Nâng cấp quan hệ Việt - Úc: Niềm tin là nền tảng quan trọng

Ngày 7-3, sau cuộc hội đàm trong khuôn khổ chuyến công du của Thủ tướng Phạm Minh Chính đến Úc, Thủ tướng Phạm Minh Chính và Thủ tướng Úc Anthony Albanese đã nhất trí nâng cấp quan hệ hai nước lên Đối tác chiến lược toàn diện, đưa Úc trở thành nước thứ bảy có quan hệ ngoại giao ở mức cao nhất với Việt Nam (VN).

Nhân sự kiện này, báo Pháp Luật TP.HCM đã có cuộc trao đổi với ThS Phan Xuân Dũng, nhà nghiên cứu tại Viện nghiên cứu Đông Nam Á (ISEAS-Yusof Ishak, Singapore, nghiên cứu sinh tại ĐH Quốc gia Úc) và ThS Nguyễn Thế Phương, nghiên cứu sinh chính trị quốc tế ĐH New South Wales (Úc) về ý nghĩa của việc nâng cấp và triển vọng của quan hệ Việt - Úc trong tương lai.

Tầm nhìn chung, lợi ích chung

. Phóng viên: Phát biểu tại cuộc họp báo chung sau khi hai nước nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện, Thủ tướng Albanese cho biết việc nâng cấp “phản ánh sự hợp tác, niềm tin chiến lược và tầm nhìn chung” của hai nước trong các vấn đề song phương và khu vực. Theo chuyên gia, việc nâng cấp có ý nghĩa thế nào đối với VN và Úc?

+ ThS Phan Xuân Dũng (ảnh): Việc nâng cấp là kết quả tất yếu của sự hợp tác sâu rộng và chặt chẽ giữa hai nước trên nhiều lĩnh vực, cùng với hàng loạt chuyến thăm cấp cao trong thời gian qua.

Nâng cấp quan hệ lên mức cao nhất thể hiện hai nước có niềm tin chiến lược cao và chia sẻ nhiều lợi ích chiến lược tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Vị thế của VN tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương cũng ngày được khẳng định.

+ ThS Nguyễn Thế Phương (ảnh): Nâng cấp quan hệ thể hiện rõ nhu cầu nội sinh của hai nước, đặt trong bối cảnh tình hình khu vực và thế giới.

Đối với VN, chúng ta cần đa dạng hóa các đối tác phát triển, tập trung vào các trung cường khu vực, tạo ra một “mạng lưới an sinh” giúp phòng thủ trước bối cảnh phức tạp và ngày càng khó lường của tình hình thế giới và khu vực. Mục tiêu cuối cùng vẫn là mở rộng và kiến tạo không gian phát triển mới, một môi trường ổn định giúp duy trì tăng trưởng kinh tế.

Với Úc, họ muốn tăng cường tiếp cận khu vực Đông Nam Á lục địa, mở rộng không gian phát triển và tầm ảnh hưởng trong khu vực, dựa trên quan điểm chiến lược coi Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) là trung tâm của khu vực. Sự song trùng lợi ích đã đẩy quan hệ song phương lên tầm cao mới. Triển vọng của mối quan hệ chắc chắn là tươi sáng, nhiều tiềm năng khai thác. Điều quan trọng là các bên sẽ làm thế nào để tối đa hóa được cơ hội đã được mở ra.

Việt - Úc hiện nay đã có thể nói là đạt đủ mức độ tin tưởng nhau cần thiết để thúc đẩy, mở rộng không gian hợp tác mới hơn.

Niềm tin là nền tảng quan hệ song phương

. Thưa chuyên gia, đâu sẽ là nền tảng quan trọng cho sự phát triển quan hệ Việt - Úc ở hiện tại và trong tương lai? Không gian hợp tác mới nào sẽ được mở ra giữa hai nước thời gian tới?

