Trong thời gian tham gia kháng chiến chống Pháp tại chiến khu Việt Bắc, GS. Đặng Văn Ngữ là người đã nghiên cứu thành công cách sản xuất ra thuốc Penicillin- loại kháng sinh đóng vai trò to lớn trong điều trị chống nhiễm khuẩn. Năm 1955, GS. Đặng Văn Ngữ sáng lập ra Viện Sốt rét- Ký sinh trùng và côn trùng VN. Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, ông tập trung nghiên cứu phòng chống và điều trị căn bệnh sốt rét trên những cánh rừng Trường Sơn và ông đã hy sinh trong một trận B52 rải thảm ở Trường Sơn năm 1967.
Viết về GS. Đặng Văn Ngữ và những đóng góp to lớn của ông cho ngành Y học Việt Nam, cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng từng viết: “… Đặng Văn Ngữ và các đồng nghiệp của mình đã hy sinh bởi một cuộc ném bom B52 rải thảm của kẻ thù ngày 1 tháng 4 năm 1967. Bấy giờ, Đặng Văn Ngữ mới 57 tuổi, đang sung sức đối với người nghiên cứu khoa học tràn đầy nhiệt tình vì một chí hướng cao đẹp. Chính vì vậy mà niềm đau thương của chúng ta biết bao sâu nặng, không bao giờ nguôi. Tôi viết dòng này lòng nặng trĩu thương nhớ và khâm phục, luyến tiếc và mến yêu”.
Nhắc đến cha mình- cho đến bây giờ, trong ký ức của đạo diễn- NSND Đặng Nhật Minh vẫn vẹn nguyên những kỷ niệm. Đạo diễn chia sẻ với phóng viên Dân trí những câu chuyện giản dị, đời thường về GS. Đặng Văn Ngữ. Sự dung dị, tràn đầy yêu thương của nhà nghiên cứu khoa học nổi tiếng thể hiện trong từng bức thư, từng câu chữ ông gửi các con mình.
Trong những bức thư gửi các con của GS. Đặng Văn Ngữ, đạo diễn- NSND Đặng Nhật Minh đặc biệt nhắc đến bức thư cuối cùng Giáo sư gửi con trai trước khi lên đường đi B và không bao giờ trở về. Sự ra đi ấy là cú sốc quá lớn với gia đình, với con trai Giáo sư là- NSND Đặng Nhật Minh.
“Ông cụ thường hay đi công tác xa , đến những vùng có sốt rét, bởi vậy lần chia tay ấy, tôi không thể ngờ là lần chia tay cuối cùng…”- NSND Đặng Nhật Minh chia sẻ. Đạo diễn nhớ mãi bức thư cuối cùng GS. Đặng Văn Ngữ đã viết, để đến bây giờ, mỗi dòng chữ ấy đều trở thành những kỷ vật vô giá.
Được sự cho phép của đạo diễn- NSND Đặng Nhật Minh, Dân trí xin được đăng tải bức thư cuối cùng gửi con trai trước khi lên đường đi B của GS. Đặng Văn Ngữ. Bức thư được viết vào ngày 27-2-1967 và GS. Đặng Văn Ngữ hy sinh ngày 1-4-1967.
“Nhật Minh và Phương Nghi yêu quý của Ba,
Ba hôm nay lên đường. Hai con ở lại công tác tốt, học tập tiến bộ và nuôi dậy cháu Nhật Tân khỏe ngoan.
Thời gian bồi dưỡng ở tập trung Ba luôn luôn mạnh khỏe. Mang ba lô leo dốc như mọi người. Ba đem theo thừa một số tiền Ba mua 1 cái đồng hồ tay gửi về biếu Nhật Minh.
Các con chuyển lời chào và chúc Tết của Ba đến ông cụ của Phương Nghi.
Chú ý: Ngày đi của Ba phải giữ bí mật trong thời gian 2 tháng.
Ba Đặng Văn Ngữ
Tái bút: Sau Tết, hôm nào rỗi các con đến Viện, hỏi chìa khóa đ/c Hùng để vào phòng Ba sắp xếp lại quần áo cho gọn. Có mấy chiếc tất chưa giặt, con giặt hộ.
Trong phòng vẫn để đồ như lúc Ba ở nhà (giải tấm khăn trùm giường lên giường. Để khăn bàn, bộ đồ trà như thường lệ).
Có vấn đề gì cần giải quyết trong lúc Ba đi vắng: Phiếu gạo, sổ mậu dịch..v..v. con liên hệ với bác Thái ở phòng hành chính quản trị và anh Hùng.
Gia đình GS. Đặng Văn Ngữ
Bên cạnh những bức thư, đạo diễn- NSND Đặng Nhật Minh đã chia sẻ với phóng viên Dân trí những câu chuyện chưa kể khác về cuộc đời GS. Bác sĩ Đặng Văn Ngữ…
(Còn tiếp)
Theo Hiền Hương (Dân trí)
