Vua cá Dương Ngọc Minh tìm lại danh tiếng đã mất

Không ít thương hiệu từng một thời vang bóng trên thị trường nhưng vì nhiều lý do đã rơi xuống vực thẳm. Nay bằng sự nỗ lực họ lại đứng lên từ khó khăn, dần lấy lại tên tuổi, tìm lại thành công năm xưa.

Từng đặt tham vọng xây dựng một đế chế lớn trong ngành cá tra của Việt Nam nhưng sai lầm về mặt chiến lược khiến Công ty Cổ phần Hùng Vương rơi vào bẫy nợ. Cuối cùng Hùng Vương đành chấp nhận bán tài sản để trang trải nợ nần, quay về ngành cốt lõi với nỗ lực tìm lại danh tiếng đã mất.

Từ người khổng lồ

Cách đây vài năm, trong cuộc trò chuyện với các cổ đông, ông Dương Ngọc Minh, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Hùng Vương (mã chứng khoán HVG), kể nhiều ngân hàng đến năn nỉ cho công ty vay, thậm chí không cần lấy lãi mà chủ yếu để lấy chỉ tiêu cả năm.

Thời điểm đó, Hùng Vương đang ăn nên làm ra. Cổ phiếu Hùng Vương hút hàng vì kỳ vọng giá tăng trong tương lai, do công ty có tài sản quá lớn, dòng tiền dồi dào. Đó là chưa kể các bước đi đầy táo bạo được vạch ra bởi người lãnh đạo được mệnh danh là “vua cá tra Dương Ngọc Minh”.

Hùng Vương bắt đầu vung tiền mua hàng loạt công ty trong ngành thủy sản với mục tiêu mở rộng quy mô, bành trướng thị trường. Chiến lược này đã làm tăng tốc doanh thu từ không đầy 5.000 tỉ đồng vào năm 2010 tăng lên gần 15.000 tỉ đồng vào năm 2014. Một con số khổng lồ mà nhiều công ty mơ ước cũng không đạt được.

Giai đoạn này thị trường cá tra tăng trưởng khá tốt và Hùng Vương “lượm khá nhiều tiền”. Khi tiền đầy tài khoản, các ngân hàng thi nhau cho Hùng Vương vay cũng là điều dễ hiểu. Ông Dương Ngọc Minh từng hào hứng tuyên bố: “Tôi làm để đem lại cổ tức cho cổ đông chứ nhu cầu của tôi hằng ngày chỉ là hút thuốc lá, uống cà phê, cơm hai bữa. Tiền cổ tức chia cho tôi cũng để thưởng cho những cấp quản lý khác”.

Đứng ở đỉnh cao, ông Minh bắt đầu nhìn thấy rất nhiều cơ hội khác mà thức ăn chăn nuôi là một điển hình. Trong vòng một thời gian ngắn, Hùng Vương liên tiếp đầu tư vào nhiều dự án ngoài ngành cốt lõi là cá tra, vốn làm nên thương hiệu của mình. Năm 2015 đầu tư vào lĩnh vực thức ăn chăn nuôi, năm 2016 đầu tư vào kinh doanh chăn nuôi heo và kế tiếp là hệ thống kho lạnh.

“Lĩnh vực thức ăn chăn nuôi trở thành con bài chiến lược để Hùng Vương cán đích doanh thu 1 tỉ USD. Trong cuộc chơi trong lĩnh vực thức ăn chăn nuôi, Hùng Vương không e ngại bất kỳ đối thủ nào. Đến năm 2018, Hùng Vương sẽ nằm trong nhóm đầu các doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi” - ông Minh từng tuyên bố như vậy.

Sản phẩm cá tra của Hùng Vương hiện đang được xuất khẩu sang Mỹ và nhiều thị trường khác (ảnh lớn). Ông Dương Ngọc Minh (ảnh nhỏ).  Ảnh: PM

Chết lâm sàng

Nhưng khi tài sản ngày càng phình to, hiệu quả kinh doanh của Hùng Vương lại bắt đầu có dấu hiệu suy giảm. Chủ tịch HĐQT Hùng Vương Dương Ngọc Minh bỗng trở thành người thất hứa với cổ đông vì nhiều năm liên tiếp lỗ.

