Cuối 2004, ông Đặng Hữu Thao (ngụ xã Đức Tân, huyện Tánh Linh, Bình Thuận) đã mua trúng đấu giá 2.294 m2 đất, có nhà xưởng với giá 125 triệu đồng của Trạm dâu tằm tơ Tánh Linh (thuộc Công ty Dâu tằm tơ Tân Lộc). Sau khi nhận đủ tiền, công ty đã giao cho ông Thao toàn bộ mặt bằng, tài sản trên đất và giấy tờ mua bán. Nhưng sau đó ông Thao bị chính quyền ngăn chặn không cho sang tên với lý do chờ thanh tra, xác minh hồ sơ đất.
Theo công ty, đất này có nguồn gốc do Trạm dâu tằm tơ Tánh Linh mua lại của UBND huyện Tánh Linh vào năm 1992 với giá 30 triệu đồng bằng tiền riêng của trạm. Đến năm 2004, Công ty Dâu tằm tơ Tân Lộc được Tổng Công ty Dâu tằm tơ Việt Nam cho phép thanh lý Trạm dâu tằm tơ Tánh Linh nên đã bán đấu giá cho ông Thao theo quy định.
Bất ngờ tháng 4-2008, UBND tỉnh Bình Thuận ra quyết định (QĐ) thu hồi toàn bộ diện tích đất của Công ty Tân Lộc đã bán đấu giá cho ông Thao. Công ty khởi kiện yêu cầu hủy QĐ này với lý do đất đây là tài sản riêng của công ty, ủy ban không có quyền thu hồi. Phía ủy ban thì cho rằng mình thu hồi đúng, việc chuyển nhượng đất của Công ty Tân Lộc cho ông Thao là chưa đúng pháp luật.
Diện tích đất bị UBND tỉnh Bình Thuận thu hồi sai. Ảnh: LN
Cuối năm 2012, TAND tỉnh thụ lý vụ kiện và xác định ông Thao là người liên quan. Tháng 5-2016, TAND tỉnh xử sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện, tuyên hủy QĐ thu hồi đất của UBND tỉnh. Vì thế người bị kiện kháng cáo đề nghị sửa án theo hướng công nhận QĐ trên là đúng.
Xử phúc thẩm mới đây, TAND Cấp cao tại TP.HCM đã chấp nhận đề nghị của VKSND cùng cấp, tuyên bác kháng cáo của UBND tỉnh, y án sơ thẩm.
HĐXX nhận định Công ty Dâu tằm tơ Tân Lộc là công ty nhà nước thuộc Bộ NN&PTNT (tức thuộc trung ương quản lý). Theo Điều 1 và Điều 6 QĐ số 09 ngày 19-1-2007 của Thủ tướng Chính phủ và Công văn số 8003 ngày 17-6-2014 của Bộ Tài chính thì nhà đất của doanh nghiệp 100% vốn nhà nước nếu sử dụng sai mục đích, phải do Bộ Tài chính ra QĐ thu hồi. UBND cấp tỉnh chỉ có thẩm quyền thu hồi đất của danh nghiệp nhà nước do địa phương quản lý nên QĐ thu hồi đất trên là trái thẩm quyền.
Về nội dung, HĐXX cho rằng UBND tỉnh chỉ căn cứ Luật Đất đai 2003 và xét đề nghị của Thanh tra tỉnh mà không nêu căn cứ cụ thể điểu khoản, điểm trong QĐ là không phù hợp. Theo khoản 2 Điều 39 Luật Đất đai 2003, trước khi thu hồi cơ quan nhà nước phải thông báo trước ít nhất là 90 ngày về lý do thu hồi, thời gian, kế hoạch di chuyển, phương án tổng thể về bồi thường, giải phóng mặt bằng, tái định cư. Nhưng UBND tỉnh đã không làm nên vi phạm trình tự thủ tục thu hồi đất.
Xét nguồn gốc đất, giấy bán cửa hàng thương nghiệp và khuôn viên gắn liền với cửa hàng ngày 6-8-1992 của UBND huyện Tánh Linh với Trạm dâu tằm tơ Tánh Linh thể hiện giá bán là 30 triệu đồng, trạm đã nộp đủ tiền này vào ngân sách huyện. Sáu ngày sau ủy ban huyện cũng đã ra QĐ có nội dung: “Thu hồi 2.294 m2 đ?tất của cửa hàng thương nghiệp, giao cho Trạm dâu tằm tơ Tánh Linh được sử dụng vào mục đích xây dựng trạm dâu tằm tơ”.
Năm 1996, trạm dâu tằm tơ cũng đã kê khai đăng lý quyền sử dụng đất, thể hiện qua tờ khai lập ngày 22-7-1996. Như vậy toàn bộ diện tích đất này thuộc sở hữu hợp pháp của Công ty Tân Lộc kể từ khi sử dụng đất đến khi UBND tỉnh ra QĐ thu hồi, không có tranh chấp hay khiếu nại gì.
Theo HĐXX phúc thẩm, tòa sơ thẩm đã chính xác khi cho rằng QĐ trên ban hành không đúng thẩm quyền và trình tự thủ tục. Nội dung chứng cứ cũng thể hiện UBND huyện Tánh Linh đã bán phần đất này cho trạm dâu tằm tơ nên việc tòa sơ thẩm tuyên hủy QĐ thu hồi đất là phù hợp, không có căn cứ chấp nhận kháng cáo.
