Năm 2023, nhận được sự tin tưởng cao của Quốc hội, Chính phủ, các bộ, ngành, cùng với quyết tâm chính trị của toàn Đảng bộ, chính quyền và người dân, Nghị quyết 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM đã được ban hành và nhanh chóng thực hiện.
Trao đổi với báo Pháp Luật TP.HCM nhân dịp đầu năm mới 2024, ông Phan Văn Mãi, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch UBND TP.HCM, cho biết toàn hệ thống chính trị TP đã triển khai Nghị quyết 98 với tinh thần chủ động, khẩn trương; cụ thể hóa nghị quyết bằng những dự án trọng điểm, hứa hẹn thúc đẩy kinh tế TP vượt qua khó khăn, đóng góp cho sự phát triển chung của vùng Đông Nam Bộ và cả nước.
Triển khai Nghị quyết 98 nhanh chóng, hiệu quả nhất
. Phóng viên: Thưa ông, đến nay vỏn vẹn năm tháng từ ngày Nghị quyết 98 có hiệu lực, Đảng bộ và chính quyền TP.HCM đã bật “tốc lực” ra sao để khởi động con tàu này?
+ Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi: Qua khoảng năm tháng đầu triển khai thực hiện Nghị quyết 98, tôi cũng trải qua nhiều cảm xúc khác nhau. Trước tiên là vui mừng, phấn khởi khi nghị quyết được Quốc hội thông qua; sau đó là tinh thần sẵn sàng, quyết tâm, nỗ lực của toàn Đảng bộ, chính quyền và người dân TP trong việc triển khai nghị quyết.
Một điểm đặc biệt của Nghị quyết 98 là trong quá trình xây dựng có sự thống nhất và tham gia ngay từ đầu của các bộ, ban ngành Trung ương đến các sở, ngành địa phương; từ các cá nhân, đơn vị nhà nước đến các chuyên gia độc lập thuộc các đơn vị nghiên cứu, tư vấn trong và ngoài nước; từ các công chức, viên chức đến rất nhiều người dân, doanh nghiệp (DN) đang sinh sống, làm ăn ở TP thông qua những diễn đàn tiếp xúc khác nhau.
Điều này vừa tạo ra sự đồng thuận chính trị, tính thực tiễn cao đối với nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của TP, đồng thời giúp hạn chế tình trạng sau khi nghị quyết được ban hành, các đơn vị thực thi lại lúng túng và phải chờ văn bản hướng dẫn.
Chính vì vậy, độ trễ trong việc triển khai Nghị quyết 98 là rất ngắn.
Ngay khi nghị quyết được thông qua, Thành ủy đã ban hành các chỉ thị, nghị quyết, thành lập ban chỉ đạo để triển khai. Đến nay, công tác cụ thể hóa Nghị quyết 98 ở cấp TP theo thẩm quyền của HĐND, UBND TP.HCM đã cơ bản hoàn thành, sẵn sàng tăng tốc. Trong đó, qua bốn kỳ họp, HĐND TP đã thông qua 24 nghị quyết cụ thể hóa 19/27 cơ chế, chính sách theo Nghị quyết 98 và UBND TP đã hoàn thành 4/25 nội dung, sắp hoàn thành 16/25 nội dung. Đến thời điểm này, tôi có thể khẳng định rằng TP.HCM đã triển khai nhanh nhất, hiệu quả nhất và cụ thể nhất Nghị quyết 98.
. Bên cạnh những kết quả đáng mừng này, hẳn TP cũng gặp những khó khăn nhất định trong giai đoạn khởi động Nghị quyết 98?
+ Khi xây dựng và triển khai Nghị quyết 98, TP cố gắng lường trước và dự báo những khó khăn, thách thức. Với một chủ trương lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về mặt thể chế như Nghị quyết 98, việc trù liệu những vướng mắc trong quản trị và thực thi là rất quan trọng. Điều đó giúp chúng ta có giải pháp “đánh chặn”, gỡ vướng sớm, giảm thiểu sự trì trệ, tiết kiệm thời gian và khơi thông tất cả nguồn lực từ trên xuống dưới của toàn hệ thống để triển khai hiệu quả nhất các dự án trong thực tế.