Mọi thứ đều đảo chiều và dường như chống lại Hùng Vương. Các kế hoạch kinh doanh của công ty sụp đổ vì đầu ra cho các nhóm sản phẩm đều không thuận lợi. Tuy nhiên, cơn đau đầu triền miên của Hùng Vướng chính là làm ra bao nhiêu tiền đều phải nuôi nợ.

Nguyên nhân đến từ việc tăng tốc các thương vụ mua bán và sáp nhập để mở rộng quy mô. Song điểm mấu chốt chính là sử dụng các khoản vay ngắn hạn để đầu tư dài hạn đã gây áp lực nặng nề lên các khoản nợ. Nói cách khác, các khoản nợ khủng đã “nuốt sống” hết lợi nhuận của công ty.

Vận rủi đeo bám Hùng Vương theo kiểu thay vì sờ cái gì cũng biến thành vàng thì trở thành cục nợ to tướng. Đặc biệt với lĩnh vực thức ăn chăn nuôi, Hùng Vương chịu nhiều rủi ro gây ra khoản lỗ lớn. Đầu tư nuôi heo lại rơi đúng vào thời điểm Trung Quốc không ăn hàng, giá heo rớt thê thảm. Chưa kể rất nhiều khoản đầu tư khác vẫn đang dang dở, chưa thể tạo dòng tiền ngay.

Hệ quả không quá khó đoán: Các chủ nợ bắt đầu gây sức ép đòi tiền. Tại đại hội cổ đông thường niên năm 2018 diễn ra hồi tháng 4, Chủ tịch HĐQT Dương Ngọc Minh kể: “Công ty tất toán dần các khoản nợ nhưng ngân hàng cứ thu tiền mà không nói đến lời nào về các hợp đồng tín dụng mới”. Cũng tại đại hội này, ông Minh cảm thán: “Tôi mất ăn mất ngủ, cực kỳ xấu hổ và mệt mỏi”.

Bật dậy từ khó khăn

Các khoản vay nợ cao, kinh doanh gặp khó không tạo đủ dòng tiền để trả nợ đã buộc Hùng Vương không còn lối thoát nào ngoài việc bán bớt tài sản để trả nợ.

Ông Dương Ngọc Minh, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Hùng Vương, nói các bất động sản với giá trị rất lớn sẽ là “của để dành” cho công ty nhưng cũng phải sang tay cho chủ mới để có dòng tiền. Mảng kinh doanh thức ăn chăn nuôi từng một thời là điểm nhấn chính để công ty lọt vào nhóm công ty tỉ USD, Hùng Vương cũng bán luôn. Chưa kể các công ty thủy sản hàng đầu như Sao Ta, Hùng Vương cũng quyết định thoái vốn.

Những quyết định này đầy đau đớn nhưng lại là giải pháp đúng giúp công ty bắt đầu có sự hồi phục. Các khoản vay nợ đã giảm rất mạnh, ngân hàng bắt đầu bơm vốn trở lại giúp Hùng Vương hoàn tất các dự án dở dang để kinh doanh tạo dòng tiền.

Ông Minh nói ngắn gọn: “Khó khăn đã qua rồi, vì kinh doanh đã xuống tận đáy. Chúng tôi sẽ tiếp tục tập trung vào hai mảng chính là nuôi trồng và chế biến cá tra vốn là sở trường của công ty lâu nay”.

Đặc biệt với mảng kinh doanh cá tra, Hùng Vương đã hoàn thành chuỗi giá trị khép kín với con giống, vùng nuôi, nhà máy chế biến với sự hỗ trợ từ thức ăn chăn nuôi và kho lạnh của riêng mình. Không chỉ vậy, mới đây nhất Hùng Vương là một trong những công ty được hưởng mức thuế 0% khi xuất khẩu vào thị trường Mỹ.

Đến nay, lần đầu tiên sau hai năm lỗ ròng, kết thúc năm tài chính 2018 (Hùng Vương tính báo cáo tài chính vào đầu tháng 10), công ty đã có khoản lợi nhuận, đem lại niềm tin cho các cổ đông về một công ty đã từng phát triển mạnh trong quá khứ đang trên con đường hồi phục. Hùng Vương đang đứng dậy từ thất bại, từng bước lấy lại vị thế “vua cá tra”.