Trong vụ án xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Nhật Cường (Công ty Nhật Cường), VKSND Tối cao truy tố 15 bị can về các tội buôn lậu và vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng.
Những người này phần lớn là lãnh đạo, nhân viên của Công ty Nhật Cường. Riêng Bùi Quang Huy (tổng giám đốc) và năm bị can khác đã bỏ trốn nên cơ quan công an đã tạm đình chỉ điều tra, khi nào bắt được sẽ xử lý sau.
Bị lộ từ một đơn tố giác
Ngày 8-5-2019, cơ quan chức năng nhận được đơn tố giác về một số sai phạm của Bùi Quang Huy. Căn cứ vào đơn này và các tài liệu thu thập được, chỉ một ngày sau Bộ Công an tiến hành khám xét khẩn cấp chín địa điểm liên quan đến Huy và chuỗi cửa hàng của Công ty Nhật Cường. Thời điểm khám xét, công an thu giữ gần 2.000 sản phẩm hàng hóa các loại cùng nhiều tài liệu liên quan.
Tiếp tục điều tra, cơ quan chức năng đã làm rõ đường dây buôn lậu của Huy và đồng phạm, cùng với đó là hàng loạt hành vi khác như vi phạm quy định về kế toán, rửa tiền và vi phạm quy định về đấu thầu.
Theo cáo trạng, từ năm 2014 đến 2019, Bùi Quang Huy chỉ đạo và tổ chức mua 255.311 sản phẩm điện thoại di động, máy nghe nhạc, máy tính bảng, đồng hồ… từ 16 nhà cung cấp nước ngoài với tổng trị giá 2.927 tỉ đồng.
Tiếp đó, Huy bỏ ra gần 73 tỉ đồng để thuê chín đường dây vận chuyển trái phép số hàng hóa trên vào Việt Nam. Thông qua hệ thống cửa hàng trải khắp Hà Nội, Công ty Nhật Cường đã tiêu thụ 254.364 sản phẩm, hưởng lợi hơn 221 tỉ đồng.
Một chi tiết gây choáng trong vụ án này, đó là cách thức Công ty Nhật Cường thanh toán tiền cho các nhà cung cấp nước ngoài cũng như đường dây vận chuyển hàng lậu. Theo đó, ngoài chuyển tiền mặt, Huy chuyển hơn 2.500 tỉ đồng thông qua hai tiệm vàng trên địa bàn quận Hoàn Kiếm.
Cơ quan công an đã vào cuộc xem xét việc có hay không dấu hiệu chuyển tiền ra nước ngoài của chủ hai tiệm vàng nêu trên. Tuy nhiên, do cả hai không thừa nhận việc chuyển tiền ra nước ngoài, Huy lại đang bỏ trốn nên chưa đủ tài liệu chứng minh, sẽ điều tra và đề nghị xử lý sau.
Đáng chú ý, trong bản kết luận điều tra, Cơ quan CSĐT Bộ Công an cho biết Huy dùng nguồn tiền bất chính có được từ việc buôn lậu để đầu tư vào Nhật Cường Software. Đây là công ty do Huy thành lập, chuyên xây dựng phần mềm công nghệ thông tin bán cho các đơn vị, tổ chức kinh tế sử dụng.
Cơ quan điều tra nhận định hành vi sử dụng nguồn tiền có được từ buôn lậu sang đầu tư, kinh doanh hợp pháp nhằm biến dòng tiền trở thành hợp pháp của Huy có dấu hiệu của tội rửa tiền.
Tuy nhiên, trong bản cáo trạng, VKSND Tối cao không đề cập đến vấn đề này mà chỉ nêu do Huy đã bỏ trốn nên được tạm đình chỉ điều tra về tội danh trên.
Phần mềm “bí mật” để buôn lậu
Công ty Nhật Cường có bốn hình thức mua bán điện thoại và thiết bị điện tử, gồm: Nhập mua hàng hóa trong nước có hóa đơn GTGT (hàng công ty), nhập mua hàng hóa trong nước không có hóa đơn, chứng từ nguồn gốc (không có hóa đơn GTGT), nhập khẩu có chứng từ hợp pháp (hàng nhập khẩu) và nhập khẩu không có chứng từ hợp pháp (hàng lậu).
