các quan chức chính phủ Mỹ và Jordan cho biết vũ khí được Cục Tình báo trung ương (CIA) Mỹ và Ả Rập Saudi cung cấp cho phiến quân Syria đã bị tuồn ra thị trường chợ đen. Tờ The New York Times (NYT) cho biết số vũ khí tập kết tại Jordan đã bị các nhân viên tình báo nước này đánh cắp và bán cho các tay buôn lậu vũ khí.
Một số vũ khí bị đánh cắp đã được sử dụng trong một vụ xả súng tại trnug tâm huấn luyện cảnh sát Amman vào tháng 11-2015, làm hai người Mỹ và ba người khác thiệt mạng. Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã tiến hành điều tra vụ việc trong nhiều tháng qua.
Tình trạng trộm cắp vũ khí chỉ mới chấm dứt vài tháng trước sau khi chính phủ Mỹ và Ả Rập Saudi phàn nàn với chính phủ Jordan, theo tờ NYT và Al Jazeera. Các quan chức quốc phòng Jordan cho biết những sĩ quan tình báo tham gia vào vụ việc thu được nguồn lợi khủng. Số tiền được các tay sĩ quan này dùng để mua các món hàng xa xỉ, từ các “siêu xe” đến điện thoại iPhone đời mới nhất.
Phó Tổng thống Mỹ Joe Biden trong một chuyến viếng thăm Jordan. Ảnh: Getty
Tờ NYT nhận định vụ trộm vũ khí trị giá hàng triệu USD chính là hậu quả điển hình cho những chương trình vũ trang và huấn luyện các nhóm phiến quân mà CIA và Lầu Năm Góc đã thực hiện nhiều thập niên qua. Vụ việc diễn ra ngay cả khi chính quyền Tổng thống Obama đã đề ra mong muốn thắt chặt kiểm soát chương trình huấn luyện tại Jordan.
Số vũ khí được tuồn vào thị trường chợ đen bao gồm các loại súng trường tấn công Kalashnikov, súng cối và súng phóng lựu. Các điều tra viên không rõ số phận của phần lớn số vũ khí bị đánh cắp hiện ra sao. Tuy nhiên theo NYT, các chợ đen bán vũ khí Jordan là nguồn cung chủ yếu cho các mạng lưới tội phạm và các bộ lạc địa phương tại nước này. Một số tay lái buôn vũ khí cũng thu mua tại chợ đen và chuyển ra nước ngoài.
Theo tiết lộ của các quan chức Mỹ và Saudi, cuộc điều tra vụ xả súng tại Amman của FBI cho thấy loại vụ khí mà nghi phạm Anwar Abu Zaid sử dụng nằm trong số vũ khí được gửi đến Jordan cho các phiến quân Syria. FBI đã lần ra được số đăng kiểm của các khẩu súng được sử dụng trong vụ tấn công.
Đáp lại vụ việc, Bộ trưởng Truyền thông Jordan ông Mohammad H. al-Momani cho biết các cáo buộc nhân viên tình báo nước này đánh cắp vũ khí là “hoàn toàn sai sự thật”. Ông khẳng định: “Vũ khí trong các cơ quan an ninh của chúng tôi được theo dõi rất sát sao, với mức kỷ luật cao nhất”. Tại Jordan, giám đốc của cơ quan tình báo Jordan (GID) là người quyền lực thứ hai quốc gia, chỉ đứng sau mỗi nhà vua.
Trong khi đó, đại diện của CIA và FBI từ chối bình luận về vụ việc. Bộ Ngoại giao Mỹ không để cập đến các cáo buộc, khẳng định mối quan hệ giữa Mỹ và Jordan vẫn bền vững.
Theo NYT, các quan chức Jordan và Mỹ tiết lộ về vụ trộm vũ khí và cuộc điều tra đều yêu cầu giữ bí mật danh tính. Chương trình đào tạo phiến quân Syria được phân loại là thông tin chưa được giải mật tại Mỹ và là bí mật quốc gia tại Jordan. Thông tin về vụ trộm vũ khí đã được lan truyền trong chính quyền Jordan nhiều tháng qua, theo NYT.
Vụ xả súng năm 2015 tại Jordan được cho là sử dụng khẩu súng bị đánh cắp từ số vũ khí CIA gửi cho phiến quân Syria. Ảnh: AP
Cựu cố vấn cao cấp của nhiều đời thủ tướng Jordan, ông Husam Abdallat cho biết đã nghe thông tin vụ việc từ nhiều quan chức nước này. Ông Abdallat cho biết cơ quan GID vẫn tồn tại một số quan chức và sĩ quan bị thoái hóa. Tuy nhiên, toàn bộ cơ quan này vẫn đảm bảo sự “trung thành và là tuyến phòng thủ đầu tiên của đất nước” - theo ông Abdallat.
Theo tiết lộ của NYT, nhóm trộm bao gồm các sĩ quan hậu cần của GID, có quyền tiếp cận trực tiếp với số vũ khí ngay khi “hàng” được đưa đến Jordan. Các sĩ quan này thường xuyên lấy bớt một lượng lớn vũ khí trước khi chúng được gửi đến địa điểm tập kết chính thức. Sau đó, vũ khí bị trộm được chia nhỏ và bán cho những chợ vũ khú lớn tại Jordan, trong đó có khu mua bán vũ khí lớn nhất Jordan tại Ma’an ở phía nam.
Hiện chưa rõ liệu tướng Faisal al-Shoubaki - chỉ huy của GID có biết về vụ việc hay không. Tuy nhiên theo NYT, nhiều quan chức tình báo Jordan cho biết có một số quan chức biết về hoạt động này và tìm cách bao che kiếm lợi. Được biết sau khi có các nguồn tin về hoạt động này, chính quyền Saudi và Mỹ đã gửi phàn nàn đến Jordan. Cơ quan GID đã bắt giữ một số sĩ quan có tham gia vào mạng lưới này. Những người này đã được thả tự do và bị sa thải nhưng vẫn được giữ lương hưu và số tiền kiếm được từ việc buôn lậu vũ khí.