Tuy nhiên, việc ban hành chủ trương là rất quan trọng nhưng thể chế hóa chủ trương ấy thành các quy định cụ thể, từng đầu việc cụ thể, chi tiết càng quan trọng hơn.
Hiện nay, một số nhiệm vụ thể chế hóa còn chậm (như các nghị định hướng dẫn thực hiện). Một số nội dung mới chưa có khung pháp lý cần có thời gian nghiên cứu (như quy định về trình tự thủ tục, cơ chế, nguồn vốn… để tiến hành lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà). Sự phối hợp của các bộ, ngành Trung ương và TP (như triển khai cơ chế giao dịch tín chỉ carbon) cũng cần thêm thời gian.
Tuy nhiên, khó khăn nhất của TP lúc này có lẽ là vấn đề con người. Bộ máy hành chính của TP cần chuyên tâm phục vụ cho hơn 10 triệu dân. Nhiệm vụ ấy không chỉ đòi hỏi đội ngũ cán bộ giàu tính mẫn cán, mà còn phải sâu sát thực tế, hiểu tâm tư, nhu cầu, khó khăn của từng người dân, DN.
Do đó, việc đột phá xây dựng nền hành chính công và nền công vụ TP hoạt động hiệu lực, hiệu quả được xem là thách thức lớn nhất. Đây cũng là điều mà lãnh đạo TP luôn trăn trở và bằng mọi giá phải triển khai thực hiện trong năm 2024.
Hiện thực hóa các dự án trọng điểm tầm khu vực
. Vậy sau khi cụ thể hóa toàn bộ chủ trương, chính sách của Nghị quyết 98, TP sẽ tăng tốc ra sao trong năm 2024?
+ Dù nói là tăng tốc, không có nghĩa là TP vội vàng, làm lấy được mà thiếu sự thận trọng cần thiết bởi mỗi quyết định được đưa ra không chỉ có thể ảnh hưởng đến hàng chục triệu người dân, DN của TP mà còn ảnh hưởng đến cả nước. Vì vậy, TP chọn cách tiếp cận vừa làm vừa rút kinh nghiệm, thí điểm trước rồi đại trà sau, tính toán các giải pháp để mang về kết quả tối ưu nhất.
Như vậy năm 2024, những công việc, dự án nào đã được xây dựng nền móng thể chế và kế hoạch từ năm 2023 thì TP sẽ dốc sức tăng tốc làm. Nói cách khác, việc gì đã bàn xong, có quy định rồi thì quyết tâm làm chứ không chần chừ hay xem qua xét lại nữa.
Đáng chú ý, năm nay, TP sẽ tập trung vận dụng tối đa Nghị quyết 98, chủ động đề xuất các cơ chế mới, linh hoạt đối với các vấn đề lớn của TP nhưng mang tính chất phối hợp, có ý nghĩa liên vùng như xây dựng cảng trung chuyển quốc tế Cần Giờ, đề án phát triển 220 km đường sắt đô thị TP đến năm 2035, đề án Trung tâm tài chính quốc tế tại TP, mở rộng cao tốc TP.HCM - Trung Lương, TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, TP.HCM - Mộc Bài, áp dụng chuẩn nghèo mới theo đặc thù của TP…
Đây đều là những dự án rất lớn, mới và có ý nghĩa quan trọng cho cả khu vực cũng như cả nước, cần sự hỗ trợ, phối hợp của các bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là sự chỉ đạo trực tiếp của Thủ tướng Chính phủ. Điển hình, TP sẽ nghiên cứu đề xuất thành lập Quỹ phát triển hạ tầng vùng Đông Nam Bộ để thúc đẩy các dự án hạ tầng xuyên vùng, nhất là các tuyến cao tốc, tuyến đường sắt đô thị, cảng biển liên vùng.
Ngoài ra, từ kết quả của các chuyến công tác thiết lập quan hệ hữu nghị, hợp tác với một số TP của các nước trong thời gian qua, TP sẽ đẩy mạnh thu hút các nhà đầu tư quốc tế vào các lĩnh vực mang tính chiến lược như năng lượng, công nghệ cao, đổi mới sáng tạo… Khi tôi làm việc với các DN nước ngoài, họ nói rằng Nghị quyết 98 là cơ hội rất lớn cho DN FDI tham gia vào đầu tư. Vậy làm sao để tạo ra tính minh bạch trong tiếp cận danh mục dự án và các chính sách thu hút đầu tư đi kèm để tạo điều kiện thuận lợi cho các DN… Đó là nhiệm vụ mà TP sẽ đẩy mạnh trong năm 2024 và những năm tới.
