Ông Lợi trao đổi như trên vào sáng nay (22-10). Ông Lợi cho biết theo nghị quyết của QH, trước khi thực hiện kế hoạch cải cách tiền lương vào năm 2021 sẽ điều chỉnh nâng mức lương cơ sở bình quân mỗi năm 8%.
“Năm ngoái ta đã tăng lương 7%. Năm nay, nếu mức tăng là 110.000 đồng thì tức là tăng 7,33%, đúng với tinh thần nghị quyết. Vấn đề là Chính phủ cân đối nguồn lực để tăng lương ở đâu. Đấy là vấn đề quan trọng” - ông Lợi nói.
Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi.
Cạnh đó, liên quan đến những đề xuất như giảm chi hành chính, tiết kiệm, tăng nguồn thu ngân sách…, ông Lợi cho rằng Chính phủ phải hết sức lưu ý đến việc cả nước đang thực hiện Nghị quyết 18 của trung ương về đổi mới hệ thống chính trị với các đơn vị tổ chức trong Đảng và Nghị quyết 19 về đổi mới các đơn vị sự nghiệp công lập.
“Phải dùng tiền tiết kiệm được khi đưa công chức, viên chức ra khỏi bộ máy hưởng lương nhà nước để dùng quỹ này bổ sung cho nguồn cải cách tiền lương” - ông nói và dẫn chứng, ngành y tế trong hai năm qua cắt giảm được 25.000 biên chế, tiết giảm được phần ngân sách trung ương chi trả lương là 2.100 tỉ đồng. Vậy chúng ta phải tập trung nguồn này để cải cách tiền lương năm 2020.
“Quan trọng là nếu ta tập trung để nâng được mức lương cơ sở vào năm 2020, chúng ta sẽ có cơ hội để cải cách tiền lương vào 2021 theo nghị quyết của trung ương” - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội nhấn mạnh.
Tuy nhiên, ông cũng băn khoăn, theo báo cáo của Chính phủ, tiến độ sắp xếp đơn vị hành chính sự nghiệp và các tổ chức chính trị xã hội rất chậm và hiệu quả chưa cao. Việc này tác động rất lớn đến chính sách cải cách tiền lương, nhất là năm 2021, bởi bộ máy quá cồng kềnh thì ngân sách không chịu nổi.
“Bộ máy lớn mà ta cứ cố cải cách tiền lương thì dẫn đến chuyện ta sẽ lạm phát tiền lương, bởi tiền lương là giá trị chi trả sức lao động trên thị trường. Anh tăng lương mà để cho giá tăng lên thì không có ý nghĩa” - ông nói.
Theo ông, nếu muốn cải cách chính sách tiền lương thì chỉ còn hơn một năm nữa, Chính phủ phải tích cực để tinh giản biên chế, cải cách bộ máy hành chính, đặc biệt là sắp xếp lại các đơn vị hành chính sự nghiệp theo hướng mau chóng chuyển sang tự chủ, tự chịu trách nhiệm.
“Phải hiểu đúng, tự chủ ở đây là tự chủ cả tài chính, bộ máy, biên chế, lao động để cho người ta tự chủ lo lấy tiền lương. Còn Nhà nước giao cho các đơn vị hành chính công lập nhiệm vụ gì thì nhà nước trả chi phí cho phần đó. Có như vậy mới giải quyết được chính sách cải cách tiền lương” - ông Lợi nói.
Bên hành lang Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Về các vấn đề xã hội Bùi Sỹ Lợi đã trả lời các câu hỏi báo chí.
. Ủy ban Tài chính-Ngân sách cảnh báo tăng lương sẽ ảnh hưởng tới việc tăng chi thường xuyên trong khi Nhà nước đang nỗ lực để giảm tỉ lệ chi này. Quan điểm của ông về việc này thế nào?
+ Ông Bùi Sỹ Lợi: Đương nhiên tăng lương sẽ dẫn tới tăng chi thường xuyên. Tuy nhiên, việc tăng lương cũng là theo nghị quyết của trung ương và của Quốc hội để đảm bảo đời sống của người lao động.
Vấn đề cơ bản như tôi đã nói ở trên, Chính phủ phải điều hành kinh tế vĩ mô sao cho không làm tăng chỉ số giá sinh hoạt CPI và tiếp tục tích cực cải cách bộ máy để giảm nhẹ biên chế và chuyển mạnh các đơn vị sự nghiệp công lập sang mô hình tự chủ tự chịu trách nhiệm. Như vậy mới có nguồn để cải cách tiền lương và mới giảm được chi hành chính, trong đó có chi ngân sách cho tiền lương.
. Từ thực tế việc triển khai cải cách bộ máy, ông có niềm tin với việc thực hiện kế hoạch cải cách tiền lương không?
+ Cho đến giờ phút này, theo báo cáo của Bộ Nội vụ và báo cáo của Chính phủ, rõ ràng việc sắp xếp bộ máy hành chính nhà nước, đổi mới các đơn vị sự nghiệp công lập, chuyển đổi mô hình ta đang rất chậm so với yêu cầu.
Đáng ra đến năm 2020, chúng ta phải giảm được mức trung bình 10% nhưng thực tế, gắn với quá trình thực hiện chức năng nhiệm vụ theo vị trí việc làm, có ngành nghề đơn vị có thể phải giảm nhưng có những đơn vị lại không thể giảm được. Vấn đề quan trọng là ta phải sớm sắp xếp, đổi mới các đơn vị sự nghiệp công lập và mô hình tự chủ tự chịu trách nhiệm thì điều đó mới có tác dụng.
Bộ máy nhà nước của ta có hơn 300.000 công chức trong tổ chức Đảng, tổ chức chính trị, như vậy là chiếm tỷ trọng không lớn trong dân số. Vấn đề là phải xử lý khu vực viên chức, vì đây là khu vực 2,2 triệu người. Như ngành y tế vừa qua làm rất hiệu quả. Vấn đề là phải quyết liệt thực hiện việc này.
. Theo tính toán của cơ quan thẩm tra, việc tăng lương năm sau, nếu thực hiện sẽ cần phải dùng đến 50% nguồn tăng thu ngân sách địa phương, 40% nguồn tăng thu ngân sách trung ương của năm nay để đảm bảo. Điều này sẽ ảnh hưởng lớn tới phần chi cho đầu tư phát triển?
+ Điều đó chắc chắn sẽ đe dọa đến việc đầu tư cho xây dựng cơ bản, hạ tầng cơ sở. Tuy nhiên, nếu chúng ta muốn tăng năng suất lao động, để việc sử dụng nguồn lao động cho hiệu quả thì nhất thiết phải tăng lương.
Trong cải cách tiền lương bao giờ cũng tính toán hai phương án, một là có lợi cho người lao động, hai là không có lợi cho người lao động mà đầu tư vào xây dựng cơ bản. Việc không đầu tư cho người lao động tác động tiêu cực hơn nhiều so với việc thâm hụt nguồn đầu tư phát triển.
Theo tôi, trong giai đoạn hiện nay, đầu tư cho người lao động thông qua việc cải thiện tiền lương chính là đầu tư cho phát triển. Chúng ta phải chịu đựng việc này một vài năm, chắc chắn như vậy, để tạo ra động lực cho phát triển. Nhưng sau đó, chúng ta phải sắp xếp cho hợp lý bộ máy và sắp xếp cho được vị trí việc làm. Hiện nay, nhiều cơ quan đơn vị vẫn chưa hiểu rõ về vị trí việc làm…
