Trong Bài 1: Một quê hương, một gia đình, Tướng Nguyễn Hữu Có đã chia sẻ cảm xúc của ông: "Sau 11 giờ trưa 30-4-1975, tôi không còn chuyện gì để làm nữa. Rời Dinh Độc Lập, tôi về nhà. Sau gần 40 năm từ một thiếu sinh quân Đông Dương, tôi đã lên đến nấc thang cao nhất của đời binh nghiệp. Và bây giờ, nó đã ở sau lưng, nói được thì cũng đã từng được, nói mất thì cũng mất hết rồi. Chỉ hai điều quý nhất còn nguyên: Một quê hương và một gia đình! Tôi thả lỏng người, nhắc mình: tất cả đều đã qua".
PLO tiếp tục giới thiệu tới bạn đọc những hồi ức của ông về những ngày tháng 4 lịch sử ấy.
Sài Gòn bao trùm không khí hoảng loạn. Thực ra sự hoảng loạn đã kéo dài cả tháng trước đó. Những tuyên bố ban đầu của chính quyền khi mất Đà Nẵng, Huế, Ban Mê càng ngày càng khiến anh em quân nhân dao động. Người ta ùn ùn kéo nhau rời thành phố chạy ra biển tìm đường di tản. Trong gia đình tôi cũng đã có ý kiến rục rịch đi. Nhưng tôi lo ngại bởi những người di tản bằng đường thủy nhiều người đã chết. Tôi quyết: “Hễ đi thì đi cả nhà, phải an toàn mới đi. Nếu không thì tất cả cùng ở lại!”.”
Tướng Nguyễn Hữu Có
Đề đốc Chung Tấn Cang gọi điện cho tôi, nói tàu của ông ấy lúc nào cũng đậu ở Ba Son, khi nào thấy tình hình không êm, ông ấy sẽ đưa cả gia đình đi di tản và mang theo cả gia đình tôi. Thế nhưng sau đó trước dòng người đông nghẹt dẫm đạp nhau ào xuống cảng, ông ta đã không dám ở lại, lặng lẽ nhổ neo.
15 giờ ngày 29-4-1975, tôi đang ở nhà thì người nhà báo có khách. Một sĩ quan của Phủ Tổng thống do ông Dương Văn Minh cử tới, nói rằng: “Đại tướng cho mời Trung tướng vào Bộ Tổng Tham mưu”. Đến lúc ấy tôi mới biết ông Minh đã cử tướng Vĩnh Lộc làm Tổng Tham mưu trưởng. Và ông ấy biết rằng lúc ấy trong hàng ngũ quân đội, tôi mang hàm tướng cao nhất nên mời tôi làm trợ lý cho Vĩnh Lộc cùng với ông Nguyễn Hữu Hạnh.
Xe tăng tiến vào Dinh Độc lập ngày 30-4-1975. Ảnh: TL
Tôi vào Bộ Tổng Tham mưu vào cuối buổi chiều. Lúc bấy giờ ông Vĩnh Lộc đã bỏ chạy, chỉ còn tôi với ông Nguyễn Hữu Hạnh và một số tướng lãnh như Trần Văn Trung, Văn Thành Cao. Sau khi mặc quân phục, tôi bắt đầu điều hành công tác.
Đã 8 năm tính từ 1967, khi đi Đài Loan rồi lưu vong Hồng Kông, sau những dâu bể của cuộc đời, tôi lại mang vào mình bộ quân phục cấp tướng. Một viên tướng của buổi cờ tàn. Tôi nói với sĩ quan tham mưu kiểm tra gấp bộ phận truyền tin. Rất may, Đại đội truyền tin còn nguyên vẹn.
Sài Gòn bị vây tứ phía.
Tôi điện lên Biên Hòa. Lúc này tướng Lê Minh Đảo cũng vỡ trận ở Long Khánh kéo quân chạy về đây. Chuẩn tướng Trần Văn Khôi cùng một sư đoàn thiết giáp nằm ở Biên Hòa với hy vọng mong manh chặn được bước chân đối phương. Tôi gọi Cần Thơ và các tỉnh miền Tây, ở dưới đó còn tương đối yên.
Đêm 29-4, quân giải phóng nã pháo vào Bộ Tổng Tham mưu. Tôi điều hành công việc trong tầm pháo suốt đêm ấy. Bản đồ tác chiến và phòng thủ lúc này giống như những bức tranh treo chơi, không ai có thể cập nhật nó, mới thấy chỗ này chỗ kia có quân nhưng gọi tới thì vỡ trận hết.
Tôi điều một tiểu đoàn Lôi Hổ về Bộ Tổng Tham mưu. Tướng Lâm Văn Phát cũng điều quân lên ngã tư Bảy Hiền để chặn quân giải phóng nhưng tinh thần binh lính đã cực kỳ hoảng loạn. Gần sáng, tôi điện cho sư đoàn Đồng Dù của tướng Lý Tòng Bá nhưng ông Bá đã bị bắt, sư đoàn này bị đánh tan tác. Chúng tôi nhìn nhau: Phòng tuyến Tây bắc Sài Gòn đã vỡ. Nhịp tấn công của đối phương quá nhanh. Vừa buông điện thoại, Đại tá Huấn ở trung tâm huấn luyện Quang Trung khẩn báo: "Xe tăng Việt Cộng đã chạy ngang đây rồi!”. Trong khi đó, đạn pháo rót vào tân Sơn Nhất và Bộ Tổng Tham mưu ngày càng dữ dội.
Chúng tôi nghĩ rằng giờ cuối đã đến và đã đến lúc phải rời Bộ Tổng Tham mưu. Tôi và ông Nguyễn Hữu Hạnh quyết định đến gặp ông Dương Văn Minh nhưng cả Bộ Tổng Tham mưu đã táo tác, không còn xe. Và lúc này, đi xe nhà binh có thể trở thành mục tiêu của những phát đạn. Tôi gọi điện thoại cho người nhà mang xe lên đón đi
(Còn tiếp)
NGUYỄN ĐỨC HIỂN