Từ năm 2014, Bùi Quang Huy chỉ đạo nhân viên dưới quyền lập và sử dụng hai hệ thống sổ sách kế toán để ghi chép số liệu kinh doanh. Một là hệ thống sổ sách trên phần mềm ERP, ghi nhận toàn bộ số liệu thực tế hoạt động kinh doanh của công ty để theo dõi nội bộ. Hai là hệ thống sổ sách trên phần mềm MISA để báo cáo tài chính, thuế với cơ quan nhà nước, không hạch toán đầy đủ số liệu thực tế kinh doanh.
Công an khám xét chuỗi cửa hàng của Công ty Nhật Cường hồi tháng 5-2019. Ảnh: TP
Việc lập hai hệ thống sổ sách kế toán với mục đích che giấu doanh thu, che giấu việc đầu tư vào các công ty khác của Huy nhưng đây cũng chính là “tử huyệt” của Công ty Nhật Cường. Bởi theo lời khai của bị can Nguyễn Thị Bích Hằng, phần mềm ERP ghi chép đầy đủ số liệu hàng hóa mua vào, bán ra (gồm cả phần có hóa đơn, chứng từ và phần không có hóa đơn, chứng từ).
Nhờ việc trích xuất dữ liệu từ phần mềm trên, cơ quan tố tụng có thể xác định chính xác số lượng, trị giá, nguồn gốc hàng hóa nhập lậu, dòng tiền, cách thức chi trả, số tiền hưởng lợi bất chính… của từng bị can tại Công ty Nhật Cường và những người có liên quan.
Cơ quan tố tụng xác định hành vi lập hai hệ thống sổ sách kế toán đã bỏ ngoài sổ sách tài sản, nguồn vốn hoạt động thực tế của Công ty Nhật Cường, chỉ tính phần nghĩa vụ nộp thuế đã gây thiệt hại cho Nhà nước gần 30 tỉ đồng.
Cũng theo cáo trạng, đây là vụ án đồng phạm có tổ chức, có sự câu kết giữa các bị can, trong đó Bùi Quang Huy là người tổ chức, chủ mưu, cầm đầu, điều hành toàn bộ hoạt động buôn lậu tại Công ty Nhật Cường.
Ngoài các bị can thừa nhận hành vi, một số không nhận tội (bao gồm các đường dây vận chuyển hàng lậu và nhà cung cấp nước ngoài) nhưng VKSND Tối cáo khẳng định có đủ căn cứ để xác định hành vi phạm tội của từng người.
Ông Nguyễn Đức Chung và vụ án Nhật Cường
Cựu chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Đức Chung và vợ là bà Nguyễn Thị Trúc Chi Hoa được xác định là những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án Công ty Nhật Cường. Để nắm được thông tin điều tra vụ án, ông Chung liên hệ và đề nghị Phạm Quang Dũng cung cấp tài liệu.
Trong khoảng thời gian từ tháng 7-2019 đến tháng 6-2020, thực hiện đề nghị của ông Chung, Phạm Quang Dũng đã năm lần chiếm đoạt chín tài liệu thuộc danh mục bí mật nhà nước độ mật liên quan đến vụ án Nhật Cường.
Trong đó, ông Dũng chuyển cho ông Chung hai lần, gồm sáu tài liệu thuộc danh mục bí mật nhà nước độ mật. Đối với Nguyễn Hoàng Trung và Nguyễn Anh Ngọc, hai bị cáo này tham gia in, chỉnh sửa ba tài liệu mật cho ông Chung.
Giữa tháng 12-2020, ông Nguyễn Đức Chung đã bị TAND TP Hà Nội tuyên phạt năm năm tù về tội chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước.
Cùng tội danh, bị cáo Phạm Quang Dũng (cựu cán bộ Cục Cảnh sát kinh tế - C03, Bộ Công an) bị tuyên bốn năm sáu tháng tù, Nguyễn Hoàng Trung (cựu cán bộ công an biệt phái, chuyên viên) 24 tháng tù và Nguyễn Anh Ngọc (cựu cán bộ công an biệt phái, phó trưởng Phòng thư ký biên tập - UBND TP Hà Nội) 18 tháng tù.
