Kết quả cuộc bầu cử đầu tiên của Thái Lan sau tám năm – ba năm dưới quyền chính phủ Thủ tướng Yingluck Shinawatra và năm năm dưới quyền chính phủ quân sự của Thủ tướng Prayuth Chan-o-cha sẽ phải chờ đến cuối tuần này mới được công bố.
Điều giới quan sát đang chờ đợi là liệu chính phủ mới của Thái Lan sẽ là một chính phủ dân sự hay sẽ lại là sự cầm quyền kéo dài của chính phủ quân sự. Một điều chờ đợi nữa là vị trí thủ tướng trong chính phủ mới này sẽ thuộc về ai. Vậy vị trí thủ tướng Thái Lan sẽ được bầu thế nào?
Hiến pháp mới được chính phủ quân sự ban hành năm 2017 có nhiều thay đổi về luật bầu cử. Theo luật, toàn bộ cử tri Thái Lan chỉ đi bầu ra 500 ghế tại Hạ viện. 250 thành viên Thượng viện sẽ được quân đội chỉ định. Tuy nhiên, vị trí thủ tướng tương lai lại cần đến phiếu bầu từ các thành viên cả lưỡng viện.
Như vậy, có thể hình dung tại lưỡng viện Quốc hội có tổng cộng 750 ghế (500 ghế Hạ viện và 250 ghế Thượng viện), ứng viên cho chức thủ tướng cần được sự ủng hộ quá bán Quốc hội (tối thiểu 376 ghế). Nếu ứng viên này được sự ủng hộ của cả 250 thành viên Thượng viện thì chỉ cần thêm sự ủng hộ của 126 thành viên Hạ viện để chiến thắng.
Đây là một lợi thế lớn để Thủ tướng Prayuth ở lại với quyền lực, vì là một tướng quân đội, ông được xem như đã nắm trong tay sự ủng hộ của 250 thành viên Thượng viện vốn do quân đội chỉ định và chỉ cần thêm 126 thành viên Hạ viện ủng hộ.
Tướng quân đội, đương kim Thủ tướng Prayuth Chan-o-cha (giữa) có khả năng sẽ kéo dài quyền lực thêm nhiệm kỳ mới. Ảnh: STRAIT TIMES
Mục tiêu này không quá khó khi thời điểm này số ghế Hạ viện đảng Phalang Pracharat của ông Prayuth đạt được là 98 ghế trong 350 ghế bầu theo khu vực bầu cử, chưa kể tỷ lệ ghế trong 150 ghế được phân bổ tùy vào số phiếu phổ thông mà đảng này đạt được.
Hiện tại, đảng Phalang Pracharat đang dẫn đầu về số phiếu phổ thông, với gần tám triệu phiếu, hơn đảng đối thủ chính Pheu Thai cả nửa triệu phiếu. Báo The Nation (Thái Lan) ước tính đảng Phalang Pracharat có thể sẽ đạt thêm được 19 ghế trong số 150 ghế phân bổ này.
Như vậy đảng Phalang Pracharat sẽ có tổng cộng 117 ghế Hạ viện và chỉ cần tìm thêm liên minh để có thêm 9 ghế cần thiết để đạt được con số 126 ghế Hạ viện cần thiết, đảm bảo vị trí thủ tướng của ông Prayuth.
Về phần đảng Pheu Thai thân gia đình anh em cựu Thủ tướng Thaksin và Yingluck Shinawatra, đảng này đang dẫn đầu ở Hạ viện nhưng nhìn chung lại không có lợi thế bằng đảng thân quân đội Phalang Pracharat và ông Prayuth.
Đảng Pheu Thai dẫn đầu số ghế ở Hạ viện, nhưng không có nhiều lợi thế về toàn cục như đảng Phalang Pracharat và ông Prayuth. Ảnh: THE NATION
Đảng Pheu Thai hiện được 138 ghế trong tổng cộng 350 ghế Hạ viện bầu theo khu vực bầu cử. Thăm dò cho thấy đảng Pheu Thai có thể sẽ được phân bổ thêm từ 35-40 ghế Hạ viện nữa nhờ tỷ lệ phiếu phổ thông đạt được.
Như vậy đảng Pheu Thai tối đa có thể được 173-178 ghế Hạ viện, và sẽ phải cần liên minh với các đảng khác để có được tối thiểu 251 ghế trong Hạ viện để giành thế đa số ở Hạ viện.
Con đường để ứng viên đảng Pheu Thai đến được vị trí thủ tướng còn gian nan hơn vì khó có thể tập trung đủ 376 ghế ở cả lưỡng viện trong khi 250 ghế Thượng viện đã ủng hộ quân đội.
Chính vì viễn cảnh này mà ngay từ khi chính phủ quân sự thay đổi luật bầu cử, các thành phần phản đối cho rằng các thay đổi này được thiết kế nhằm giữ quyền lực cho các lực lượng thân quân đội.
Có tới 50 triệu dân Thái Lan đủ tư cách đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử này. Tuy nhiên, thực tế tỷ lệ đi bầu lại quá thấp, chỉ 64%. Ủy ban Bầu cử ban đầu cho rằng đây là vì “lỗi con người”, sau đó lại nói do hệ thống máy tính bị tấn công.