Nói tóm lại, lãnh đạo TP.HCM xác định Nghị quyết 98 là nghị quyết mở, do đó TP sẽ chủ động nghiên cứu, mở không gian của Nghị quyết 98 ra tất cả lĩnh vực và thực hiện với tinh thần khẩn trương nhưng chính xác.
. Xin cảm ơn ông.
Chuẩn hóa đội ngũ cán bộ đủ tầm
. Như ông đã chia sẻ, để các đầu việc chạy thông suốt, cần có nền hành chính công vụ hiện đại, rõ việc, rõ người, giảm tải áp lực cho bộ máy và đội ngũ cán bộ. Làm sao để thực hiện hiệu quả nhiệm vụ này, thưa ông?
+ Tôi muốn khẳng định lại rằng TP.HCM thực hiện Nghị quyết 98 với tinh thần tiến công, không có chỗ cho những người băn khoăn, lo ngại, né việc. Nghị quyết mà TP mong chờ đã có, vấn đề còn lại là người làm. Để thực hiện tốt Nghị quyết 98 cũng như các trọng trách mà Trung ương giao, TP đã và đang xây dựng, củng cố đội ngũ cán bộ đủ tâm, đủ tầm để đảm đương công việc.
Nếu nhìn xa hơn Nghị quyết 98, chúng ta còn rất nhiều nhiệm vụ khác để thúc đẩy phát triển TP và chìa khóa để tạo thành công chung đó là phải xây dựng bằng được một nền hành chính công vụ gần dân, hiện đại, linh hoạt và hiệu quả.
Vì vậy, TP đang xây dựng đề án nền công vụ hoạt động hiệu lực, hiệu quả với nhiều chính sách vượt trội về tuyển dụng, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí, sử dụng, khen thưởng... Mới đây, TP đã tổ chức kỳ thi tuyển viên chức từ nguồn sinh viên tốt nghiệp xuất sắc, cán bộ khoa học trẻ năm 2023. Đó là một trong những nỗ lực tìm người tài đức về phục vụ cho nhân dân, cho TP.
Tôi cũng muốn nói rõ hơn, đề án nền công vụ TP được vạch theo hướng chuẩn hóa quy trình công vụ trên tinh thần tinh gọn, rõ việc, rõ người, minh bạch, dễ đánh giá. Chúng ta không giao việc chung chung, định tính mà có đầu việc rõ ràng, yêu cầu cụ thể, có thể lượng hóa được kết quả và phải minh bạch trong công tác đánh giá. Ví dụ, chúng ta xác định “người làm lâu năm” khác với người “có kinh nghiệm”, ưu tiên cho người làm được việc, có năng suất vượt trội, có sáng kiến, chủ động.
Đặc biệt, phải có sự phân cấp, phân quyền mạnh mẽ. Người đứng đầu tổ chức được trao quyền để không phải lúng túng, hỏi tới hỏi lui, chờ cấp trên làm giúp hoặc đẩy trách nhiệm cho cấp dưới. Trên tinh thần đó, người đứng đầu phường/xã, quận/huyện, sở/ngành và kể cả người đứng đầu TP sẽ phải nắm rõ quyền và nghĩa vụ của mình để thúc việc, làm cho hiệu quả chứ không nhìn nhau, chờ nhau. Phải xây dựng hệ sinh thái hành chính - công vụ khuyến khích cán bộ, công chức tự giác làm việc, đồng thời mạnh dạn loại bỏ những cán bộ không đáp ứng yêu cầu.
Với việc thực hiện tốt các nghị quyết của Trung ương, TP sẽ phát huy mạnh mẽ các tiềm năng, lợi thế vốn có, phát huy tối đa nguồn lực, tạo đà tăng tốc, bứt phá để trong 10 năm tới, TP sẽ trở lại quỹ đạo phát triển với tư cách là đầu tàu kinh tế của cả nước, kinh tế TP có sự tăng trưởng cao, GDP ở hai con số.
