Sau vụ không phận bị máy bay không người lái (UAV) xâm nhập, Ba Lan đã có loạt động thái, trong khi nhiều quốc gia lên tiếng về vụ việc.
Ba Lan yêu cầu kích hoạt Điều 4 NATO, triệu tập quyền đại sứ Nga
Ngày 10-9, Thủ tướng Ba Lan Donald cáo buộc Nga có “hành động gây hấn” ở không phận Ba Lan, theo hãng tin Reuters.
Theo ông Tusk, quân đội Ba Lan đã phát hiện 19 lần vi phạm không phận Ba Lan trong vòng 7 giờ trong đêm 9-9 rạng sáng 10-9, trong đó khoảng 3 đến 4 UAV đã bị bắn hạ.
“Nhiều khả năng, chúng ta đang chứng kiến một hành động khiêu khích quy mô lớn” - ông Tusk phát biểu tại cuộc họp khẩn cấp của chính phủ.
Thủ tướng Ba Lan nói rằng đây là lần đầu tiên “UAV Nga bị bắn hạ trên lãnh thổ một quốc gia NATO”.
Ông Tusk cho biết Ba Lan đã yêu cầu Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) kích hoạt Điều 4 của khối, và hiện đang tham vấn các đồng minh để tăng cường khả năng phòng không của Ba Lan.
“Việc những UAV này, vốn gây ra mối đe dọa an ninh, đã bị bắn hạ và làm thay đổi tình hình chính trị. Do đó, các cuộc tham vấn đồng minh đã trở thành một yêu cầu chính thức và cần kích hoạt Điều 4 của Hiệp ước NATO” - ông Tusk nói.
Điều 4 của NATO quy định các nước thành viên có quyền yêu cầu tham vấn chung khi “toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh của bất kỳ bên nào bị đe dọa”.
Ông Tusk cho biết nước này cần nhiều hơn những tuyên bố đoàn kết và cần thêm sự hỗ trợ từ các đồng minh.
Nhà lãnh đạo Ba Lan nhấn mạnh rằng không có lý do gì để nói Ba Lan đang trong tình trạng chiến tranh, nhưng đây là tình huống gần với xung đột vũ trang nhất kể từ Thế chiến II.
Bình luận về vụ việc, người phát ngôn Điện Kremlin - ông Dmitry Peskov bác bỏ cáo buộc rằng máy UAV Nga đã xâm phạm không phận Ba Lan, theo đài RT.
Ông Peskov nói rằng không có bằng chứng nào cho thấy các UAV này có liên quan Nga.
Trong khi đó, quyền Đại sứ Nga tại Warsaw - ông Andrei Ordash nói rằng các UAV bị Warsaw bắn hạ trong không phận Ba Lan vào đêm qua đã bay từ hướng Ukraine, theo hãng thông tấn RIA Novosti đưa tin.
“Chúng tôi chỉ biết một điều, những UAV này đã bay từ hướng Ukraine” - ông Ordash nói.
Ông Ordash đưa ra phát ngôn trên sau khi Bộ Ngoại giao Ba Lan triệu tập ông để phản đối vụ UAV xâm phạm không phận Ba Lan.
Phản ứng quốc tế
Ngày 10-9, Tổng thư ký NATO Mark Rutte nói rằng việc UAV được cho là của Nga vi phạm không phận Ba Lan là “hết sức liều lĩnh”.
“Dù là cố ý hay không, đây vẫn là hành động hết sức liều lĩnh, hết sức nguy hiểm. Nhưng việc đánh giá toàn diện vẫn đang được tiến hành” - ông Rutte nói.
“Thông điệp của tôi gửi tới Tổng thống Nga Vladimir Putin rất rõ ràng. Hãy chấm dứt chiến sự ở Ukraine. Ngừng vi phạm không phận của các đồng minh (của NATO). Và hãy biết rằng chúng tôi luôn sẵn sàng, luôn cảnh giác và sẽ bảo vệ từng tấc lãnh thổ của NATO” - theo Tổng thư ký NATO.
Ngoại trưởng Slovakia - ông Juraj Blanar nói rằng Slovakia coi việc vi phạm lãnh thổ Ba Lan là một sự leo thang nghiêm trọng. Ông Blanar cho biết Slovakia bày tỏ tình đoàn kết với Ba Lan và ủng hộ việc tham vấn mà Ba Lan đã yêu cầu theo Điều 4 của Hiệp ước NATO.
Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius cũng nói rằng Berlin ủng hộ Ba Lan trong việc viện dẫn Điều 4 NATO.
Thủ tướng Hungary Viktor Orban viết trên mạng xã hội X rằng Hungary hoàn toàn đoàn kết với Ba Lan sau sự việc UAV vừa qua.
“Sự cố này chứng minh rằng chính sách kêu gọi hòa bình trong cuộc chiến Nga - Ukraine của chúng tôi là hợp lý và sáng suốt. Sống dưới bóng của xung đột luôn đầy rẫy rủi ro và hiểm nguy. Đã đến lúc phải chấm dứt nó! Vì mục đích này, chúng tôi ủng hộ các nỗ lực của Tổng thống Mỹ Donald Trump nhằm đạt được hòa bình” - ông Orban viết.
Trong khi đó, Belarus cho biết quân đội nước này đã cảnh báo sớm cho phía Ba Lan rằng một số UAV được Ukraine và Nga sử dụng trong các cuộc tấn công qua lại đã “lạc hướng do tác động của các biện pháp tác chiến điện tử từ cả hai bên”.
“Điều này đã giúp phía Ba Lan kịp thời phản ứng trước hoạt động của các UAV bằng cách điều lực lượng trực chiến” - theo Tổng tham mưu trưởng quân đội Belarus, Tướng Pavel Muraveiko.