+ ThS Nguyễn Thế Phương: Hai nước coi tăng cường niềm tin là nền tảng quan trọng. Bởi trong quan hệ quốc tế hiện nay thì không có niềm tin rất khó mở rộng hợp tác chiến lược, nhất là những lĩnh vực mang tính nhạy cảm như cải cách pháp luật, an ninh và quốc phòng.

Việt - Úc hiện nay đã có thể nói là đạt đủ mức độ tin tưởng nhau cần thiết để thúc đẩy, mở rộng không gian hợp tác mới hơn, nhất là ở lĩnh vực ảnh hưởng lớn tới an ninh quốc gia.

Với sự tin cậy chính trị, Úc có thể tham gia vào các hợp tác mà VN coi là quan trọng với an ninh kinh tế và an ninh quốc phòng, từ tăng cường hợp tác công nghiệp quốc phòng, đầu tư vào đất hiếm hay bán dẫn... Đó là chưa kể tăng cường hơn nữa các lĩnh vực đã hợp tác: đào tạo cán bộ, gìn giữ hòa bình, cải cách hệ thống pháp luật... Tin cậy chính trị giúp tái định nghĩa lại đường biên hợp tác giữa hai nước.

+ Cùng nhận định về triển vọng hợp tác Việt - Úc, ThS Phan Xuân Dũng cho rằng: Hai nước hứa hẹn sẽ đạt được nhiều thành tựu trong các lĩnh vực chính bao gồm an ninh - quốc phòng, kinh tế, chuyển đổi số, giáo dục, chống biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, Úc và VN được coi là hai nước tầm trung nên hợp tác chiến lược chặt chẽ giữa hai nước ở các thể chế đa phương sẽ đóng góp đáng kể vào việc duy trì hòa bình, ổn định tại khu vực cũng như trên thế giới.

Triển vọng hợp tác giữa VN và Úc trong lĩnh vực khí hậu, môi trường và năng lượng là rất tích cực. Cả hai nước đều đang hướng tới thực hiện các mục tiêu giảm phát thải khí nhà kính và chuyển đổi năng lượng. Doanh nghiệp Úc quan tâm đến các dự án phát triển năng lượng tái tạo trong Quy hoạch điện VIII của VN và mong muốn đầu tư vào lĩnh vực khoáng sản. Úc cũng là đối tác quan trọng của VN tại ĐBSCL, giúp khu vực này đảm bảo an ninh lương thực, nguồn nước và thích ứng với biến đổi khí hậu.

Dựa trên cơ sở này, VN cần hợp tác với Úc để xác định và triển khai các dự án thích ứng với biến đổi khí hậu mà cả hai quốc gia quan tâm. VN cũng cần hoàn thiện hành lang pháp lý và tạo điều kiện thuận lợi về thủ tục hành chính để thu hút ODA từ Úc.

. VN đã có năm ngoại giao 2023 rực rỡ, chuyên gia dự đoán việc nâng cấp quan hệ với Úc ngay đầu năm có phải là dấu hiệu cho một năm ngoại giao thành công tiếp theo, thưa chuyên gia?

+ ThS Phan Xuân Dũng: VN nâng cấp quan hệ với Úc, sau khi nâng cấp quan hệ với Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc là minh chứng cho thấy VN tiếp tục theo đuổi nhất quán chính sách độc lập, tự chủ, đa dạng hóa, đa phương hóa. Do đó, có thể kỳ vọng VN sẽ tiếp tục nâng cấp quan hệ với các đối tác khác trong thời gian tới. Cụ thể, VN đang xem xét nâng cấp quan hệ với Singapore, Indonesia và Thái Lan vào thời điểm phù hợp.

+ ThS Nguyễn Thế Phương: Đánh giá thành công về ngoại giao không phải chỉ ra qua số lượng chuyến thăm. Năm 2024 sẽ là năm mà VN đẩy mạnh và phát huy các kết quả đạt được của năm 2023 và làm tiền đề để hiện thực hóa những cam kết chính sách mà VN đã đưa ra thông qua chuỗi các thành công ngoại giao của năm 2023. Cái quan trọng vẫn là nói phải đi đôi với làm.

. Xin cảm ơn các chuyên gia.•