Thiếu điện vì thủy điện Trung Quốc?

Hạn hán kéo dài, các dòng sông bị cạn kiệt, hồ thủy điện tích không đủ nước… nên dự báo từ tháng 4 đến tháng 6, cả nước sẽ phải đối diện với nguy cơ thiếu điện 10-15 triệu kWh/ngày. Ông Đặng Hoàng An, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), cho biết tại cuộc gặp gỡ báo chí ngày 9-4.

Vì sao có thực trạng trên khi mà trong buổi gặp gỡ báo chí tại TP.HCM ngày 20-1 vừa qua, ông Phạm Lê Thanh, Tổng Giám đốc EVN, đã khẳng định: “Dù tình hình khô hạn căng thẳng nhưng EVN vẫn đảm bảo cung ứng đủ điện cho sinh hoạt, sản xuất…”.

Thiếu nước chưa từng có

Ông An lý giải: “Lượng nước từ thượng nguồn về các hồ thủy điện Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang thấp và hạn hán kéo dài nên thiếu điện”.

Ông An tiếp: “Từ năm 2009, EVN đã chi hàng ngàn tỉ đồng mua điện giá cao và tích nước cho các nhà máy thủy điện. Tuy nhiên, cả năm 2009, lượng nước về các hồ chỉ đạt 83%. Từ tháng 1 đến tháng 3- 2010, lượng nước về thiếu đến 70% so với mọi năm. Thậm chí một số nhà máy mới như Cửa Đại, Bản Vẽ… tích nước từ năm 2009 nhưng đến nay không qua mực nước chết, máy không chạy được. Cạnh đó, nhiều nhà máy chỉ dám chạy 8 giờ/ngày vì chạy nhiều thì lượng nước trong hồ giảm mạnh sẽ nguy hiểm cho máy móc, làm di chuyển hệ thống đập. Hàng trăm năm nay cũng chưa từng xảy ra hiện tượng thiếu nước trầm trọng như vừa qua”.

Các dòng sông bị cạn kiệt là một trong những dự báo sẽ thiếu điện trong những tháng tới. Trong ảnh: Sông hồng ở khu vực nội thành Hà Nội bị cạn kiệt. Ảnh: TTXVN

Trong khi đó, lượng điện mua từ Trung Quốc cũng giảm do phía Trung Quốc tạm ngừng cung cấp điện đường dây 220 kV Tân Kiều - Lào Cai, đường dây 110 kV Hà Khẩu - Lào Cai để thi công các công trình. Cùng với đó, nền kinh tế dần hồi phục nên mức tiêu thụ điện năng trong cả nước tăng trên 20%. Trong các tháng tới, lượng mưa thấp hơn so với mọi năm 30%-50% nên các hồ thủy điện sẽ tiếp tục thiếu nước. EVN dự đoán trong trường hợp xấu nhất, hệ thống điện sẽ thiếu 10-15 triệu kWh/ngày. “Hiện EVN đang cố gắng huy động tối đa các nguồn điện đáp ứng nhu cầu trong nước. EVN cũng kêu gọi các đơn vị, tổ chức, cá nhân tiết kiệm điện” - ông An nói.

Vì thủy điện Trung Quốc?

Theo bà Nguyễn Lan Châu, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn trung ương, việc cạn kiệt, thiếu nước của các nhà máy thủy điện vì hoạt động của các nhà máy thủy điện bên Trung Quốc. Trong mùa khô 2009-2010, dòng chảy trên các sông từ Trung Quốc vào Việt Nam đã xuống mức thấp nhất trong lịch sử. Việc sử dụng nước của Việt Nam bị phụ thuộc nhiều hơn…

Báo cáo của trung tâm khẳng định: “Có những thời điểm Trung Quốc tích nước phía thượng nguồn nhưng lại không xả nước vào những thời điểm Việt Nam cần. Thậm chí tại Vị Thanh (Hà Giang) đã xảy ra hiện tượng cá chết hàng loạt do thủy điện phía Trung Quốc đột ngột xả đáy”.

Theo bà Châu, cùng với đó là các hồ thủy điện tích nước muộn nên không tích đủ nước trong mùa khô. Việc tích nước của các hồ thủy điện phụ thuộc vào thời gian kết thúc mùa lũ chính và lũ muộn. Trong điều kiện dòng chảy thay đổi do biến đổi khí hậu và tác động của các hồ chứa Trung Quốc như hiện nay, nếu vận hành theo quy trình cũ là quá muộn để tích nước. Thực tế, phía Trung Quốc thường tích nước từ giữa tháng 7, trong khi ở Việt Nam thường bắt đầu từ ngày 20-8.

Bà Châu cho biết thêm khi nhận thấy thực trạng trên, ngay từ 10-8- 2009, trung tâm đã yêu cầu EVN tích nước ngay nhưng không ngờ vẫn cứ muộn. “Hiện chúng tôi đã có kiến nghị sửa đổi quy trình tích nước sớm hơn để bảo đảm có đủ nguồn nước phục vụ sản xuất điện và tưới tiêu” - bà Châu nói.

THÀNH VĂN